• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تام (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تام (به فتح تاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای به آخر رسیدن و کامل شدن اجزاء چیزی می‌باشد.
بیست و هفت موارد از این مادّه در نهج‌البلاغه آمده است.



تام (به فتح تاء) به معنای به آخر رسیدن و کامل شدن اجزاء چیزی، آمده است.
ظاهرا «تمام» در اجزاء گفته می‌شود و «کمال» در اوصاف.
واژه‌ی «اتمام» نیز به معنای به آخر رساندن است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - أَتَمَّتْ - خطبه ۷۰ (مذمت اهل عراق)

امام علی (علیه‌السلام) در مذمت و سرزنش اهل عراق فرموده است:
«أَمّا بَعْدُ يا أَهْلَ الْعِراقِ، فَإِنَّما أَنْتُمْ كَالْمَرْأَةِ الْحامِلِ، حَمَلَتْ فَلَمّا أَتَمَّتْ أَمْلَصَتْ، وَ ماتَ قَيِّمُها، وَ طالَ تَأَيُّمُها، وَ وَرِثَها أَبْعَدُها.»
«امّا بعد، اى مردم عراق! شما به زن باردارى مى‌مانيد كه در آخرين روزهاى دوران حمل، جنین خود را سقط كند، و سرپرستش بميرد، و بيوگيش به طول انجامد، و ميراثش را بستگان دوردستش ببرند.»

۲.۲ - تَمَّ - حکمت ۶۶ (درباره عقل)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) همچنین در بیانی دیگر می‌فرماید:
«إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلاَم.»
«هنگامى كه عقل انسان كامل مى‌شود، سخنش كم مى‌شود.»


این واژه بیست و هفت ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۶۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۱.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۳۰، خطبه۷۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۱۵، خطبه۶۹.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۰، خطبه۷۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۱۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۱۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۱۶۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۸۳.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۱۲۷.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۴، حکمت ۶۶.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۶۵، حکمت ۷۱.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۰، حکمت ۷۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۴-۴۶۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۴۲۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۰۵.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۱۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تام»، ص۱۷۷-۱۷۶.    






جعبه ابزار