غِلّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غِلّ (
به کسر غین و تشدید لام) از
واژگان قرآن کریم به معنای
عداوت و
کینه است.
از مشتقات این واژه در
آیات قرآن،
غَليل (
به فتح غین)
به همین معناست.
غِلّ و
غَليل به معنای عداوت و كينه است.
مجمع در وجه تسميه آن گفته كه: در سينه می‌گردد، مثل آب در ميان درختان.
به مواردی از
غِلّ که در قرآن
به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا ...) «در دل‌هاى ما براى
مؤمنان كينه قرار مده.»
اينک چند
آیه را بررسى می‌كنيم:
(وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَ وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ) «حاشا كه پيغمبرى
خيانت كند، حال آنكه هر كه
خيانت كند، روز
قیامت خيانت خويش را
به همراه آورد (و
خدا را با آن
خيانت ملاقات كند) سپس
به هر كس آنچه كرده تمام داده شود و آنان مظلوم نشوند.»
به نظر می‌آيد كه بعضى
به رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نسبت
خيانت داده‌اند و آيه در جواب آن آمده و يا براى دفع توهّم
خيانت است. ملاحظه آيات ما قبل نشان ميدهد كه اين توهّم درباره ارسال مردم
به جنگ و كشته شدن آن‌ها بوجود آمده و آيه در جواب فرمايد:
پیامبر به كسى
خيانت نمی‌كند و
شهادت به نفع شماست، نه اينكه
به شما
خيانتى شده باشد.
به هر حال آيه صريح است در عدم
خيانت پیامبران مطلقا، خواه
خيانت به خدا باشد در اداى
وحی و يا
خيانت به ديگران و نيز صريح است كه شخص همراه
خيانت خويش در حساب حاضر خواهد شد.
در
مجمع ذيل آيه
روایت شده كه آن حضرت فرمود: «آگاه باشيد كسى شترى را
به خيانت نبرد كه آن را روز قيامت در كول خويش كشد و آن فرياد می‌كشد. آگاه باشيد كسى اسبى را
به خيانت نبرد كه آن را روز قيامت در پشت خويش كشد و آن شيهه می‌زند، خائن می‌گويد: يا محمد يا محمد، ميگويم، در دنيا
به تو گفتم، اكنون كارى از من ساخته نيست،
لا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً.»
(وَ نَزَعْنا ما فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ ...) يعنى: «آنچه از
حقد و كينه در قلوبشان بود كنده‌ايم.»
آيه روشن می‌كند كه قلوب
اهل بهشت از عواطف منفى پاک خواهد بود.
اللهم اجعلنا منهم بحق محمد و آله صلواتك عليهم اجمعين.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غِل»، ج۵، ص۱۱۶.
