أَمطَرنا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَمطَرنا:
(وَ أَمْطَرْنَا عَلَيْهَا) أَمطَرنا: واژۀ «مطر» در اصل به معنی «باران» است (بارانی که از
ابر فرود آید)، ولی بطور کلی به آنچه از بالا فروریزد «مطر» گفته شده، مثلا بارانی از
سنگ و گل‌های متحجّر که بر روی
قوم لوط و شهرهای آنها فروریخت «مطر» گفته شده
و هرجا در
قرآن مجید (بجز
آیه ۱۰۲ سوره نساء) این واژه استعمال شده،
کنایه از نزول
عذاب و فرود آمدن سنگ بر
قوم لوط است.
به موردی از کاربرد «أَمطَرنا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا جَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَ أَمْطَرْنَا عَلَيْهَا حِجَارَةً مِّن سِجِّيلٍ مَّنضُودٍ.) (
و هنگامى كه فرمان ما فرارسيد، آن شهرها را زير
و رو كرديم؛
و بارانى از سنگ به صورت گِل‌هاى متحجّر متراكم، بر آنها فرو ريختيم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
و معناى آيه اين است كه وقتى امر ما به عذاب بيامد، كه منظور، امر خداى تعالى به
ملائکه است به اينكه آن
قوم را عذاب كنند
و اين امر همان كلمه كن است كه آيه شريفه
(إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ) ما آن
قریه را زير
و رو كرديم، بلندى آن سرزمين را پست ساخته
و بر سر خود آنان واژگون ساختيم
و سنگ‌هايى از جنس كلوخ بر آنان بباريديم، سنگ‌هايى مرتب
و پشت سر هم كه تك تك آنها نزد پروردگارت
و در علم او علامت زده شده بودند
و به همين جهت يك دانه از آنها از هدف به خطا نرفت چون براى خوردن به هدف انداخته شده بود.
بعضى از
مفسرین گفته‌اند عذاب زير
و رو شدن مربوط به سرزمين آن
قوم و مردم حاضر در آن سرزمين بوده
و سنگ‌باران شدن مربوط به مردمى از آن
قوم بوده كه آن روز در سرزمين خود حاضر نبودند. بعضى ديگر گفته‌اند باران سنگ نيز در همان قريه بوده
و در همان لحظه‌اى بوده كه
جبرئیل قريه را بلند كرده تا پشت رو به زمين بزند. بعضى ديگر گفته‌اند سنگ‌باران در همان قريه واقع شده اما بعد از زير
و رو شدن، تا تشديدى در عذاب آنان باشد. ليكن به نظر ما همه اين اقوال
تحّکم (بدون دليل سخن گفتن) است زيرا در عبارت آيات
قرآنى دليلى بر هيچ يك از آنها وجود ندارد.
در
تفسیر نمونه آمده است:
قوم لوط در طریق انحراف جنسی همه چیز را دگرگون ساختند، خداوند نیز شهرهای آنها را زیرورو کرد
و از آنجا که (طبق روایات) بارانی از سخنان رکیک به‌طور مداوم برهم می‌ریختند،
خداوند هم بارانی از سنگ بر سر آنان فروریخت.
در
آیه ۷۴ سوره حجر نیز دربارۀ مجازات
قوم لوط آمده است: «سپس (شهر
و آبادی آنها را زیرورو کردیم) بالای آن را پایین قرار دادیم
و بارانی از سنگ بر آنها فروریختیم»
ریزش این باران سنگ، ممکن است برای هدف‌گیری کسانی بوده باشد که از آن صیحۀ وحشتناک، نابود نشده
و یا زیر آوار نرفته بودند،
و نیز ممکن است برای محو اجساد پلید
و آثار این
قوم بوده است، آن‌چنان که پس از این باران سنگ اگر کسی از آن دیار می‌گذشت نمی‌توانست به آسانی باور کند که روزی در این منطقه شهرهای آبادی بوده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «امطرنا»، ج۴، ص۳۰۸.
