آزمایش به‌وسیله نعمت و بلا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آزمایش به‌وسیله نعمت و بلا:(لِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنينَ مِنْهُ بَلاء) «آزمایش به‌وسیله نعمت و بلا» «
بلاء» دراصل به معناى آزمايش كردن است منتهى گاهى به
وسیله نعمت‌هاست كه آن را «بلاء حسن» مى‌گويند و گاهى به وسيله مصيبت‌ها و مجازات‌هاست كه به آن «بلاء سى‌ء» گفته مى‌شود، چنان كه درباره
بنی اسرائیل مى‌خوانيم: وَ بَلَوْناهُمْ بِالْحَسَناتِ وَ السَّيِّئاتِ
آن‌ها را به وسيله نعمت‌ها و مصائب آزموديم.
به موردی از کاربرد «آزمایش به‌وسیله نعمت و بلا» در قرآن، اشاره می‌شود:
(فَلَمْ تَقْتُلوهُمْ وَ لَكِنَّ اللّهَ قَتَلَهُمْ وَ ما رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَ لَكِنَّ اللّهَ رَمَى وَ لِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنينَ مِنْهُ بَلاء حَسَنًا إِنَّ اللّهَ سَميعٌ عَليمٌ) «اين شما نبوديد كه آن‌ها را كشتيد؛ بلكه
خداوند آن‌ها را كشت. و اين تو نبودى اى
پیامبر كه
خاک و
سنگ به صورت آن‌ها افكندى؛ بلكه خدا افكند. و خدا مى‌خواست تا مؤمنان را از اين طريق به خوبى
امتحان كند؛ خداوند شنوا و داناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: از ظاهرش برمى‌آيد كه
ضمیر «منه» به
خدای تعالی برمى‌گردد، و اين جمله
غایت و نتيجه حاصله از اين واقعه را بيان مى‌كند، و نيز بر مى‌آيد كه جمله مزبور معطوف باشد به يک مقدری محذوف كه اگر ظاهرش كنيم چنين مى‌شود: «انما فعل ذلك لمصالح عظيمة و ليبلى المؤمنين» اگر خداوند ايشان را كشت و سنگ‌ريزه به سويشان پاشيد براى مصالحى بود كه در نظر داشت، و براى اين بود كه مؤمنين را بنحو شايسته‌اى امتحان كند (اگر
بلاء را به معناى امتحان بگيريم) و يا به مؤمنين نعمت شايسته‌اى ارزانى بدارد كه عبارت است از نابودى دشمنان و اعلاء كلمه
توحید به دست ايشان و بى‌نياز شدن آنان از راه به دست آوردن
غنیمت.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «آزمایش به‌وسیله نعمت و بلا»، ج۱، ص ۲۴۵.
