غَوْط (مفردات‌قرآن)

الْغائِطِ (به کسر طاء) به معنای زمين پست است.

طبرسی فرموده غائط در اصل به معنى محل مطمئنّ است، عرب در آن مكان‌ها قضاى حاجت می‌كردند، كه از مردم پنهان باشند، تا اينكه به حدث (مدفوع)، غائط گفتند.
قاموس و اقرب پس از آن‌كه غائط را محل مطمئنّ از زمين گفته‌اند، گويند: غائط كنايه از عذره (مدفوع) است.
نگارنده ترجيح می‌دهم كه غائط به معنى مكان گود يا مكان نهان باشد، كه غَوْط به معنى غائب شدن و غائط به معنى غائب است و نيز غَوْط به معنى حفر كردن آمده و آن ملازم با گود شدن است.
غوطه را در لغت گودى معنى كرده‌اند.
ناگفته نماند: اتّخاذ مستراح در عرب بعد از اسلام است و پيش از آن براى قضاى حاجت به هر جا كه ممكن بود می‌رفتند. در افسانه «افک» هست كه عایشه گفته: من با امّ مسطح براى‌ قضاى حاجت شبانگاه بيرون رفتم و اين پيش از آن بود كه ما در خانه‌ها کنیف (مستراح) بسازيم، كه از اتّخاذ آن ناراحت بوديم.
اگر اين آيه بعد از اتّخاذ كنيف بوده باشد، مراد از «الغائط» مستراح و محل خلوت است.

«اهضام» جمع هضم به معنى محل مطمئن و ميان درّه است، يعنى: «من شما را مى‌ترسانم از اينكه ميان اين نهر و بطون اين زمين پست مقتول افتيد.»
«الغائط» در اينجا به معنى زمين پست است. معنى آيه چنين است: «و اگر مریض شديد يا به سفر بوديد يا يكى از شما از مكان نهان (يا محل گود) آمد (كنايه از تغوّط و ادرار كردن) يا به زنان دست زديد و آب پيدا نكرديد خاكى پاک را قصد كرده و تيمم كنيد.»
آیه شريفه وجوب تيمّم را براى فاقد ماء بيان می‌كند، خواه جنب باشد يا بى‌وضوء.