عصف (مفردات‌قرآن)

عاصِفَة (به کسر صاد و فتح فاء) به معنای بادهای طوفانی،

عاصِف (به کسر صاد) به معنای طوفانی،

الْعَصْفِ‌ (به فتح عین و سکون صاد) به معنای کاه و خوراک حیوانات،

کَعَصْفٍ‌ مَاْکُولٍ‌ (به فتح کاف و عین و سکون صاد) به معنای کاه خورده شده،

عاصِفات (به کسر صاد) که به معنای بادهای طوفانی می‌باشد.

الرِّیحَ‌ عاصِفَةً یعنی باد طوفانی.

المیزان آن را غلاف حبوبات از قبیل غلاف عدس و لوبیا و غیره گفته است.
قول المیزان از همه بهتر و درست‌تر است زیرا (ذُو الْعَصْفِ‌) مقابل‌ (ذاتُ الْاَکْمامِ) است که درباره نخل آمده همان طور که از اکمام غلاف خرما مراد است از ذُو الْعَصْفِ‌ نیز غلاف حبوبات مراد است.
در صحاح و قاموس در معنی‌ (فَجَعَلَهُمْ‌ کَعَصْفٍ‌ مَاْکُولٍ) گفته شده «کَزَرعٍ اکِلَ حَبُّهُ وَ بَقِیَ تِنْبُهُ» مانند برگی که دانه‌اش خورده شده و کاهش باقی مانده است.
علی هذا مراد از عصف در آیه غلاف دانه‌هاست و چون آن‌ها بالاخره کاه خواهند شد بر آنها عصف اطلاق شده است و چون‌ ذُو الْعَصْفِ‌ از صفات مخصوصه حبّ است لذا نمی‌شود آن را برگ معنی کرد.

اگر ماکول به معنی جویده شده باشد مثل‌ (ما دَلَّهُمْ عَلی‌ مَوْتِهِ اِلَّا دَابَّةُ الْاَرْضِ تَاْکُلُ مِنْسَاَتَهُ‌) که ظاهرا به معنی جویدن است، معنی آن است که خدا یاران فیل را مانند برگ و کاه جویده گردانید و گرنه باید عصف ماکول را همان‌طور که از صحاح و قاموس نقل شد به معنی غلافی که مغزش خورده شده و پوستش مانده است‌ بگیریم.
المیزان گفته: عصف ماکول برگی است که دانه‌اش خورده شده و یا پوستی که مغزش خورده شده بقول بعضی مراد از عصف ماکول برگی است که اکال (کرم) آن را خورده و فاسد کرده است.
ناگفته نماند عصف ماکول را سرگین معنی کردن درست نیست و از ساحت قرآن به دور است.
اگر مراد از عصف ماکول پوستی که مغزش خورده شده باشد، مقصود از آیه آن است که خداوند شوکت، نیرو و اقتدار آنها را به وسیله حجاره سجیّل گرفت و بی‌نیرو، ضعیف و پراکنده شدند همان‌طور که قشر پس از خورده شدن مغز بی‌فایده می‌شود.
به درستی معلوم نیست که اصحاب فیل همه مرده‌اند یا عدّه‌ای متفرق و پراکنده شده و عدّه‌ای مرده‌اند وجه دوم درست است.

ظاهرا مراد از عاصفات بادهای طوفانی است.