• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

همسر حضرت آدم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


در آیه اول سوره نساء آمده است: «وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا»؛ « خداوند از آدم، حوا را خلق کرده است». آیا واقعا خاک کم آمده بود که خداوند از دنده چپ حضرت آدم، حوا را خلق کرده؟
نظریه خلقت حوا از دنده چپ حضرت آدم، نظریه بعضی از مفسران اهل سنت است نه مفسران شیعه؛ چراکه در تفاسیر شیعی، هم روایات فراوانی دال بر رد این عقیده وجود دارد و هم برداشت ادبی مفسران شیعه از آیه شریفه، نفی این عقیده را در پی دارد.


در سه جای قرآن آمده است که خدا، انسان‌ها را از نفسی واحد، و‌ همسرش را از وی پدید آورد: «خَلَقکُم مِن نَفس وحِدَة وَ خَلَقَ مِنهَا زَوجَها». نساء
[۱] نساء/سوره۴، آیه۱.    
و نیز اعراف
[۲] اعراف/سوره۷، آیه۱۸۹.    
و زمر.
[۳] زمر/سوره۳۹، آیه۶.    


مفسران در چگونگی آفرینش حوا، دو رأی دارند:

۲.۱ - دیدگاه اول

برخی آفرینش وی را از پهلوی چپ آدم دانسته، با استناد به روایاتی از ابن‌ عباس و ابن‌ مسعود می‌گویند: آدم در بهشت تنها بود. خداوند خوابی را بر او چیره کرد و حوّا را از پهلوی چپش آفرید، و‌ آدم (علیه‌السلام) او را حوا نامید؛ چون از موجود حیّ آفریده شده بود.
[۴] رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر، ج۹، ص۴۷۸.    
[۵] رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر، ج۹، ص۱۶۱.


۲.۲ - دیدگاه دوم

بیش‌تر مفسران ضمن مردود دانستن رأی پیشین، بر این نظرند که حوّا از جنس آدم آفریده شده تا با او انس گیرد؛ چون انس با هم‌جنس بهتر حاصل می‌شود. این گروه درباره معنای «خَلقَ مِنها زَوجَها» با توجه به آیه «خَلقَ لَکُم مِن أَنفسِکُم أَزوجاً لِتَسکُنوا إِلیهَا» روم
[۶] روم/سوره۳۰، آیه۲۱.    
و نیز نحل
[۷] نحل/سوره۱۶، آیه۷۲.    
و شوری
[۸] شوری/سوره۴۲، آیه۱۱.    
می‌گویند: منظور، آفرینش حوّا از جنس آدم یا از باقی‌مانده گِلی است که آدم از آن پدید آمده بود.
[۹] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۱۳۶، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۷.    
[۱۰] رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۴، ص۲۷۱.    
[۱۱] رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۴، ص۳۳۰.
در روایاتی آفرینش حوّا از بدن آدم، تکذیب شده و آمده است: حوّا از باقی‌مانده گِل آدم آفریده شد.
[۱۲] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۱۶، المکتبة العلمیة الإسلامیة، تهران.    
[۱۳] زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۴۶۸.    
[۱۴] زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱.
[۱۵] شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌ الفقیه، ج۳، ص۳۷۹.    
به گفته مجلسی، اخباری که بیان‌گر خلقت حوّا از بدن آدم است، باید بر تقیّه یا بر آفرینش او از خاک‌ دنده آدم حمل شود.
[۱۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۱۱۶، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳.    
مراغی این روایت‌ها را از اسرائیلیات برشمرده است.
[۱۷] مراغی، احمدمطصفی، تفسیر مراغی، ج۱، ص۹۳، دارالاحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۳۶۵.    
[۱۸] مراغی، احمدمطصفی، تفسیر مراغی، ج۴، ص۱۷۶، دارالاحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۳۶۵.    
در قرآن به نام همسر آدم تصریح نشده؛ ولی در روایات او را حوا خوانده‌اند. تورات نیز ضمن تصریح به نامش، آفرینش وی را از دنده آدم می‌داند.
[۱۹] کتاب مقدس، پیدایش ۲: ۲۱.


سید بن طاووس درباره قبر حضرت حوا (علیها‌السلام) در جده روایت کرده است:

۳.۱ - روایتی از ابن طاووس

«در صحف ادریس (علیه‌السلام) آمده که آدم (علیه‌السلام) ده روز به مرض تب بیمار بود و وفات او در روز جمعه یازدهم محرم اتفاق افتاد و او را در غاری در کوه ابوقبیس دفن کرده و او را رو به قبله قرار دادند و عمر او از زمان ایجاد تا هنگام وفات نهصد و سی سال بود و حوا (علیهاالسلام) فقط یک سال بعد از او زنده بود، سپس پانزده روز بیماری کشید و آن‌گاه وفات یافت و او را در کنار آدم دفن کردند».
[۲۰] ابن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص۳۷، دارالذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا.


۱. قرآن کریم.
۲. فخر رازی، التفسیر الکبیر.
۳. رشید رضا، المنار.
۴. علامه طباطبایی، المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۷.
۵. عیاشی، تفسیر، المکتبة العلمیة الإسلامیة، تهران.
۶. زرکشی، البرهان.
۷. شیخ صدوق، من لایحضره‌الفقیه.
۸. علامه مجلسی، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳.
۹. مراغی، تفسیر، دارالاحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۳۶۵.
۱۰. کتاب مقدّس، پیدایش ۲: ۲۱.

۱. ↑ نساء/سوره۴، آیه۱.    
۲. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۸۹.    
۳. ↑ زمر/سوره۳۹، آیه۶.    
۴. ↑ رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر، ج۹، ص۴۷۸.    
۵. ↑ رازی، فخرالدین، التفسیر الکبیر، ج۹، ص۱۶۱.
۶. ↑ روم/سوره۳۰، آیه۲۱.    
۷. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۷۲.    
۸. ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۱۱.    
۹. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۱۳۶، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۷.    
۱۰. ↑ رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۴، ص۲۷۱.    
۱۱. ↑ رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۴، ص۳۳۰.
۱۲. ↑ عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۱۶، المکتبة العلمیة الإسلامیة، تهران.    
۱۳. ↑ زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۴۶۸.    
۱۴. ↑ زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۱.
۱۵. ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌ الفقیه، ج۳، ص۳۷۹.    
۱۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۱۱۶، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۳.    
۱۷. ↑ مراغی، احمدمطصفی، تفسیر مراغی، ج۱، ص۹۳، دارالاحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۳۶۵.    
۱۸. ↑ مراغی، احمدمطصفی، تفسیر مراغی، ج۴، ص۱۷۶، دارالاحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۳۶۵.    
۱۹. ↑ کتاب مقدس، پیدایش ۲: ۲۱.
۲۰. ↑ ابن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص۳۷، دارالذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا.


دائرةالمعارف قرآن کریم جلد اول، برگرفته از مقاله «همسر حضرت آدم».    

پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «قبر حضرت آدم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۴/۲۱.    



رده‌های این صفحه : اماکن | اماکن زیارتی نجف | تاریخ انبیاء | حضرت آدم | مشاهد مشرفه
جعبه ابزار