شب زفاف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شب زفاف شب اول عروسی یا اوّلین شبی است که یک
دختر و
پسر، تغییر کیفیتی و کمّیتی در زندگی خود می‌دهند و با انجام آداب عروسی و
زناشویی، نام
شوهر و
همسر ـ عروس و داماد ـ را بر خود می‌نهند، و زندگی جدید را با همتای خود آغاز می‌کنند.
قدرت تکوینی زفاف به گونه‌ای است که با توجّه به جاذبه وانهاده در ضمیر انسان، در وهله اول
مستحب شمرده می‌شود، و با احتمال آلودگی به
گناه،
واجب به حساب می‌آید. از این رو
ازدواج از
سنّت نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است و ایشان فرموند: «ازدواج از سنّت من است و هر کس از سنّت من سرپیچی کند، از من نیست»
برا شب زفاف آدابی ذکر شده است:
از آداب مستحبّی شب زفاف،
نماز و
دعا است. این شب یکی از اوقاتی است که دعا و طلب حاجتی در آن، پیش از انجام اعمال زناشویی مستجاب است.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «هنگامی که عروس را نزد تو آوردند، خودت
وضو بگیر و به او نیز بگو وضو بگیرد، دو رکعت نماز بخوان، و به او نیز بگو که دو رکعت نماز مستحبی بخواند، سپس
حمد و ثنای پروردگار عالم را انجام بده و
صلوات بر محمّد و آلش بفرست، آن گاه دعا کن و به حاضرین بگو «آمین» بگویند و این دعا را بخوان:
«اَللّهُمَّ ارزقنی اُلفَها و وُدَّها وَ رِضاها، وَ ارضِنی بِها، و اجمَع بَینَنا بِاَحسَنِ اجتماعٍ وَ انس وَ ائتِلافٍ، فَاِنَّکَ تُحِبُّ الحَلالَ وَ تُکرِهُ الحرامَ؛
خدایا، دوستی و
محبّت و خوشنودی او را روزی من گردان، و مرا به او خشنود ساز و بین ما و او به پیوند نیک و صمیمانه جمع کن، چرا که تو
حلال را دوست داری و
حرام را ناپسند می‌دانی».
هم‌چنین از ایشان نقل شده است که: هنگامی که خواستی با همسرت همبستر شوی، متوجّه
خدا باش و بگو: «اَللّهُمَّ ارزُقنی وَلَداً وَاجعَلهُ تَقیا زَکیاً لَیسَ فی خَلقِهِ زیادَةٌ وَلا نُقصانٌ واجعَل عاقِبَتهُ اِلی خیر؛
خدایا فرزندی به من عطا فرما، و او را پرهیزگار و پاک گردان، جسمش را کامل و موزون قرار بده، و عاقبت امرش را ختم به خیر بفرما»
در شب زفاف و یا هر وقت دیگر که همسران می‌خواهند با هم همبستر شوند، «بسم الله» بگویند، و مراقب باشند که در آن هنگام از هرگونه گناه دور باشند، حتّی فکر گناه نکنند، تا
شیطان در
نطفه آنان
شریک نشود؛ زیرا نطفه پایة اوّل ساختار فرزند آینده را تشکیل می‌دهد.
امام صادق (علیه‌السّلام) دستور فرموده‌اند که هنگام همبستر شدن گفته شود:
«اَعوذَُ بِالله السَمیع العَلیم مِنَ الشّیطانِ الرَّجیم؛ پناه می‌برم از خدای شنوا و دانا، از
شیطان رانده از درگاه خدا».
در شب زفاف در محیطی سرپوشیده باید انجام گیرد، و نیز لازم است مسائل خصوصی و اسراری که در این رابطه وجود دارد، برای کسی نقل نشود، و با این کار حریم
حیاء و
عفّت و
غیرت اسلامی را حفظ کنند.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «
سوگند به آن کسی که جانم در دست اوست، اگر مردی با همسرش در خانه‌ای همبستر شود و کودکی آنها را بنگرد و سخن و صدای نفس آنها را بشنود، آن کودک هرگز
رستگار نخواهد شد، اگر پسر باشد،
زناکار می‌شود و اگر دختر باشد، آلوده دامن می‌گردد.»
هر کدام از همسران، دستمال جداگانه‌ای داشته باشند و اگر دستمال آنها یکی باشد، موجب دشمنی و سپس جدایی و
طلاق خواهد شد.
بهتر است یک اتاق مناسب، راحت و آرامش‌بخش، در یک مکان آرام و به‌دور از هرگونه دغدغه و
اضطراب آماده شود تا
عروس و
داماد از هر نظر راحت و آسوده باشند.
دختران معمولاً به دلیل شنیدن خاطرات دوستان و اطرافیانش، از این شب و خطرات احتمالی آن درباره
پرده بکارت ترس و اضطراب دارند، که اولاً خود آنها باید با افزایش آگاهی خود، اضطراب را دور کنند، و ثانیاً پسران باید رعایت حال آنان را بکنند و با آماده‌سازی و به تدریج اقدام نمایند.
پسر و دختر باید قبل از شب زفاف اطلاعات لازم را در مورد امور جنسی لازم، البته از راه صحیح و مشروع آن را کسب کنند تا آن شب مشکلی پیش نیاید.
توصیه‌های پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به حضرت
علی (علیه‌السّلام): هنگامی که عروس به خانه تو وارد شد:
۱. کفش‌های او را در آور، تا بنشیند.
۲. پاهای او را بشوی.
۳. از آن آب، از در خانه تا انتهای آن بپاش (چنین کاری موجب رفع و دفع انواع
فقر شده و باعث نزول برکت‌های بسیار خواهد شد.)
۴. تا هفت روز، عروس را از خوردن شیر، سرکه، گشنیز و سیب ترش منع کن (زیرا رحم زن بر اثر خوردن این چهار غذا، سرد شده برای باروری آماده نمی‌شود.)
۵. در آغاز و وسط و آخر
ماه (قمری) آمیزش نکن.
۶. بعد از ظهر آمیزش نکن.
۷. هنگام آمیزش سخن نگو.
۸. هنگام آمیزش به فکر زن دیگری نباش.
۹. شب
عید فطر و
قربان آمیزش نکن.
۱۰. آمیزش در شب دوشنبه و آغاز شب سه شنبه و شب
پنجشنبه و هنگام ظهر و پنج شنبه و هم چنین
شب جمعه و بعد از ظهر جمعه خوب است.
۱۱. بدون
وضو آمیزش نکن.
دستورات فوق اوامر
ارشادی است یعنی بهتر است که این‌گونه عمل شود. و جنبه وجوبی ندارد. در برخی از آنها توجه به انعقاد نطفه است یعنی اگر نطفه‌ای در آن شرایط منعقد شود می‌تواند زمینه‌ساز مشکلاتی باشد.
در کتب فتوایی امام خمینی احکام و آدابی برای شب زفاف بیان شده است.
گاهی غنای زنان
آوازه‌خوان در عروسی‌ها استثنا شده و آن بعید نیست. و احتیاط (واجب) ترک نشود که به
زفاف عروس و مجلسی که جلوتر یا بعد از آن برای زفاف گرفته می‌شود اکتفا شود؛ نه هر مجلسی، بلکه
احتیاط (مستحب) این است که مطلقاً اجتناب شود.
مستحب است که زفاف در شب باشد.
در شب زفاف یا روز آن
ولیمه مستحب می‌باشد، به‌درستی که ولیمه از
سنن مرسلین است.
و فقط یک روز یا دو روز مستحب است، نه بیشتر، برای آنکه از
پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت است که: «ولیمه در روز اول
حق و در دو روز
کرامت است و سه روز ولیمه دادن ریا و
سمعه است». و سزاوار است که
مؤمنین برای ولیمه
دعوت شوند و برای آنها مستحب است که آن را
اجابت نمایند و از ولیمه بخورند، اگرچه دعوت شده
روزه مستحبی داشته باشد. و سزاوار است که دعوت صاحب دعوت، هم
اغنیاء و هم
فقرا را شامل شود و دعوت را مخصوص اغنیا قرار ندهد؛ پس از پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است که: «بدترین ولیمه‌ها ولیمه‌ای است که اغنیا به آن دعوت شوند ولی فقرا به آن دعوت نشوند.»
برای کسی که می‌خواهد در شب زفاف یا روز آن به زن
دخول نماید مستحب است که دو رکعت
نماز بخواند سپس بعد از آن به آنچه که از حضرات
معصومین (علیهم‌السّلام) وارد شده دعا کند و هر دو با
طهارت باشند. و مستحب است که درحالی‌که رو به قبله است دستش را روی
پیشانی عروس بگذارد و بگوید: «خدایا! بر اساس کتاب تو با او ازدواج کردم و او را به‌عنوان امانت تو گرفتم و فرج او را با کلمات تو حلال نمودم، پس اگر در رحم او چیزی قرار دادی، پس او را مسلمان و از نظر خلقت سالم قرار بده و او را بهره و نصیب
شیطان قرار مده».
برای خلوت کردن با زن مطلقاً ولو در غیر زفاف، آدابی است که بعضی از آنها مستحب و بعضی مکروه می‌باشد.
اما آداب مستحب آن: از جمله آنها این است که: در وقت جماع نام
خدا را ببرد؛ زیرا بردن نام خدا، از
شرک شیطان نگاه می‌دارد، از
امام صادق (علیه‌السلام) است: «وقتی یکی از شما نزد زنش می‌رود پس یاد کند خدا را و اگر این کار را نکرد و از او فرزندی بود نصیب
شیطان است». و در معنای این خبر اخبار زیادی است. و از جمله آنها این است که: از خدای تعالی بخواهد که به او فرزندی باتقوا و مبارک و پاک و پسر و مستوی الخلقه روزی نماید. و از جمله آنها این است که: با وضو باشد مخصوصاً اگر زن
حامله باشد.
و جماع در شب دوشنبه و سه‌شنبه و پنجشنبه و جمعه و روز پنجشنبه در وقت ظهر و روز جمعه بعد از عصر مستحب است.
و اما آداب مکروه آن: پس جماع در شب
خسوف ماه و روز
کسوف خورشید و روز وزیدن باد سیاه و زرد و
زلزله و در وقت غروب آفتاب تا شفق برود و بعد از طلوع سپیده تا طلوع آفتاب و در هنگام محاق و در شب اول هر ماه غیر از ماه رمضان و در شب نیمه هر ماه و در شب چهارشنبه و در شب عید قربان و عید فطر
مکروه است.
و جماع در
مسافرت درصورتی‌که آبی نداشته باشد که با آن غسل کند و جماع درحالی‌که لخت است و بعد از
احتلام قبل از غسل کردن، مکروه است. البته چند دفعه جماع کردن - بدون آنکه غسلی بین آنها انجام دهد - اشکالی ندارد پس غسلش را آخر همه انجام می‌دهد، لیکن شستن عورت و وضو گرفتن در هر مرتبه، مستحب است. و مکروه است که در وقت جماع کردن کسی نزد او باشد که به او نگاه می‌کند حتی پسربچه و دختربچه. و روبه‌قبله و پشت به قبله جماع نمودن و در کشتی و سخن‌گفتن به غیر ذکر خدا در وقت جماع مکروه است. و جماع نمودن درحالی‌که مرد یا زن حنا بسته باشد و در وقت پر بودن
معده از غذا مکروه است، که از امام صادق (علیه‌السلام) است: «سه چیز بدن را خراب می‌کنند و چه‌بسا به قتل می‌رسانند: حمام رفتن با پر بودن معده، جماع در وقت پر بودن معده و نکاح با عجوزه‌ها»، و ایستاده جماع نمودن و زیر
آسمان و زیر درختی که میوه می‌دهد، مکروه است. و یکی بودن دستمال مرد و زن مکروه است، بلکه باید هرکدام از آنها دستمال جداگانه داشته باشند و با یک دستمال خود را پاک نکنند که شهوت بر شهوت واقع شود، چون در خبر است که این کار بین آنها عداوت می‌آورد.
•
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شب زفاف»، تاریخ بازیابی۹۵/۸/۱۱. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
