عُتْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عُتْب از
واژگان نهج البلاغه به معنای رضایت است.
• عُتبی (به ضم عین) نیز به معنی رضایت است.
از این ماده هفده مورد در «
نهج البلاغه» آمده است.
عُتب و
عُتبی به معنای رضایت آمده است.
گویند: «
استَعْتَبْتُه فأَعْتَبَنِی»
از او رضایت خواستم او از من راضی شد و مرا راضی کرد.
اعتاب: راضی کردن،
استعتاب: طلب رضایت و
عتاب به معنای ملامت و مذمّت است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره عثمان بن عفّان به اهل
کوفه نوشته است:
«فَكُنْتُ رَجُلاً مِنَ الْمُهاجِرينَ أُكْثِرُ اسْتِعْتابَه، وَ أُقِلُّ عِتابَهُ» «من مردی از
مهاجرین بودم که رضایت او را بیشتر طلب کرده و کم ملامتش می‌کردم.»
در مقام موعظه فرموده است:
«عْمَلُوا، رَحِمَكُمُ اللهُ... وَ أَنْتُمْ في دارِ مُسْتَعْتَب عَلَى مَهَل وَ فَراغ» «عمل کنید
خدا رحمتتان کند... شما در خانه طلب رضایت از خدا هستید (به وسیله اعمال) و در مهلت و فراغت می‌باشید.»
و نیز فرماید:
«عاتِبْ أَخاکَ بِالاِْحْسانِ إِلَيْهِ، وَارْدُدْ شَرَّهُ بِالاِْنْعامِ عَلَيْهِ» «برادرت را (به هنگام خطا كارى) به وسيله نيكى سرزنش كن! و شرّ او را از طريق بخشش كردن دور ساز.»
از این ماده هفده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عتب»، ج ۲، ص ۷۰۰.
