آنَسْتُمْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آنَسْتُمْ: (آنَسْتُمْ مِّنْهُمْ رُشْداً)«آنَسْتُمْ» از مادّه
«ایناس» به معنای مشاهده و
رؤیت می‌باشد،
و این مادّه از مادّه
«انسان» که یکی از معانی آن مردمک
چشم است گرفته شده که در حقیقت ما هنگام رؤیت و
مشاهده از «انسان»، یعنی مردمک چشم خود مدد می‌گیریم و به همین جهت از مشاهده کردن به «
ایناس» تعبیر شده است.
(وَابْتَلُواْ الْيَتَامَى حَتَّىَ إِذَا بَلَغُواْ النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ وَلاَ تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَن يَكْبَرُواْ وَمَن كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ وَمَن كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُواْ عَلَيْهِمْ وَكَفَى بِاللّهِ حَسِيبًا) (و
یتیمان را چون به حدّ
بلوغ برسند، بيازماييد؛ اگر در آنها
رشد كافى يافتيد، اموالشان را به آنها بدهيد و پيش از آن كه بزرگ شوند، اموالشان را عجولانه و از روى
اسراف نخوريد؛ هر كس كه بى‌نياز است، از برداشت حق‌الزحمه خوددارى كند؛ و آن كس كه نيازمند است، به طور شايسته و مطابق زحمتى كه مى‌كشد، از آن مصرف كند و هنگامى كه اموالشان را به آنها باز مى‌گردانيد، بر آنها
شاهد بگيريد؛ اگر چه
خداوند براى
محاسبه كافى است).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ابتلا كه مصدر
فعل امر ابتلوا است، به معناى
امتحان است و مراد از
بلوغ نکاح، رسيدن فرد
سفیه به سنين اوان
ازدواج است، پس در حقيقت تعبير از رسيدن نكاح مجازى است عقلى، و فعل
(آنَسْتُم) از مصدر ايناس گرفته شده و به معناى مشاهده‌اى است كه بويى از
الفت در معناى آن نهفته باشد، چون ماده آن يعنى ثلاثى مجردش
انس است و كلمه
رشد به معناى پختگى و رسيده شدن ميوه
عقل است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «آنَسْتُمْ»، ص۱۲.
