• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَثْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: أَثْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: اثل (مفردات‌قرآن)، أَثْل (لغات‌قرآن).


أَثْل ( به فتح همزه و سکون ثاء) از مفردات نهج البلاغه به معنای درخت گز و اصیل است.
این کلمه فقط یک‌بار در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است.


أَثْل (بر وزن عقل) به معنای درخت گز است.
[۱] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۳.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۳۶.    

در قرآن مجید آمده است:
(ذَواتَیْ اُکُلٍ خَمْطٍ وَ اَثْلٍ)
[۳] سبا/سوره۳۴، آیه۱۶.    

و نیز به معنی اصیل آید. گویند:
«مَجد مُؤثِّل‌ اَی اَصیل، بَیت مُؤثِّل‌ اَی مَعمور.»
[۴] مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۴، ص۳۰۸، بیروت، مؤسسة الوفاء، چ دوم، ۱۴۰۳.    


موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَأَثُّلِ - خطبه ۱۶۳ (درباره خدا)

حضرت امیر (علیه‌السلام) درباره خدا فرموده:
«تَعالَى عَمّا يَنْحَلُهُ الُْمحَدِّدونَ مِنْ صِفاتِ الاَْقْدارِ، وَ نِهاياتِ الاَْقْطارِ، وَ تَأَثُّلِ الْمَساكِنِ، وَ تَمَكُّنِ الاَْماكِنِ.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۷، خطبه ۱۶۳.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۲، خطبه ۱۵۸.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۳، خطبه ۱۶۳.    

یعنی «برتر است خدا، از آن‌چه محدود کنندگان به او نسبت می‌دهند از صفات‌ اندازه‌ها و نهایت‌های اطراف و آبادی مسکن‌ها و استقرار در مکان‌ها.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۷، خطبه ۱۶۳.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۶.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۱۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۳.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۵۵.    
)
ابن ابی الحدید گوید: گویا اصل آن بناء کردن مسکن با درخت گز است.


فقط یک مورد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است.

۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۳.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۳۶.    
۳. ↑ سبا/سوره۳۴، آیه۱۶.    
۴. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۴، ص۳۰۸، بیروت، مؤسسة الوفاء، چ دوم، ۱۴۰۳.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۷، خطبه ۱۶۳.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۲، خطبه ۱۵۸.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۳، خطبه ۱۶۳.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۷، خطبه ۱۶۳.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۲.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۶.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۱۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۳.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۵۵.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اثل»، ص۲۵.    


رده‌های این صفحه : صفات الهی | مفردات نهج البلاغه | واژگان قرآنی | واژه شناسی واژگان خطبه 163 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار