صَحْب (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَحْب (به فتح صاد و سکون حاء) و
صُحْبَت (به ضم صاد و سکون حاء و فتح باء) به معنای رفاقت و ملازمت است.
و
صاحِب به معنای رفیق ملازم از مفردات
نهج البلاغه که
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
رفاقت با
احمق و فتنه‌ها و... از این واژه استفاده نموده است.
صَحْب و
صُحْبَت به معنای رفاقت و ملازمت. صاحب یعنی رفیق ملازم آمده است.
راغب گوید: آن در
عرف به کسی اطلاق می‌شود که ملازمتش زیاد باشد.
اصحاب جمع صاحب است.
یعنی رفیقان ملازم.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده به شرح ذیل می باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص رفاقت با
احمق در
حکمت ۲۹۳ فرموده است:
«لا تَصْحَبِ الْمائِقَ فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعْلَهُ، وَ یَوَدُّ اَنْ تَکونَ مِثْلَهُ.» «با احمق
معاشرت و مصاحبت مکن! که کارهای احمقانه‌اش را برایت زیبا جلوه می‌دهد و دوست دارد تو مثل او باشی.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۱۶۸ درباره
دنیا و
آخرت فرموده است:
«الاَْمْرُ قَريبٌ وَ الاْصْطِحابُ قَليلٌ.» «آخرت نزديک است و توقّف در
دنیا كوتاه.»
«اصطحاب» رفیق شدن با همدیگر و حفظ کردن.
صاحبات و صواحب جمع صاحبه است.
«إستِصحاب» ملازمت و دعوت به رفاقت «إستَصحَبَه: لازِمُهُ و دَعاهُ الی الصحِبِة.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه ۹۳ درباره
فتنه آیندگان فرموده است:
«وَ لا يَزالُ بَلاؤُهُمْ حَتَّى لا يَكونَ انْتِصارُ أَحَدِكُمْ مِنْهُمْ إِلاّ مثل انْتِصارِ الْعَبْدِ مِنْ رَبِّهِ وَ الصّاحِبِ مِنْ مُسْتَصْحِبِهِ.» «شکنجه‌هاى آن‌ها بر شما طولانى خواهد شد، تا آن‌جا که پيروزى و
انتقام شما از آن‌ها به انتقام بردگان از مالک خويش، و يا تابع از پيشواى خود مى‌ماند.»
امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره گمراهان فرمود:
«وَ قَدْ صَحِبَ الْمُنكَرَ فَأَلِفَهُ.» «گويا
فاسق آنان را مى‌نگرم كه بازشتى همنشين شده و با آن انس گرفته.»
امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره
خلافت فرمود:
«واعَجَباهُ! أَتَكونُ الْخِلافَةَ بِالصَّحابَةِ وَ لا تَكونُ بِالصَّحابةِ وَ الْقَرابَةِ؟.» «عجبا! آيا
خلافت با همنشينى
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و خويشاوندى حاصل مى‌شود؟.»
«أيُّهُما يَسْقي صاحِبَهُ كَأْسَ المَنونِ.» «تا کدام يک جام
مرگ را به ديگرى بنوشاند.»
این واژه موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صحب»، ج۲، ص۶۲۹.
