ابن نحاس مصری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن محمد مرادی (م.
۳۳۸ق) معروف به
ابن نحاس از محدثین، نحویون و ادیبان
قرن چهارم هجری قمری در
مصر بود. وی برای کسب
علم راهی
بغداد شد و پس از سرآمد شدن در
علم نحو و
ادب به وطنش بازگشت.
ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی مصری معروف به ابن نحاس از اهالی مصر بود که برای تحصیل و فراگیری
علوم اسلامی راهی بغداد شد و پس از اینکه در علم نحو و ادب سرآمد روزگارش شد به وطنش بازگشت و تا پایان عمر در آنجا به زندگی خویش ادامه داد.
ابن نحاس از محضر مشایخ و استادان مشهور آن شهر همچون
مبرّد نحوی،
علی بن سلیمان اخفش،
نفطویه و
ابواسحاق زجاج بهره مند شد.
او از
محمد بن جعفر بن اعین،
جعفر فریابی،
محمد بن حسن بن سماعه و دیگران حدیث شنید.
درباره ابن نحاس گفتهاند زندگی را بر خودش خیلی سخت میگرفت؛ به طوری که اگر کسی عمامهای را به او میبخشید او آن را سه تکه میکرد و سپس از آن استفاده میکرد.
ابن نحاس در
ذی حجه سال ۳۳۸ هجری در کنار
رود نیل به تقطیع عروض
شعر مشغول بود که فردی نادان، چون این عمل او را دید، پنداشت او با
جادو میخواهد آب نیل را کاهش دهد؛ ازاین رو او را به آب انداخت و او غرق شد.
ابن نحاس دارای آثاری بود که عبارت است از:
• الانوار؛ • الاشتقاق لاسماء اللّه عز وجل؛ • معانی القرآن؛ • اختلاف الکوفیین و البصریین که به المقنع شهرت یافته بود؛ • اخبار الشعراء؛ • ادب الکُتّاب؛ • الناسخ و المنسوخ؛ • الکافی در نحو؛ • صناعه الکتّاب؛ • شرح السّبع الطوال؛ • شرح ابواب سیبویه؛ • معانی الشعر؛ • التفّاحه در نحو؛ • ادب الملوک؛
• تفسیر عشرة دواوین للعرب؛ • شرح المفضلّیات؛ • شرح ابیات الکتاب؛ • الانواء؛
• اتقان المقال فی علم الرجال؛ • شرح معلقة امرئالقیس؛ • شرح القصاید التسع المشهورات
(دیگر منابع:
).
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد مرادن»، ج۲، ص۱۲۱.