أَحَقّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَحَقّ: (اَحَقُّ اَنْ تَقُومَ فِیهِ)«اَحَقّ» از مادّه
«حق» (شایسته‌تر)، گر چه
«افعل التفضیل» است،
ولی در اینجا به معنای مقایسه دو چیز در شایستگی نیامده است؛ بلکه
«شایسته» و
«ناشایسته» ای را مقایسه می‌کند، و این در
آیات قرآن،
احادیث و سخنان روزمره نمونه‌های زیادی دارد.
(لاَ تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ) (هرگز در آن
مسجد به
عبادت نايست! مسجدى كه از روز نخست برپايه
تقوا بنا شده، شايسته‌تر است كه در آن به عبادت بايستى؛ در آن، مردانى هستند كه دوست مى‌دارند پاكيزه باشند؛ و
خداوند پاكيزگان را دوست دارد).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ابتداء نهى مى‌كند
رسول خود را از اينكه در آن مسجد به نماز بايستد، و سپس
مسجد قبا را اسم برده، بعد از
مدح و ثناى آن مسجد، نماز خواندن در آنجا را ترجيح داده و فرموده: هر آينه، آن مسجدى كه از روز اول بر اساس تقوا باشد سزاوارتر است به اينكه در آن به
نماز بايستى و با اين بيان به مدح
نیت بانيان آن از نخستين روز پرداخته، و بدان جهت نماز گزاردن در آن را بر نماز در
مسجد ضرار ترجيح داده است.
هر چند در جمله بالا نفرموده: متعينا بايد در مسجد قبا نماز بخوانى، بلكه فرموده: آنجا بخوانى سزاوارتر است ليكن همين كه
نهی كرد از اينكه در مسجد ضرار نماز بخواند قهرا نماز در مسجد قبا را متعين كرده است و جمله
(فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا) بيان علت رجحان است، و جمله
(وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ) متمم آن
تعلیل است، و همين تعليل دليل بر اين است كه مقصود از مسجد نامبرده در
آیه، مسجد قبا است، نه
مسجد النبی و يا غير آن؛ و معناى آيه اين است كه: تا ابد در مسجد ضرار براى نماز نايست، كه من
سوگند مى‌خورم مسجد قبا كه بر اساس تقوا و پرهيز از خدا از روز اول بنا نهاده شده، سزاوارتر است به اينكه در آن به نماز بايستى، زيرا در آن مسجد رجالى هستند كه دوست مى‌دارند خود را از
گناهان پاك سازند يا از پليدي‌ها و آلودگى‌ها طاهر نمايند، و خداوند كسانى را كه در صدد پاك كردن خود باشند دوست مى‌دارد، و تو بايد در ميان چنين مردمى به نماز بايستى.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَحَقّ»، ص۲۸.
