وَعَدَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَعَدَ:(وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنينَ) «وَعَدَ» از مادّۀ «وعد» (بر
وزن سعد) به معنى «نويد دادن»، خواه در كار
خیر باشد يا
شر و در هر دو استعمال شده است.
به موردی از کاربرد «وَعَدَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنّاتٍ تَجْري مِن تَحْتِها الأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً في جَنّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ) «
خداوند به مردان و زنان باايمان، باغ‌هاى بهشتى
وعده داده كه نهرها از پاى درختانش جارى است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ و همچنين، خانه‌ها و قصرهاى پاكيزه در باغ‌هاى جاودان بهشتى به آن‌ها وعده داده)؛ و خشنودى خدا، از همه اين‌ها برتر است؛ و اين، همان رستگارى و پيروزى بزرگ است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِها الْأَنْهارُ ...) كلمه
عدن مصدر و به معناى اقامت و استوار است، مثلا گفته مى‌شود فلان عدن بالمكان معنايش اين است كه فلانى در فلان جا ماندگار شد، و معدن را به اين جهت معدن مى‌گويند كه جواهر و فلزات در آن قطعه از زمين مستقر گشته است.
و بنا بر اين، معناى
(جَنّاتِ عَدْنٍ) بهشت‌هاى ماندنى و از بين نرفتنى خواهد بود.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می فرمایند:
از مادّۀ «وعد» (بر وزن سعد) به معنى «نويد دادن»، خواه در كار خير باشد يا شر و در هردو استعمال شده است، آن‌جا كه در كار خير باشد، مى‌فرمايد:
(وَعَدَ اَللّٰهُ اَلَّذينَ آمَنوا وَ عَمِلوا اَلصّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظيمٌ) «خداوند به آن‌ها كه ايمان آورده‌اند و عمل صالح انجام داده‌اند وعدۀ آمرزش و پاداش عظيمى داده است.»
گاه اين وعده و نويد را خداوند در جهت
شرّ و كيفر منافقان و كفّار بيان داشته است:
(وَعَدَ اَللّٰهُ اَلْمُنافِقينَ وَ اَلْمُنافِقاتِ وَ اَلْكُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها) «خداوند به مردان و زنان منافق و كفّار وعدۀ آتش دوزخ داده، جاودانه در آن خواهند ماند.»
در آيۀ ۲۲
سوره ابراهیم مى‌خوانيم:
(وَ قالَ اَلشَّيْطانُ لَمّا قُضِيَ اَلْأَمْرُ إِنَّ اَللّٰهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ اَلْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ) «و
شیطان هنگامى كه كار تمام مى‌شود مى‌گويد خداوند به شما وعدۀ حق داد و من هم به شما وعدۀ (باطل) دادم و تخلف كردم.»
در آيۀ ۶۰ (آخرين آيه
سوره ذاریات) دربارۀ وعدۀ عذاب كافران در روز رستاخيز مى‌خوانيم:
(فَوَيْلٌ لِلَّذينَ كَفَروا مِنْ يَوْمِهِمُ اَلَّذي يوعَدونَ) «واى بر آن‌ها كه
کافر شدند از روزى كه به آن‌ها وعده داده مى‌شود.»
و نيز در همين مورد در آيۀ ۴۴ (آخرين آيه
سوره معارج) آمده است:
(ذلِكَ اَلْيَوْمُ اَلَّذي كانوا يوعَدونَ) «(به آن‌ها گفته مى‌شود) اين همان روزى است كه به شما وعده داده مى‌شد.»
اين آيه به همين شكل بدون هيچ‌گونه تفاوت در
سوره زخرف آيۀ ۸۳ نيز آمده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «وعد»، ج۴، ص ۶۸۵.
