قواعد وقف و ابتدا در قرائت قرآن کریم (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«قواعد وقف
و ابتدا در قرائت قرآن کریم» مؤلف دکتر
محمد کاظم شاکر ، کتاب پیرامون یکی از موضوعات
علوم قرآنی ، یعنی قواعد
وقف و ابتدا نوشته شده است،
مؤلف محترم در این کتاب پس از تعریف وقف
و ابتدا
و تقسیم آن به چهار قسم (
تام -
حسن -
قبیح ،
کافی )، موارد آن را با استفاده از
آیات و شواهدی از آن، توضیح می‌دهند مطالب کتاب به صورت درس نامه تهیه شده
و برای یک ترم تحصیلی که پانزده جلسه می‌باشد منظم گردیده است. نکته قابل ذکر در بیان مطالب این است که، موضوعات مطرح شده بصورت ساده
و روان می‌باشد
و اگر در بعضی از موارد نیاز به توضیح باشد، توضیحات کافی ارائه شده، یعنی با توجه به اینکه بعضی از مسائل وقف
و ابتدا مربوط به
ادبیات عرب می‌باشد (مانند
مضاف و مضاف الیه، مبتدا
و خبر
و...)
و از آنجا که کتاب برای استفاده عموم نوشته شده، نکات مربوط به ادبیات عرب را توضیح می‌دهند. وی در پایان کتاب حزب اول
قرآن را برای بهتر فهمیدن قواعد وقف
و ابتدا، تجزیه
و ترکیب نموده است.
کتاب به صورت درس نامه تهیه
و برای یک ترم تحصیلی مطالب آن برنامه ریزی شده که مجموعا ۱۵ درس می‌باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
درس اول: کلیات شامل: تعریف وقف
و ابتدا، اهمیت وقف
و ابتدا، ضرورت وقف
و ابتدا
درس دوم: وقف
و اقسام آن (۱) شامل: تعریف:
وقف ،
قطع ،
سکت ، اقسام وقف، مبنای تقسیم وقف.
درس سوم: اقسام وقف (۲) شامل: تعریف
وقف تام ، موارد وقف تام به نحو شایع، چند نکته درباره وقف تام.
درس چهارم: اقسام وقف (۳) شامل: تعریف
وقف کافی ، دلایل جواز وقف کافی، موارد وقف کافی به نحو شایع.
درس پنجم: اقسام وقف (۴) شامل: تعریف
وقف حسن ، ملاک وقف حسن،
حکم وقف حسن، تعریف
وقف قبیح .
درس ششم: موارد وقف حسن
و قبیح (۱) شامل: وقف بین
مضاف و مضاف الیه، راههای تشخیص
مضاف و مضاف الیه، وقف بین فعل
و فاعل، وقف بین مبتدا
و خبر، وقف بین فعل
و مفعول به
و مفعول له
و مفعول فیه.
درس هفتم: موارد وقف حسن
و قبیح (۲) شامل: وقف بین فعل
و متعلقات آن، وقف بین حروف مشبهة بالفعل، وقف بین اسم
و خبر حروف مشبهة بالفعل، وقف بین افعال ناقصه
و اسم
و خبر آن‌ها، وقف بین اسم
و خبر افعال ناقصه، وقف بین
صفت و موصوف.
درس هشتم: موارد وقف حسن
و قبیح (۳) شامل وقف بین قول
و قائل، وقف بر ادات
استفهام ، وقف بین جار
و مجرور وقف بین ناصب
و منصوب، وقف بین تمیز
و ممیز. درس نهم: موارد وقف حسن
و قبیح (۴) شامل: وقف بین صله
و موصول، وقف بین مستثنی
و مستثنی منه،
حکم وقف در استثنای متصل، حکم وقف بین استثنای منقطع، وقف بین
شرط و جزا ، وقف بین قسم
و جواب آن.
درس دهم: وقف‌های سجاوندی (۱) شامل: وقف لازم، جایگاه وقف لازم در وقف‌های چهارگانه، مصادیق وقف لازم از وقف تام، مصادیق وقف لازم از
وقف کافی ،
وقف مطلق . درس یازدهم: اقسام
وقف سجاوندی (۲) شامل:
وقف جایز ،
وقف مجوز لوجه ،
وقف مرخص ،
وقف ممنوع .
درس دوازدهم: ابتدا شامل: ابتدا به معنای شروع
قرائت قرآن ، استعاذه، طریقه‌های
استعاذه ، ابتدا بعد از وقف، انواع ابتدا بعد از وقف، انواع ابتدای جایز، ابتدای تام.
درس سیزدهم: مسائل متفرقه در وقف
و ابتدا (۱) شامل وقف
و ابتدا در «کلا»، معانی «کلا» حکم وقف
و ابتدا در بلی.
درس چهاردهم: مسائل متفرقه در وقف
و ابتدا (۲) شامل:
قاعده درباره الذی
و الذین، وقف بر نعم، ابتدا به بل، ام، ثم، حتی.
درس پانزدهم: مسائل متفرقه در وقف
و ابتدا (۳) شامل:
وقف معانقه یا مراتبه،
وقف نبی ،
وقف غفران ،
وقف ازدواج ،
آیات دارای
وقوف کثیر ، وقف بر انتهای آیات، وقف بر
حروف مقطعه .
۱- کتاب به صورت درس نامه تهیه
و برای یک ترم تحصیلی ۱۵ جلسه‌ای منظم شده است ۲- در پایان هر درس پرسش
و تمرین وجود دارد ۳- برای هر موضوع
و جهت توضیح آن مثالهای فراوانی از قرآن ذکر می‌کند ۴- در مقدمه کتابهای تالیف شده مربوط به وقف
و ابتدا را تقسیم بندی نموده
و برای هر کدام چند نمونه کتاب معرفی می‌نماید ۵- درس سیزدهم: در این درس پیرامون وقف
و ابتدا بر «کلا» بحث نموده، اقوال علماء پیرامون معنای آن را که آیا همیشه به معنای «ردع» است یا معنای دیگری نیز دارد، مورد بررسی قرار می‌دهد ۶- در درس اول پس از بیان اهمیت وقف
و ابتدا از دیدگاه
پیامبر صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم
و حضرت علی علیه‌السّلام
و دانشمندان اسلامی، ضرورت وقف
و ابتدا را بحث نموده نتیجه می‌گیرد که بر هر محلی نمی‌توان وقف کرد
و از هر جایی نمی‌توان قرائت را آغاز نمود. ۷- در درس چهارم موارد وقف کافی را به نحو شایع بیان می‌نماید بدین صورت که در موارد معینی همچون: قبل از کلمه «الا» که به معنای لکن باشد قبل از ان، نعم، بئس،
و استفهام ، می‌توان وقف کافی نمود.
کتاب یک جلد، متن آن فارسی
و دارای ۲۱۶ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- کاغذ: اعلاء ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شمیز ۴- نوبت چاپ: سوم ۵- ناشر: انتشارات
دفتر تبلیغات اسلامی - بوستان کتاب ۶-
تاریخ انتشار: ۱۳۸۱ ۷- تیراژ: ۲۰۰۰ نسخه ۸- دارای فهرست: الف: موضوعات کتاب ب: منابع
و مآخذ ۹- نام کتاب: قواعد وقف
و ابتدا در قرائت قرآن کریم ۱۰- نام مؤلف: محمد کاظم شاکر.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
