غَفْلَةٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَفْلَةٍ:(يا وَيْلَنا قَدْ كُنّا في غَفْلَةٍ) «غَفْلَةٍ» از مادّه
غَفْلَت (به فتح غین و لام) به معنای بى‌خبری و فراموشى است.
در اين
آیه كافران در آستانه
رستاخیز، آن‌چنان وحشتى سراسر وجودشان را فرامى‌گيرد كه چشم‌هايشان از
حرکت بازمى‌ايستد و خيره‌خيره به آن صحنه نگاه مى‌كنند. در اين هنگام پرده‌هاى
غرور و
غفلت از برابر ديدگانشان كنار مى‌رود و فريادشان بلند مى‌شود: «اى واى بر ما، ما از اين صحنه در غفلت بوديم.»
و چون نمى‌توانند با اين
عذر،
گناه خويش را بپوشانند و خود را تبرئه كنند با صراحت مى‌گويند؛ «نه، ما ظالم و ستم‌گر بوديم» اصولا چگونه ممكن است با وجود اين‌همه پيامبران الهى و كتب آسمانى و اين‌همه حوادث تكان‌دهنده و همچنين درس‌هاى عبرتى كه روزگار به آن‌ها مى‌دهد در غفلت باشند، آن‌چه از آن‌ها سر زده تقصير است و ظلم بر خويشتن و ديگران.
به موردی از کاربرد «غٰافِلاٰتِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ اقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذا هِيَ شاخِصَةٌ أَبْصارُ الَّذينَ كَفَروا يا وَيْلَنا قَدْ كُنّا في غَفْلَةٍ مِّنْ هَذا بَلْ كُنّا ظالِمينَ) «و
وعده حق و رستاخيز نزديک شود؛ در آن هنگام چشم‌هاى كافران از
وحشت از حركت باز مى‌ماند؛ مى‌گويند: اى واى بر ما كه از اين
امر در غفلت بوديم؛ بلكه ما ستم‌كار بوديم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(يا وَيْلَنا قَدْ كُنّا في غَفْلَةٍ مِنْ هذا) اين جمله حكايت كلام كفار است كه در هنگام مشاهده
قیامت كه ناگهان مى‌رسد به خود نفرين مى‌كنند، و ادعا مى‌كنند كه در غفلت از اين صحنه مى‌زيسته‌اند. گويى اول ادعا مى‌كنند كه ما را غافل كردند، و سپس اعتراف مى‌كنند به اين‌كه غفلت ناشى از
ظلم خودشان بوده كه به كارهايى مشغول شدند كه
آخرت را از يادشان مى‌برده و غافلشان مى‌ساخته لذا گفتند
(بَلْ كُنّا ظالِمينَ) نه، بلكه خود ما ستم‌كار بوديم.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غفلة»، ج۳، ص ۳۴۰.
