شبهه تولد امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ولادت امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، در سحرگاه نیمه
شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هجری قمری، پنج سال قبل از
شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) واقع شده است.
در رابطه با ولادت آن حضرت شبهاتی مطرح شده که علماء به آن پاسخ داده‌اند. از جمله شبهات، مطلبی است که در کتاب
اصول کافی وارد شده، در آن کتاب روایت شده وقتی
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) به
شهادت رسیدند در هیچ‌یک از اهل خانه حضرت، آثار حمل دیده نشده، لذا حضرت فرزندی نداشته است. در پاسخ به این شبهه باید گفت: اساسا این شبهه، شبهه نادرستی است زیرا تولد
امام زمان (علیه‌السّلام) بعد از شهادت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) نبوده تا آثار حمل در مادر ایشان دیده شود، بلکه پنج سال قبل از شهادت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) واقع شده که علمای شیعه و
اهل‌سنت به این مطلب تصریح کرده‌اند.
در زمان ولادت حضرت، آثار حمل بر مادر ایشان ظاهر نشد، به دلیل ترس از کشته شدن ایشان توسط حاکمان ظالم، و لذا این مسئله‌ای محال و غیر ممکن و دلیل بر عدم ولادت نیست، چنانکه درباره مادر
حضرت موسی و مادر
حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ثابت است که آثار
بارداری در آنها نیز آشکار نبوده است. علاوه بر این
عالمان اهل تسنن در قرون متمادی نیز نسبت به ولادت آن حضرت تصریحات فراوانی داشته‌اند.
برخی در رابطه با تولد
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) این‌طور شبهه کرده‌اند که: در کتاب کافی آمده، حضرت مهدی (علیه‌السّلام) متولد نشده است، چون پس از
شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) آثار حمل در هیچ‌یک از اهل خانه
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) هویدا نبود. به‌عبارت دیگر آشکار نبودن آثار حمل در هیچ‌یک از همسران حضرت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، دلیل عدم ولادت
امام زمان (ارواحنافداه) عنوان شده است. بخش مورد استناد روایت مورد سوال عبارت است از:
لَمَّا دُفِنَ اَخَذَ السُّلْطَانُ وَ النَّاسُ فِی طَلَبِ وَلَدِهِ وَ کَثُرَ التَّفْتِیشُ فِی الْمَنَازِلِ وَ الدُّورِ وَ تَوَقَّفُوا عَنْ قِسْمَةِ مِیرَاثِهِ وَ لَمْ یزَلِ الَّذِینَ وُکِّلُوا بِحِفْظِ الْجَارِیةِ الَّتِی تُوُهِّمَ عَلَیهَا الْحَمْلُ لَازِمِینَ حَتَّی تَبَینَ بُطْلَانُ الْحَمْلِ فَلَمَّا بَطَلَ الْحَمْلُ عَنْهُنَّ قُسِمَ مِیرَاثُهُ بَینَ اُمِّهِ وَ اَخِیهِ جَعْفَرٍ وَ ادَّعَتْ اُمُّهُ وَصِیتَهُ.
آنگاه که (
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام))
دفن شد، حاکم و مردم به جستجو برای یافتن فرزندش پرداختند و در خانه‌ها جستجوی فراوانی صورت گرفت و از تقسیم ارث
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) دست نگه داشتند و همواره افرادی را به حفاظت و ملازمت از کنیزی که گمان بارداریش می‌رفت، گماشتند تا اینکه عدم بارداری او آشکار گشت. آنگاه که عدم بارداریش ثابت شد، ارث
امام عسکری (علیه‌السّلام) بین مادر و برادرش
جعفر تقسیم شد و مادر
امام وصایت او را ادعا کرد.
اولا: اساسا شبهه، شبهه نادرستی است زیرا بر مبنای پیش فرضی غلط طراحی شده است. چرا که ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) حدود پنج سال قبل از شهادت پدرشان حضرت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) بوده است نه پس از شهادت آن بزرگوار.
ثانیا: روایت مورد استناد سوال کننده روایت اصطلاحی شیعه نیست که ناقل اولیه آن
امام معصوم (علیه‌السّلام) باشد، بلکه صرفا حکایتی است که ناقل اولیه آن یک فرد
ناصبی و دشمن
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است. پس نقل حکایت توسط او ارزشی برای
شیعه ندارد.
ثالثا: در
کتاب کافی به ولادت حضرت
امام مهدی (علیه‌السّلام) تصریح شده و بابی تحت عنوان «مولد الصاحب (علیه‌السّلام)» آمده است که در آن بیش از ۳۰ روایت در اثبات ولادت آن حضرت نقل شده است. گذشته از این، علمای متعددی از
اهل‌سنت نیز قائل به ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) هستند.
نکته آخر اینکه طبق شبهه و استدلال آن، عدم ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) به دلیل عدم آشکار شدن آثار بارداری در مادر ایشان است و این استدلال با دو مسئله نقض می‌شود اول ولادت
حضرت موسی و دوم ولادت
حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)؛ زیرا برابر با منابع اهل سنت، نه در مادر حضرت موسی و نه در مادر حضرت رسول (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم)، آثار بارداری آشکار نبوده است. برای پاسخ به این شبهه ابتدا پاسخ‌های حّلی و سپس پاسخ‌های نقضی ارائه می‌گردد.
در این قسمت سه پاسخ حَلّی بیان و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بنابر فرضی که در حکایت مذکور بیان شده مبنی بر اینکه پس از شهادت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) در هیچ‌یک از همسران آن حضرت آثار حمل آشکار نبود، این مسئله کوچکترین منافاتی با ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) ندارد. زیرا برابر با احادیث متعدد مورد قبول دانشمندان شیعه، حضرت مهدی (ارواحنافداه) حدود پنج سال قبل از شهادت پدر بزرگوارشان یعنی حدود سال ۲۵۵ قمری، ولادت یافتند و در هنگام شهادت پدر، تقریبا پنج ساله بودند. محدّث بزرگ شیعه، جناب
شیخ کلینی در این‌باره می‌گوید: ولد (علیه‌السّلام) للنصف من شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین.
حضرت
امام مهدی (ارواحنافداه) در نیمه
شعبان سال ۲۵۵ قمری ولادت یافتند.
شیخ مفید نیز در این‌باره می‌گوید: و کان مولده (علیه‌السّلام) لیلة النصف من شعبان، سنة خمس و خمسین و مائتین.
ولادت حضرت
امام مهدی (ارواحنافداه) در نیمه شعبان سال ۲۵۵ قمری بود.
شیخ طبرسی به همین مسئله تصریح کرده است: ولد (علیه‌السّلام) بسر من رای لیلة النصف من شعبان قبل طلوع الفجر سنه ۲۵۵ خمس و خمسین وماتین من الهجرة.
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) در
سامراء در شب نیمه شعبان قبل از
طلوع فجر در سال ۲۵۵ هجری ولادت یافتند.
حال آنکه حکایت موجود در کافی، ولادت فرزند پس از شهادت
امام عسکری (علیه‌السّلام) را نفی می‌کند. ما هم معتقدیم دلیلی نداریم که پس از شهادت
امام عسکری، فرزندی برای آن حضرت به‌دنیا آمده باشد. بلکه قائلیم فرزند حضرت عسکری (علیه‌السّلام) در زمان حیات آن حضرت به‌دنیا آمدند و البته این ولادت مخفیانه بود و به غیر از خواص شیعیان، عموم مردم و به‌ویژه دشمنان از آن با خبر نشدند.
نکته شایان ذکر در این مجال این است که اولا: گفتار
امام معصوم (علیه‌السّلام) برای ما
حجت است نه گفتار غیر
امام معصوم و این گفتار نیز باید با
علم به صدور آن از
امام معصوم (علیه‌السّلام) و قواعد
علم درایه و
علم رجال برای ما ثابت شود.
ثانیا: آنچه در کتاب کافی آمده است؛ نه تنها کلام
امام (علیه‌السّلام) نیست، بلکه به تصریح راویان حکایت، این ماجرا از شخصی ناصبی و دشمن
امام (علیه‌السّلام) نقل شده است. بنابراین برای ما حجیتی ندارد. چنانکه در ابتدای این حکایت آمده است: الحسین بن محمد الاشعری و محمد بن یحیی و غیرهما قالوا: کان احمد بن عبید
الله بن خاقان علی الضیاع و الخراج بقم فجری فی مجلسه یوما ذکر العلویة و مذاهبهم وکان شدید النصبف قال: ...
حسین بن محمد اشعری و محمد بن یحیی و غیر از این دو گفتند:
احمد بن عبیدالله بن خاقان مامور مالیاتی و خراج
قم بود. روزی در مجلس او یادی از شیعیان و مذاهبشان شد درحالیکه به‌شدت ناصبی و دشمن اهل بیت (علیهم‌السّلام) بود. پس گفت: ...
در خود کتاب کافی بلافاصله پس از باب مورد بحث به صراحت بابی ذکر شده است که عنوان آن عبارت است از: مولد الصاحب (علیه‌السّلام)» ولد (علیه‌السّلام) للنصف من شعبان سنة خمس وخمسین و مائتین.
ولادت حضرت صاحب الزمان (علیه‌السّلام)؛ آن حضرت در نیمه شعبان سال ۲۵۵ قمری ولادت یافتند.
در این باب بیش از سی
حدیث در اثبات ولادت حضرت ولی عصر (ارواحنافداه) نقل شده است. بدین‌ترتیب باطل بودن این شبهه کاملا روشن می‌گردد. چراکه از دو حال خارج نیست: یا اینکه سؤال کننده مغرضانه و گزینشی عمل کرده و چشم خود را بر روی باب مفصّلی که ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) را اثبات می‌کند بسته است و یا اینکه به قدری از نظر علمی ضعیف است که اندکی تلاش ننموده و تنها چند صفحه‌ی بعد را مطالعه نکرده است.
افزون بر کتاب کافی و ده‌ها کتاب دیگر که علمای شیعه در آنها ولادت
امام عصر (ارواحنافداه) را امری مسلّم و مستدل دانسته‌اند، در میان
اهل‌سنت نیز علمای متعددی قائل به ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) هستند که برخی از آنها عبارتند از:
ذهبی،
ابن حجر عسقلانی،
ابن حجر هیثمی،
ابن اثیر جزری،
عبدالوهاب شعرانی،
فخر رازی،
سبط بن جوزی،
مسعودی شافعی،
ابن خلکان و ... .
بنابراین ولادت
امام عصر (ارواحنافداه)، در حدود پنج سال قبل از شهادت پدرشان
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) نزد علمای شیعه مسئله‌ای قطعی و ثابت شده است که حتی برخی علمای اهل‌سنت نیز بدان تصریح کرده‌اند. و نقل فوق نیز که توسط سؤال کننده مطرح شده، هیچ ارتباطی به این موضوع ندارد علاوه بر اینکه ناقل آن نیز فردی ناصبی بود. حال در ادامه به ذکر برخی از موارد می‌پردازیم که در تقابل با شبهه، سؤال کننده می‌باشد.
سوال کننده، عدم وجود آثار حمل در
کنیز امام عسکری (علیه‌السّلام) را دلیل بر عدم تولد و وجود
امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) دانست و حال آنکه آشکار نبودن آثار حمل، نشانگر عدم بارداری و عدم تولد و وجود فرزند نمی‌شود، چنانچه در ادامه می‌آید. به تصریح تاریخ، مادر حضرت موسی (علی‌نبیناوآله‌وعلیه‌السّلام) و مادر پیامبر اکرم (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) نیز آثار حمل نداشتند.
به اعتراف علما و مفسران اهل‌سنت، ولادت حضرت موسی مخفیانه صورت گرفت به‌طوری که آثار حمل در مادر حضرت موسی اصلا ظاهر نشد.
ابن کثیر در تفسیر خود ذیل آیه «ان فرعون علا فی الارض...؛
» و آیات بعد آن (
سوره قصص، آیه ۴ به بعد) می‌گوید: و ولد موسی، (علیه‌السّلام)، فی السنة التی یقتلون فیها الولدان و کان لفرعون اناس موکّلون بذلک و قوابل یدُرْنَ علی النساء، فمن راینها قد حملتاحصوا اسمها، فاذا کان وقت ولادتها لا یقْبَلُها الا نساء القبط، فاذا ولدت المراة جاریة ترکنها وذهبن، وان ولدت غلامًا دخل اولئک الذبَّاحون، بایدیهم الشفار المرهفة، فقتلوه ومضوا قَبَّحَهُم
الله. فلما حملت‌ام موسی به، (علیه‌السّلام)، لم یظهر علیها مخایل الحمل کغیرها، ولم تفطن لها الدایات.
و حضرت موسی در سالی که
فرعونیان در آن نوزادان پسر را می‌کشتند متولد گشت و
فرعون مامورانی برای این کار گماشته بود. هر زنی که وضع حمل می‌کرد اسمش را (در لیست خود) داشتند. هنگام ولادت فرزندش فقط زنان قبطی (از طرف فرعون) به او در ولادت فرزندش کمک می‌کردند. پس اگر زن نوزاد دختری به دنیا می‌آورد، او را رها کرده و می‌رفتند ولی اگر نوزاد پسری به دنیا می‌آورد، ماموران ذبح نوزادان وارد خانه می‌شدند درحالیکه در دستانشان خنجرهای برنده و تیز بود، نوزاد را می‌کشتند (خدا آنها را از هر خیری دور کند). آنگاه که مادر موسی به او باردار شد، آثار حاملگی و بارداری مانند دیگر زنان در وی ظاهر نشد و هیچ‌یک از دایه‌های مامور از طرف فرعون متوجه بارداری او نشد.
بنابر روایت فوق، ولادت حضرت مهدی (ارواحنافداه) از دو جهت شبیه ولادت حضرت موسی بوده است: اول: ترس کشته شدن ایشان توسط حاکمان ظالم وقت. دوم: عدم آشکار شدن آثار بارداری در مادر ایشان در طول مدت بارداری. اگر کسی بخواهد منکر اصل چنین مسئله‌ای شود باید منکر اصل ولادت حضرت موسی و نحوه ولادت اعجازگونه ایشان در دوران فرعون شود.
مادر حضرت رسول (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) نیز در هنگام بارداری آن حضرت، هیچ اثر و نشانه‌ای از بارداری را نداشت. چنانکه در کتاب
عیون الاثر آمده است: و من طریق محمد بن عمر عن علی بن زید عن عبد
اللّه بن وهب بن زمعه عن ابیه عن عمته قالت: کنا نسمع ان رسول
اللّه (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) لما حملت به امه آمنه بنت وهب کانت تقول: ما شعرت بانی حملت به و لا وجدت له ثقله کما یجد النساء.... و ربما کانت تقول: و اتانی آت و انا بین النائم و الیقظان فقال: هل شعرت انک حملت؟ فکانی اقول ما ادری، فقال: انک قد حملت بسید هذه الامه و نبیها، .... و عن الزهری قال: قالت آمنه: لقد علقت به فما وجدت له مشقة حتی وضعته.
و از طریق
محمد بن عمر از
علی بن زید از
عبدالله بن
وهب بن زمعه از پدرش از عمه‌اش نقل شده که گفت: ما از رسول خدا (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) می‌شنیدیم که می‌فرمود: وقتی مادرش
آمنه بنت وهب به ایشان
حامله بود، می‌گفت: من در دوران بارداری احساس بارداری نکردم و مانند دیگر زنان احساس سنگینی (بخاطر بارداری) را در خود نیافتم .... و گاهی می‌فرمود: بین خواب و بیداری بودم که ملکی نزد من آمد و به من گفت: آیا احساس می‌کنی که باردار هستی؟ گویا من به او گفتم: نمی‌دانم. پس به من گفت: قطعا تو به سرور و پیامبر این امت باردار هستی.... . و از
زهری نقل شده که گفت: جناب آمنه فرمود: من به
حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) باردار شدم ولی هیچ سختی و فشاری را متحمل نشدم تا وضع حمل کردم.
حلبی نیز در کتاب
سیره خود به همین مطلب تصریح کرده و آورده است: قالت آمنة لقد علقت به (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) فما وجدت له مشقة حتی وضعته و عنها انها کانت تقول ما شعرت بانی حملت به و لا وجدت له ثقلا کما تجد النساء.... . قالت آمنة واتانی آت (ای من الملائکة) و انا بین النائمة و الیقظانة فقال هل شعرت بانک قد حملت بسید هذه الامة و نبیها.
اقول ظاهر هذا السیاق انها لم تعلم بحملها الا من قول الملک لانها لم تجد ما تستدل به علی ذلک لانها لم تجد ثقلا.
جناب آمنه (مادر رسول اکرم (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: من به آن حضرت باردار شدم ولی هیچ سختی و فشاری را احساس نکردم تا اینکه وضع حمل کردم و همچنین از جناب آمنه نقل شده که می‌فرمود: من احساس نکردم که به فرزندم حضرت محمد (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) باردار هستم و مانند زنان دیگر، هیچگاه سنگینی بارداری را احساس نکردم ... همچنین جناب آمنه فرمود: بین خواب و بیداری بودم که ملکی نزد من آمد و گفت: آیا می‌دانی که تو به سرور و پیامبر این امت باردار هستی؟
من (حلبی) می‌گویم: ظاهر سیاق گفتار جناب آمنه این است که او نمی‌دانست که به رسول خدا (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) باردار است مگر وقتی که آن ملک آگاهش کرد. زیرا دلیلی بر بارداری خویش نیافت و هیچ سنگینی احساس نکرد.
چنانچه گذشت مادر این دو پیامبر الهی در زمان بارداری آثار حمل نداشتند و اگر بنا بر منطق شبهه کننده پیش برویم، لازمه‌اش عدم وجود این دو
پیامبر اولوالعزم است در حالی که به ضرورت تاریخ و به تصریح قرآن ولادت حضرت موسی (علی‌نبیناوآله‌وعلیه‌السّلام) و پیامبر اکرم (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) امری قطعی است.
امام زمان (علیه‌الاسلام) در سحرگاه نیمه
شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هجری قمری در خانه
امام حسن عسکری (سلام‌الله‌علیه) به دنیا آمد. نام مادرش
نرجس خاتون (سلام‌الله‌علیها) است. ولادت ایشان امری مسلم و قطعی بوده و هیج شک و شبهه‌ای در این مورد راه ندارد. روایات
اهل بیت (علیهم‌السّلام) بر این امر مهم
گواه بوده و بر یقین انسان می‌افزاید. نه‌تنها روایات و تصریحات علمای
امامیه نسبت به ولادت آن حضرت به مقداری کافی وجود دارد، بلکه عالمان اهل تسنن در قرون متمادی نیز نسبت به ولادت آن حضرت تصریحات فراوانی داشته‌اند که در این نوشته به نظرات پنجاه تن از اندیشمندان و بزرگان
اهل تسنن پیرامون ولادت
امام زمان (سلام
اللهعلیه) اشاره می‌شود:
علی بن الحسین بن علی المسعودی الشافعی (متوفای ۳۴۶هـ) از دانشمندان پر آوازه
شافعی مذهب پیرامون ولادت آن حضرت چنین می‌نویسد:
الامام الثانی عشر وفی سنة ستین ومائتین قبض ابو محمد الحسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیهم‌السّلام) فی خلافة المعتمد، وهو ابن تسع وعشرین سنة، وهو ابو
المهدی المنتظر....
امام دوازدهم و در سال دویست و شصت ابومحمد حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیهم‌السّلام) (
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه)) در دوران خلافت
معتمد از دنیا رفت درحالی که سنش بیست و نه سال بود. او پدر مهدی منتطر بود.
ابوالفضل یحیی بن سلامة بن الحسین الشافعی الحصکفی (متوفای ۵۵۳ هـ) یکی از بزرگان
اهل سنت است که وجود
حضرت مهدی (علیه‌السّلام) را مفروغ عنه گرفته و درباره آن حضرت و سایر ائمه
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) شعر سروده است.
ابن کثیر دمشقی سلفی پس از نقل غزل طولانی از او می‌نویسد: ثم خرج من هذا التغزل الی مدح اهل البیت والائمة الاثنی عشر رحمهم
اللهوسائلی عن حب اهل البیت ••••• هل اقر اعلانا به‌ام اجحد
هیهات ممزوج بلحمی ودمی ••••• حبهم هو الهدی والرشد
حیدرة والحسنان بعده ••••• ثم علی وابنه محمد
وجعفر الصادق وابن جعفر ••••• موسی ویتلوه علی السید
اعنی الرضی ثم ابنه محمد ••••• ثم علی وابنه المسدد
والحسن الثانی ویتلو تلوه ••••• محمد بن الحسن المفتقد
...
فلا یظن رافضی اننی ••••• وافقته او خارجی مفسد
...
والشافعی مذهبی مذهبه ••••• لانه فی قوله مؤید
اتبعته فی الاصل والفرع معا ••••• فلیتبعنی الطالب المرشد
انی باذن
الله تاج سابق ••••• اذا ونی الظالم ثم المفسد
پس از این غزل به مدح اهل بیت و ائمه دوازده گانه می‌پردازند و می‌گوید: ای کسی که از من در باره
محبت اهل بیت سؤال می‌کنی که آیا آشکارا به آن اقرار می‌کنم یا منکر می‌شوم؟
بدان! هرگز انکار نمی‌کنم، محبت آنان با گوشت و خون من آمیخته شده است. محبت آنان
هدایت و رشد است. مقصود از اهل بیت، حیدر است و حسنین و... دوازدهمین آنان حسن است که بعد از او محمد بن الحسن خواهد آمد که الآن غائب شده است.
کسی گمان نکند که من
رافضی شده و با آنان موافق هستم یا این که خارجی و فاسد هستم. مذهب من شافعی است؛ زیرا او در دیدگاهش تایید شده است. من از شافعی در اصل و فرع پیروی می‌کنم؛ پس هرکسی خواهان هدایت است از من پیروی کند....
ابن ازرق فارقی (متوفای ۵۷۱ هـ) از علمای برجسته‌ی اهل سنت در کتاب تاریخ خود، زمان ولادت حضرت ولی عصر (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) را ذکر کرده چنانچه می‌نویسد: ان الحجة المذکور ولد تاسع شهر ربیع الاول سنة ثمان وخمسین ومائتین، وقیل ثامن شعبان سنة ست وخمسین، وهو الاصح.
همانا، حجت یاد شده (حضرت مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه)) درنهم
ربیع الاول از سال ۲۵۸ه به دنیا آمد، البته گفته شده در هشتم
شعبان از سال ۲۵۶ بوده واین قول صحیح‌تر می‌باشد
نکته: هر چند این متن به اصل ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) اشاره شده است، اما باید به این نکته توجه کرد که قول به ولادت
امام زمان (علیه‌السّلام) در نهم ربیع الاول و یا هشتم شعبان سال دویست و پنجاه و شش و یا دویست و پنجاه و هشت صحیح نیست.
عمادالدین اصفهانی (متوفای ۵۹۷ هـ)، از دیگر علمای اهل سنت که به‌صراحت به ولادت حضرت مهدی (سلام
اللهعلیه) اعتراف نموده است می‌گوید: مولد ابی القاسم محمد المنتظر، بسر من رای، یوم الجمعه ثانی عشر من شهر رمضان؛
ولادت ابی القاسم محمد منتظر در
سامراء روز جمعه، دوازدهم
ماه مبارک رمضان بوده است.
فخرالدین رازی (متوفای ۶۰۴هـ) مفسر نامدار اهل سنت در کتاب الشجرة المبارکه در شرح حال
امام عسکری (علیه‌السّلام) می‌نویسد: اما الحسن العسکری
الامام (علیه‌السّلام) فله ابنان وبنتان، اما الابنان فاحدهما صاحب الزمان (
عجل
الله
فرجه
الشریف)، والثانی موسی درج فی حیاة ابیه واما البنتان ففاطمة درجت فی حیاة ابیها، وام موسی درجت ایضاً.
امام حسن عسکری، دو پسر و دو دختر داشت. اما دو پسر او یکی صاحب الزمان است و دیگری موسی که در زمان حیات پدرش از دنیا رفت. اما دخترانش یکی فاطمه و دیگری ام موسی بود که هر دو در زمان حیات پدرش از دنیا رفتند.
علی بن محمد بن عبد الکریم ابن اثیر جزری (متوفای۶۳۰هـ)، در کتاب معتبر
الکامل فی التاریخ تصریح می‌کند که
امام عسکری (علیه‌السّلام) فرزندی به نام م ح م د داشته است: وفیها توفی الحسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام). وهو ابو محمد العلوی العسکری وهو احد الائمة الاثنی عشر علی مذهب الامامیة، وهو والد محمد الذی یعتقدونه المنتظر بسرداب سامرا وکان مولده سنة اثنتین وثلاثین ومائتین.
در سال ۲۶۰ هجری قمری حسن بن علی ... (علیهم‌السّلام) از دنیا رفت. او ابومحمد عسکری یکی از ائمه دوازده‌گانه مذهب امامیه است. او پدر محمد است که
شیعیان منتظر او از
سرداب سامرا هستند.
محی‌الدین ابن عربی (متوفای ۶۳۸هـ) از جمله علمای اهل سنتی است که به ولادت
امام زمان (سلام
اللهعلیه) اشاره کرده است اما نکته قابل توجه این است که این کلام وی در کتاب
الفتوحات المکیة تحریف شده است اما
شعرانی، از علمای اهل سنت به‌نقل از کتاب فتوحات مکیه چنین نقل می‌کند: وعبارة الشیخ محی الدین فی الباب السادس والستین وثلمائة من الفتوحات: ... وهو من عترة رسول
الله (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) وسلم من ولد فاطمة رضی
الله عنها جده الحسین بن علی بن ابی طالب، ووالده الحسن العسکری ابن
الامام علی النقی – بالنون – ابن محمد التقی – بالتاء – ابن
الامام علی الرضا، ابن
الامام موسی الکاظم، ابن
الامام جعفر الصادق، ابن
الامام محمد الباقر، ابن
الامام زین العابدین علی، ابن
الامام الحسین، ابن
الامام علی بن ابی طالب.
و عبارت شیخ محی‌الدین در باب سیصد و شصت و شش در کتاب الفتوحات
[المکیة
]چنین است: ... او از عترت
رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از فرزندان
حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) می‌باشدکه پدرش حسن عسکری فرزند
امام علی النقی ... می‌باشد.
سبط ابن جوزی (متوفای ۶۵۴هـ)، از علمای اهل سنت پیرامون
امام زمان (سلام
اللهعلیه) چنین می‌نویسد: فصل فی ذکر الحجة
المهدی هو محمد بن الحسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی الرضا بن جعفر بن محمد ابن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) وکنیته ابو عبدالله وابوالقاسم وهو الخلف الحجة صاحب الزمان، القائم المنتظر والتالی وهو الآخر الائمة.
فصلی در ذکر الحجة مهدی او محمد فرزند حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی الرضا بن جعفر بن محمد ابن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیهم‌السّلام) می‌باشد. کنیه‌اش ابوعبدالله و ابوالقاسم است و او همان خلف الحجة و صاحب الزمان می‌باشد. قائم و منتظر و تالی و آخرین ائمه می‌باشد.
محمد بن یوسف گنجی شافعی (متوفای ۶۵۸هـ) در کتاب کفایة الطالب در شرح حال
امام عسکری (علیه‌السّلام) می‌نویسد: وهو
الامام بعد الهادی، مولده بالمدینة فی شهر ربیع الآخر سنة اثنین وثلاثین وماتین وقبض یوم الجمعة لثمان خلون من شهر ربیع الاول سنة ستین وماتین له یومئذ ثمان وعشرون سنة ودفن فی داره بسر من رای فی البیت الذی دفن فیه ابوه، وخلف ابنه وهو
الامام المنتظر.
او بعد از هادی به
امامت رسید در
ربیع الثانی سال دویست و سی و دو به دنیا آمد و در روز جمعه هشت روز از
ربیع الاول گذشته بود، در سال دویست و شصت از دنیا رفت که در آن روز عمرش بیست و هشت سال بوده و در خانه خودش، همان خانه‌ای که پدرش در آن
دفن شده بود دفن شد. پس از خود فرزندی را به‌جای گذاشت که او
امام منتظر است.
شمس‌الدین ابن خلکان (متوفای ۶۸۱هـ) در کتاب
وفیات الاعیان تصریح می‌کند که
حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در شب جمعه نیمه
شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری به‌دنیا آمد و در هنگام وفات پدر بزرگوارش پنج ساله بوده است. هرچند که او نیز همانند
ذهبی دروغ‌های دیگری افزوده است چنانچه می‌نویسد: ۵۶۲ ابوالقاسم المنتظر: ابو القاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد المذکور قبله ثانی عشر الائمة الاثنی عشر علی اعتقاد الامامیة المعروف بالحجة وهو الذی تزعم الشیعة انه المنتظر والقائم والمهدی وهو صاحب السرداب عندهم واقاویلهم فیه کثیرة وهم ینتظرون ظهوره فی آخر الزمان من السرداب بسر من رای. کانت ولادته یوم الجمعة منتصف شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین ولما توفی ابوه وقد سبق ذکره کان عمره خمس سنین....
ابوالقاسم محمد فرزند
امام حسن عسکری «علیهماالسلام» که بنابر اعتقاد شیعیان دوازدهمین
امام و معروف به حجت می‌باشد، همان است که شیعیان گمان می‌کنند او
منتظر و قائم و مهدی است که صاحب سرداب بوده و درباره ایشان صحبت‌های زیادی شده است، شیعیان منتظر ظهور وی در
آخرالزمان از
سرداب سامراء می‌باشند ولادت او روز جمعه نیمه شعبان در سال دویست و پنجاه و پنج هجری می‌باشد، و وقتی پدر ایشان وفات یافتند، عمر او پنج سال بوده است.
ابن طقطقی حسنی (متوفای ۷۰۹هـ) نسب‌شناس اهل‌سنت، معروف به ابن طقطقی حسنی درباره حضرت ولی عصر (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) می‌نویسند: ولم یذکر
للامام الحسن العسکری ولد الا ولده
الامام ابوالقاسم محمد مهدی صاحب الزمان (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف)، وهو الذی ذهبت الشیعه الامامیة الاثنا عشریة الی بقائه، و انه
المهدی الذی یظهر فی آخر الزمان، حسب ما بشر به جده رسول
الله، مولده لیلة النصف من شعبان سنة ست و خمسین و مائتین، وهذا هو الصحیح، وقیل غیر ذلک، امه‌ام ولد تدعی نرجس و قیل صفیة، ولد بسر من رای.
برای
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) فرزندی به‌غیر از ابوالقاسم محمد مهدی صاحب الزمان (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) ذکر نشده است، شیعیان درباره ایشان اعتقاد دارند که تاکنون زنده است و او همان مهدی منتظر است که در آخرالزمان ظهور می‌کند همانطور که جد ایشان رسول خدا (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم)
بشارت دادند، ولادت ایشان نیمه شعبان دویست و پنجاه و شش بنابر نظر صحیح می‌باشد و مادر ایشان
نرجس یا صفیه نامیده می‌باشد، محل ولادت ایشان نیز
سامرا است.
ابن فوطی شیبانی (متوفای ۷۲۳هـ) با صراحت تمام مسئله ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) و دو
غیبت ایشان را در کتاب خودش چنین ذکر کرده است: القائم المنتظر، صاحب الزمان،
الامام الثانی عشر ابو القاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی العلوی الحسینی المهدیوهو القائم بالحق وقد ذکرنا القابه فیما تقدم علی مقتضی الترتیب الذی التزمناه، وکان مولده کما ذکرناه سنة خمس او سنة سبع وخمسین ومائتین قبل مضی ابیه بسنتین وسبعة اشهر وکان مولده لیلة النصف من شعبان وله قبل قیامه غیبتان، احداهما اطول من الاخری جاءت بذلک الاخبار.
القائم المنتظر، صاحب الزمان،
امام دوازدهم. او ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی العلوی الحسینی
المهدی و اوست قیام کننده به حق، و ما القاب ایشان را بنابر مقتضای ترتیبی که داشتیم ذکر کردیم، و ولادت ایشان در سال ۲۵۵ یا ۲۵۷ دو سال و هفت ماه قبل از رحلت پدرش در
نیمه شعبان بود، و برای او قبل از ظهورش دو غیبت است یکی از دیگری طولانی‌تر می‌باشد و در این‌باره روایت‌هایی نقل شده است.
عمادالدین ابوالفداء (متوفای ۷۳۲هـ) از مورخین اهل سنت درباره حضرت ولی عصر (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) می‌نویسد: والحسن العکسری المذکور هو والد محمد المنتظر صاحب السرداب و محمد المنتظر المذکور هو ثانی عشر الائمة الاثنی عشر علی رای الامامیة ویقال له القائم و
المهدی و الحجة و ولد المنتظر المذکور فی سنة خمس و خمسین و مائتین؛
امام حسن عسکری یاد شده همان پدر محمد منتظر صاحب سرداب می‌باشد، و محمد منتظر دوازدهمین
امام شیعیان می‌باشد و به قائم، مهدی، و الحجة لقب داده‌اند، ولادت ایشان در سال دویست و پنجاه و پنج می‌باشد.
شمس‌الدین ذهبی (متوفای ۷۴۸هـ)، از بزرگان اهل سنت واز صاحب نظران در عرصه
علم رجال،
درایه،
حدیث، تاریخ و انساب در چندین کتاب خود؛ از جمله:
العبر فی خبر من غبر،
تاریخ الاسلام،
سیر اعلام النبلاء تصریح کرده است که
امام عسکری (علیه‌السّلام) فرزندی به نام (م ح م د) داشته که در سال ۲۵۶ هجری به دنیا آمده است.
وی در کتاب العبر می‌نویسد: وفیها محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق العلوی الحسینی ابو القاسم الذی تلقبه الرافضة الخلف الحجة و تلقبه بالمهدی وبالمنتظر وتلقبه بصاحب الزمان وهو خاتمة الاثنی عشر....
در سال دویست و پنجاه و شش محمد بن الحسن العسکری ... که رافضی‌ها او را با القابی همچون: خلف الحجه، مهدی، منتظر و صحاب الزمان یاد می‌کنند، به دنیا آمد. او آخرین
امام از ائمه دوازده‌گانه است.
و در کتاب تاریخ الاسلام در شرح حال
امام عسکری (علیه‌السّلام) می‌نویسد:
الحسن بن علی بن محمد بن علی الرضا بن موسی بن جعفر الصادق. ابو محمد الهاشمی الحسینی احد ائمة الشیعة الذین تدعی الشیعة عصمتهم. ویقال له الحسن العسکری لکونه سکن سامراء، فانها یقال لها العسکر. وهو والد منتظر الرافضة. واما ابنه محمد بن الحسن الذی یدعوه الرافضة القائم الخلف الحجة، فولد سنة ثمان وخمسین، وقیل: سنة ست وخمسین. عاش بعد ابیه سنتین ثم عدم، ولم یعلم کیف مات. وامه‌ام ولد.
حسن بن علی بن محمد ... (علیهم‌السّلام) یکی از
ائمه شیعه است که آنها اعتقاد به
عصمت آنان دارد. به او حسن عسکری گفته می‌شود چرا که در سامراء زندگی می‌کرد. به‌همین جهت به سامراء عسکر گفته می‌شود. او پدر همان شخصی است که رافضی‌ها منتظر او هستند .... اما فرزندش محمد بن الحسن که رافضی‌ها و را
قائم و خلف الحجه می‌نامند در سال دویست و پنجاه و هشت یا دویست و پنجاه و شش به‌دنیا آمد و دو سال بعد از پدرش زندگی کرد و سپس معدوم شد و مشخص نشد که چگونه مرد.
نکته: مشخص است که ذهبی به اصل ولادت آن حضرت اشاره می‌کند هرچند در ادامه سعی دارد تا
غیبت آن حضرت را از دنیا رفتن ایشان جلوه دهید که سخن وی ارزش علمی ندارد و باطل است.
وی همچنین در سیر اعلام النبلاء،
امام زمان (سلام
اللهعلیه) را فرزند
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) معرفی می‌کند چنانچه می‌نویسد: المنتظر
الشریف ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی ابن محمد الجواد بن علی الرضی بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن زین العابدین بن علی بن الحسین الشهید بن
الامام علی بن ابی طالب العلوی الحسینیخاتمة الاثنی عشر.
المنتظر
الشریف، ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی ابن محمد الجواد بن علی الرضی بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن زین العابدین بن علی بن الحسین الشهید بن
الامام علی بن ابی طالب العلوی الحسینی آخرین نفر از
[امامان
] دوازده‌گانه است.
زین‌الدین ابن وردی (متوفای ۷۴۹هـ) با صراحت مسئله ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) را چنین ذکر کرده است: وَالْحسن العسکری وَالِد مُحَمَّد المنتظر صَاحب السرداب، والمنتظر ثَانِی عشرهم ویلقب اَیْضا الْقَائِم وَالْمهْدِی وَالْحجّة، ومولد المنتظر سنة خمس وَخمسین وَمِائَتَیْنِ.
و
[امام] حسن عسکری، پدر محمد منتظر صاحب سرداب، و دوازدهمین
امام شیعیان، که لقب مهدی و
حجت و قائم را به او داده ند که ولادتش سال دویست و پنجاه و پنج هجری می‌باشد.
صلاح‌الدین خلیل بن ایبک صفدی (متوفای ۷۶۴هـ)، یکی دیگر از بزرگان اهل سنت است که به ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) تصریح کرده است. وی در
الوافی بالوفیات می‌نویسد: الحجة المنتظر محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی ابن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن محمد الباقر بن زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب رضی
الله عنهم الحجة المنتظر ثانی عشر الایمة الاثنی عشر هو الذی تزعم الشیعة انه المنتظر القائم
المهدی وهو صاحب السرداب عندهم واقاویلهم فیه کثیرة ینتظرون ظهوره آخر الزمان من السرداب بسر من رای ولهم الی حین تعلیق هذا التاریخ اربع مائة وسبعة وسبعین سنة ینتظرونه ولم یخرج ولد نصف شعبان سنة خمس وخمسین.
حجت منتظر، محمد بن الحسن العسکری ... دوازدهمین
امام مذهب دوازد امامی است ... او در
نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج به دنیا آمده است.
ابومحمد یافعی (متوفای ۷۶۸هـ)، از علمای سرشناس اهل سنت درباره حضرت ولی عصر (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) می‌نویسد:
وفیها وقیل فی سنة ستین توفی
الشریف العسکری الحسن بن علی بن محمد ابن علی بن موسی الرضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین ابن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضی
اللهتعالیعنهم) احد الائمة الاثنی عشر علی اعتقاد الامامیة وهو والد المنتظر صاحب السرداب.
در سال دویست و سی و دو و یا گفته شده در سال دویست و شصت هجری عسکری، حسن بن علی بن محمد ... از دنیا رفت. او یکی از ائمه دوازدگانه بنابر اعتقاد
مذهب امامیه است. او پدر منتظر صاحب سرداب است.
مسعود بن عمر بن عبدالله تفتازانی (متوفای ۷۹۲هـ)
عالم شهیر اهل سنت نیز ضمن ذکر نسب حضرت مهدی (علیه‌السلام)، به داشتن فرزندی برای
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) اعتراف نموده است. احمد بن حسن الاجهوری به‌نقل از تفتازانی براساس کتاب عقائد النسفی به‌این مساله تصریح می‌کند هرچند متن فوق از کتاب عقائد النسفی
تحریف شده است چنانچه می‌نویسد: قال السعد التفتازانی فی شرح عقائد النسفی: ان
المهدی بن حسن العسکری بن علی النقی بن محمد الجواد
[بن
] علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن زید بن علی بن زین العابدین بن الحسین بن
الامام علی کرم
الله وجهه.
سعد‌الدین تفتازنی در شرح عقائد نسفی چنین گفته است: مهدی فرزند حسن عسکری فرزند علی النقی فرزند محمدالجواد
[فرزند
] علی الرضا فرزند
موسی الکاظم فرزند
جعفرالصادق فرزند
محمدالباقر فرزند
زید فرزند علی فرزند زین‌العابدین فرزند
حسین فرزند
امام علی (کرم
اللهوجهه) می‌باشد.
نکته: هر چند نسفی تصریح می‌کند که
امام زمان (سلام
اللهعلیه) فرزند
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) می‌باشد، اما زید را نیز در نسب آن حضرت بیان می‌کند در حالی که چنین نیست و امامت از
امام سجاد (علیه‌السّلام) به
امام باقر (علیه‌السّلام) منتقل شده است نه به زید و سپس به
امام باقر (صلوات
اللهعلیه).
عبدالرحمن ابن خلدون (متوفای ۸۰۸هـ) مورخ شهیر اهل سنت، ضمن شمردن
معصومین (علیهم‌السّلام) درباره
حضرت ولی‌عصر (علیه‌السّلام) اینگونه می‌نویسد: ثم ابنه حسن العسکری و وفاته سنة ستین و مائتین. ثم ابنه محمد
المهدی وهو الثانی عشر وهو عندهم حیّ منتظر واخبارهم معروفة.
سپس فرزندش
[فرزند
امام‌هادی (علیه‌السلام)] حسن عسکری که در سال دویست و شصت یافت، و بعد از آن فرزندش محمد
المهدی می‌باشد. او که دوازدهمین نفر بوده و نزد شیعیان زنده و منتظر می‌باشد و اخبار شیعه درباره ایشان معروف است.
محمد ابن شحنة حلبی (متوفای ۸۱۵هـ) نیز به‌صراحت مسئله ولادت
امام عصر (علیه‌السلام) و اینکه ایشان فرزند
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) می‌باشند را چنین ذکر کرده است:وولد لهذا الحسن ولده محمد المنتظر ثانی عشرهم ویقال له القائم والمهدی والحجة ولد فی سنة خمس و خمسین ومائتین.
و برای حسن
[عسکری
]، فرزندی به‌نام محمدمنتظر می‌باشد که
امام دوازدهم شیعیان می‌باشد، و به او قائم و مهدی و حجت نیز گفته می‌شود که در سال دویست و پنجاه و پنج هجری به‌دنیا آمد.
عبدالرحمن بن احمد بن محمد جامی (متوفای ۸۱۷هـ)، از
علمای اهل سنت در فصل ششم از کتاب خویش پیرامون
امام زمان (سلام
اللهعلیه) چنین می‌نویسد: ذکر محمد بن حسن بن علی بن محمد بن علی الرضا (رضی
اللهعنهم) وی
امام دوازدهم است و
کنیه وی ابوالقاسم است ... ولادت وی در سر من رای بوده است. وی سپس داستان ولادت
امام زمان (سلام
اللهعلیه) را از قول
حکیمه خاتون (سلام
اللهعلیه) به‌نحو مفصل نقل می‌کند.
خواجه محمد پارسا (متوفای ۸۲۲هـ) از علمای
حنفی با صراحت مسئله ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) را چنین ذکر کرده است: ولم یخلف الحسن العسکری (رضی
اللهعنه) ولدا ظاهرا ولا باطنا غیر ابی القاسم محمد المنتظر المسمی بالقائم عند الامامیة وکان مولد المنتظر رضی
الله عنه لیلة النصف من شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین وامه‌ام ولد یقال لها نرجس.
و حسن عسکری (رضی
اللهعنه) در ظاهر و باطن فرزندی غیر از ابوالقاسم محمد منتظر که نزد شیعیان به
قائم نامیده می‌شود، ندارد، و ولادت منتظر (رضی
اللهعنه)
نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج می‌باشد. مادرش کنیزی بود که گفته شده نامش نرجس بوده است.
احمد بن علی قلشقندی (متوفای ۸۲۱هـ) از جمله علمای اهل سنتی است که حضرت ولی‌عصر (علیه‌السّلام) را فرزند
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) معرفی نموده و به اعتقاد شیعیان نسبت به حضرت مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) اشاره کرده است چنانچه در ضمن شمارش ائمه (صلوات
اللهعلیهماجمعین) چنین می‌نویسد: ثم ابنه الحسن الزکی المعروف بالعسکری، ثم ابنه محمد الحجة و یقال القائم، و هو ثانی عشره، و یعتقدون حیاته و ینتظرون خروجه.
سپس فرزندش
[امام‌هادی (سلام
اللهعلیه)
] حسن زکی است که به عسکری معروف است، سپس فرزندش محمد الحجة است که به او قائم نیز گفته می‌شود که او دوازدهمین نفر آنان است که معتقد به حیات او بوده و منتظر خروجش می‌باشند.
وی در کتاب دیگرش نیز به همین مطلب تصریح می‌کند.
ابن حجر عسقلانی شافعی (متوفای ۸۵۲هـ)، یکی دیگر از بزرگان
علم رجال و حدیث اهل سنت است که تولد حضرت مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) را مفروغ عنه گرفته و
امام عسکری (علیه‌السّلام) را پدر آن حضرت خوانده است. وی در کتاب
لسان المیزان در شرح‌حال
جعفر بن علی برادر
امام عسکری (علیه‌السّلام) می‌نویسد: ۴۹۳ جعفر بن علی بن محمد بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب الحسینی اخو الحسن الذی یقال له العسکری و هو الحادی عشر من الائمة الامامیة و والد محمد صاحب السرداب.
جعفر بن علی بن محمد... برادر حسن است که به او عسکری گفته می‌شود. حسن عسکری
امام یازدهم از ائمه دوازده‌گانه
مذهب امامیه است که پدر محمد صاحب سرداب بوده است.
ابن صباغ مالکی (متوفای ۸۵۵هـ)، علی بن محمد بن احمد مشهور به ابن صباغ مالکی در کتاب
الفصول المهمه تصریح به ولادت آن حضرت کرده و القاب ایشان را شمرده است: ولد ابو القاسم محمد الحجه بن الحسن الخالص بسر من رای لیلة النصف من شعبان سنة ۲۵۵ للهجره، واما نسبه اباً واماً فهو ابو القاسم محمد الحجه بن الحسن الخالصبن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام)، واما امه فام ولد یقال لها: نرجس خیر امة، وقیل: اسمها غیر ذلک، واما کنیته فابو القاسم، واما لقبه فالحجه والمهدی والخلف الصالح والقائم المنتظر وصاحب الزمان واشهرها
المهدی.
ابوالقاسم محمد الحجة بن الحسن در نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج در سامرا به‌دنیا آمد. اما نسبش از طرف پدر و مادر
[چنین است
]: ابوالقاسم محمد الحجة فرزند حسن فرزند علی الهادی فرزند محمدالجواد فرزند علی الرضا فرزند موسی الکاظم فرزند جعفرالصادق فرزند محمدالباقر فرزند علی زین‌العابدین فرزند حسین بن ابی طالب
[صلوات
اللهعلیهماجمعین
] می‌باشد. مادرش
کنیز است که گفته‌اند اسمش نرجس خیر امه بوده است و گفته شده اسم دیگری هم داشته است. اما کنیه‌اش ابوالقاسم است. القابش:
حجت، مهدی، خلف الصالح، قائم المنتظر صاحب الزمان و مشهورترین لقبش مهدی است.
ابن محمد سراج‌الدین الرفاعی (متوفای ۸۸۵هـ) از علمای اهل سنت، با بیان زیبایی اینگونه درباره حضرت مهدی (سلام
اللهعلیه) می‌نویسد: (وروی العارفون من سلف اهل البیت) ان
الامام الحسین (علیه‌السّلام) لما انکشف له فی سره ان تولی الخلافة الروحیة التی هی الغوثیة والامامة الجامعة فیه وفی بنیه علی الغالب استبشر بذلک وباع فی
الله نفسه لنیل هذه النعمة المقدسة فمن
الله علیه بان جعل فی بیته کبکة
الامامة وختم بنیه هذا الشان علی ان الحجة المنتظر
الامام المهدی (علیه‌السّلام) من ذریته الطاهرة وعصابته الزاهرة-الی ان قال-فالحسن العسکری (علیه‌السّلام) اعقب صاحب السرداب الحجة المنتظر ولی
الله الامام محمد
المهدی علیه السلام.
عرفای از گذشتگان اهل بیت (علیهم‌السلام)، روایت کردند که
امام حسین (علیه‌السّلام) هنگامی که دانست
خلافت و
امامت در
ذریه ایشان خواهد بود، خوشحال شدند و جان خویش را در راه
خداوند متعال برای کسب این منزلت تقدیم کرد، پس خداوند متعال منت نهاد و امامت را در فرزندان ایشان قرار داد تااینکه به حضرت حجت منتظر مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) خاتمه یابد، پس
امام حسن عسکری (علیه‌السلام)، فرزندی به نام حجت و منتظر از خود به جا گذاشتند که امامت را به‌عهده گرفتند.
شمس‌الدین محمد بن طولون (متوفای ۹۵۳هـ) از دیگر علمای اهل سنت درباره ولادت آن حضرت چنین می‌گوید: وثانی عشرهم ابنه محمد بن الحسن. وهو ابو القاسم محمد بن الحسن ابن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضی
اللهعنهم). کانت ولادته (رضی
اللهعنه) یوم الجمعة منتصف شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین، ولما توفی ابوه المتقدم ذکره، (رضی
اللهعنهما)، کان عمره خمس سنین. واسم امه خمط وقیل نرجس.
و دوازدهمین نفر آنان، فرزندش محمد بن الحسن است. او ابوالقاسم محمد بن الحسن ابن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضی
اللهعنهم) می‌باشد. ولادت آن حضرت (علیه‌السّلام) در روز جمعه نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج بوده است. هنگامی که پدرش که ذکر او گذشت، از دنیا رفت، عمر ایشان پنج سال بوده است. و اسم مادرش خمط و گفته شده نرجس است.
ابن حجر هیتمی (متوفای ۹۷۳هـ)، در کتاب الصواعق المحرقه، تصریح می‌کند که
امام عسکری (علیه‌السّلام) فرزندی داشته که در زمان وفات آن حضرت ۵ ساله بوده است:
ولم یخلف غیر ولده ابی القاسم محمد الحجة، وعمره عند وفاة ابیه خمس سنین، لکن اتاه
الله فیها الحکمة، ویسمی القائم المنتظر....
امام عسکری فرزندی غیر از ابوالقاسم محمد الحجه نداشت که در هنگام وفات پدرش پنج ساله بود؛ اما خداوند به او در آن سن کم
حکمت عطا کرد و
قائم، منتظر و... نامیده شده است.
عبدالوهاب شعرانی (متوفای ۹۷۴هـ)، یکی از بزرگان اهل سنت در قرن دهم هجری تصریح می‌کند که ما منتظر حضرت مهدی (علیه‌السّلام) هستیم که او فرزند
امام عسکری (علیه‌السّلام) است و در سال ۲۵۵ به‌دنیا آمده و تا امروز ۷۰۶ سال دارد: المبحث الخامس والستون: فی بیان ان جمیع اشراط الساعة التی اخبرنا الشارع (صلی
اللهعلیهوسلم) حق لابد ان یقع کلها قبل قیام الساعة وذلک کخروج
المهدی ثم الدجال ثم نزول عیسی وخروج الدابة وطلوع الشمس من مغربها ورفع القرآن وفتح سد یاجوج وماجوج، حتی لو لم یبق من الدنیا الا مقدار یوم واحد لوقع ذلک کله.
قال الشیخ تقی الدین بن ابی منصور فی عقیدته: وکل هذه الآیات تقع فی المائة الاخیرة من الیوم الذی وعد به رسول
الله (صلی
اللهعلیهوسلم) امته بقوله: ان صلحت امتی فلها یوم وان فسدت فلها نصف یوم، یعنی من ایام الرب المشار الیها بقوله «وان یوما عند ربک کالف سنة مما تعدون».
وقال بعض العارفین: واول الالف محسوب من وفاة علی بن ابی طالب رضی
الله عنه آخر الخلفاء. فان تلک المدة کانت من جملة ایام نبوة رسول
الله ورسالته
فمهد الله تعالی بالخلفاء الاربعة البلاد، ومراده (صلی
اللهعلیهوسلم) ان شاء
الله بالالف قوة سلطان شریعته الی انتهاء الالف، ثم تاخذ فی الاضمحلال الی ان یصیر الذین غریبا کما بدا، وذلک الاضمحلال یکون بدایته سنة ثلاثین من القرن الحادی عشر، فهناک یترقب خروج
المهدی. وهو من اولاد
الامام حسن العسکری، ومولده (علیه‌السّلام) لیلة النصف من شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین، وهو باق الی ان یجتمع بعیسی بن مریم علیه السلام، فیکون عمره الی وقتنا هذا ـ وهو سنة ثمان وخمسین وتسعمائة ـ سبعمائة سنه وست سنین.
بحث شصت وپنجم: در بیان این مطلب که علامت‌های
قیامت که
حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خبر داده است حق است و باید همه آنها قبل از قیامت اتفاق بیفتد. علامت‌هایی مثل خروج مهدی، پس از آن
خروج دجال، سپس خروج
عیسی و
خروج دابه، بیرون آمدن خورشید از غرب و
طلوع خورشید از غرب، بالا رفتن قرآن، باز شدن سد
یاجوج و ماجوج. حتی اگر از عمر دنیا به‌اندازه یک روز باقی مانده باشد، تمام این علامات اتفاق می‌افتد.
قال الشیخ تقی‌الدین بن ابی منصور در کتاب عقیده خودش: همه این نشانه‌ها در صد سال آخر روزی که پیامبر (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) امتش را وعده داده است اتفاق می‌افتد. آنجا که فرمود: اگر
امت من
اصلاح شود، او یک روز
حکومت خواهد کرد و اگر
فاسد شوند، نصف روز. مقصود آن حضرت از روز، روزهایی است که
خداوند در
قرآن به آن اشاره کرده است آنجا که فرمود: «روز در نزد خداوند به‌اندازه هزار سالی است که شما می‌شمارید».
بعضی از عرفا گفته‌اند: هزار سال اول از روز وفات
علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) که آخرین خلیفه است شمرده می‌شود. زیرا این ایام (ایام خلفای چهارگانه) از ایام نبوت رسول خدا (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) و پیامبری او شمرده می‌شود. پس خداوند به‌وسیله خلفای چهارگانه شهرها را آماده کرد. مقصود آن حضرت این است که اگر خداوند بخواهد
دین در این هزار سال قوی خواهد بود و سپس دین سقوط می‌شود و به همان صورتی که از اول غریب بود، درمی‌آید. این سقوط از سال سیم
قرن یازدهم شروع شده است. از این زمان باید منتظر خروج مهدی بود. و مهدی از اولاد
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) است که در شب نیمه شعبان سال ۲۵۵ هجری به دنیا آمده است و او تا زمانی که با حضرت
عیسی بن مریم (علیه‌السّلام) دیدار کند باقی خواهد ماند. پس عمر آن حضرت تا این سال ـ ۹۵۸هـ ـ هفت صد و شش سال شده است. در سال ۲۶۰هـ ابو محمد حسن بن علی ... در زمان خلافت
معتمد و در سال ۲۹ سالگی از دنیا رفت. او پدر مهدی منتظر است که
امام دوازدهم از دیدگاه مذهب دوازده امامی به‌شمار می‌رود.
عبدالقادر بن شیخ بن عبدالله العیدروس (متوفای ۹۸۹هـ) در کتاب
النور السافر شعری را از شیخ عبدالمعطی می‌نویسد که در آن اسم حضرت را می‌آورد و می‌گوید که در رفع گرفتاری خواندن این شعر را تجربه کرده است که خود بهترین دلیل بر ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) می‌باشد:
قال وقد جربتهما
للفرج بعد الشدة مفیدة ومنه فی الاثنی عشر الائمة
بالمصطفی وعلی البتول ••••• وبالسبطین ثم علی والباقر العلم
جعفر وموسی علی والجواد کذا ••••• علی الحسن وکذا
المهدی ذی الشیم.
من این دو شعر را در هنگام رفع گرفتاری تجربه کرده و مفید دیده‌ام. یکی از این شعرها درباره ائمه دوازده گانه است:
به حق مصطفی، بتول... و همچنین به حق مهدی که خالی برگونه دارد.
سیدمحمد بن حسین سمرقندی (متوفای ۹۹۶هـ) که از او تعبیر به علامه نسب‌شناس شده است، ضمن اختصاص‌دادن عنوانی به
امام عصر (
عجل
الله
فرجه
الشریف) به ولادت ایشان تصریح می‌کند چنانچه می‌نویسد:
الامام محمد
المهدی واما ولده محمد
المهدی بن الحسن العسکری بن علی الهادی... فهو الثانی عشر من الائمة. ولد یوم الجمعة منتصف شعبان، سنة خمس وخمسین ومائتین-الی ان قال-: وکان عمره حین توفی ابوه خمس سنین.
امام محمدمهدی. اما فرزندش، محمدالمهدی فرزند حسن عسکری فرزند علی هادی .... او دوازدهمین نفر از ائمه است. در روز جمعه
نیمه شعبان از سال دویست و پنجاه و پنج به‌دنیا آمدند و هنگامی که پدرش وفات کرد، عمرش پنج سال بود.
شمس‌الدین رملی (متوفای ۱۰۰۴هـ) در پاسخ به پرسشی که از او شده است در خصوص وجود
امام عصر (علیه‌السّلام) استناد کرده است به کلام شخصی که برای او کتابی در اصول دین خوانده است و در آن ذکر وجود
امام زمان (علیه‌السّلام) بوده است و به‌عنوان پاسخ خودش چنین می‌نویسد:
سئل (رضی
اللهعنه): عن مولانا
المهدی هل هو موجود الآن‌ام لا؟ فاجاب: قد قرا علی شخص من مدة طویلة کتابا فی اصول الدین ولا احفظ الآن اسمه فذکر ان
المهدی موجود فی البلد الفلانیة و سماها و ان طول الازمنة لا تؤثر فیه انتهی.
از رملی سوال شد؛ آیا حضرت مهدی (سلام
اللهعلیه) وجود دارد یا خیر؟ چنین پاسخ داد: در سابق یک شخصی بر من کتابی با موضوع اصول دین را قرائت کرد، که الان اسم آن کتاب یادم نیست، و در آن کتاب نوشته شده بود که مهدی در فلان شهر می‌باشد و
غیبت طولانی ایشان در وجودشان تاثیری نخواهد گذاشت.
احمد بن یوسف قرمانی حنفی (متوفای۱۰۱۹هـ) دانشمندی که در دربار چهار تن از سلاطین عثمان خدمت کرده و در تمام جنگ‌های آنان علیه
ایران و
عراق و ... شرکت داشته، در کتاب
اخبار الدول می‌نویسد: فی ذکر ابی القاسم محمد الحجة الخلف الصالح: وکان عمره عند وفاة ابیه خمس سنین، اتاه
الله فیها الحکمة کما اوتیها یحیی (علیه‌السّلام) صبیاً، وکان مربوع القامة، حسن الوجه والشعر، اقنی الانف، اجلی الجبهة.... واتفق العلماء علی ان
المهدی هو القائم فی آخر الوقت....
شرح حال ابوالقاسم محمد الحجة الخلف الصالح: عمر او در هنگام وفات پدرش پنج سال بوده است. خداوند در کودکی به او
حکمت آموخت، همان‌طوری که به
حضرت یحیی در کودکی اعطا کرد. آن حضرت قامت چهارشانه، صورت و موی زیبا، بینی کشیده، پیشانی نورانی دارد. علما اتفاق دارند که مهدی همان کسی است که در آخر الزمان قیام می‌کند.
شهاب‌الدین ابی‌فلاح ابن عماد حنبلی (متوفای ۱۰۸۹هـ) وی با صراحت تمام،
امام عسکری (علیه‌السّلام) را به‌عنوان پدر
امام زمان (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) معرفی کرده است: وفیها الحسن بن علی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق العلویّ الحسینیّ، احد الاثنی عشر الذین تعتقد الرافضة فیهم العصمة، وهو والد المنتظر محمد صاحب السرداب؛
و در این سال الحسن بن علی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق العلوی الحسینی وفات کرد، یکی از
امامان شیعیان که نسبت به ایشان اعتقاد
عصمت دارند. او پدر منتظر، محمد
[حضرت مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف)
] می‌باشد.
ضامن بن شدقم حسینی مدنی (متوفای ۱۰۹۰هـ) از علمای اهل سنت، ضمن نامبردن فرزندان
حضرت امام جواد (علیه‌السلام)، به نام مبارک حضرت ولی‌عصر (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) نیزتصریح می‌کند و ایشان را فرزند
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) برمی‌شمارد.
شیخ حسن عراقی (متوفای قرن ۹ یا ۱۰هـ) از جمله کسانی که به محضر
امام زمان (سلام
اللهعلیه)
مشرف شده‌اند و توفیق ملاقات با آن حضرت را داشته‌اند، حسن العراقی، از بزرگان
اهل تسنن است.
عبدالوهاب شعرانی داستان
تشرف حسن العراقی که خود یکی از ادله بر ولادت و حیات آن حضرت است را چنین نقل می‌کند: و منهم الشیخ العارف بالله تعالی سیدی حسن العراقی رحمه
الله تعالی المدفون بالکوم خارج باب الشعریه رضی
الله عنه بالقرب من برکه الرطلی، وجامع البشیری ترددت الیه مع سیدی ابی العباس الحریثی، وقال: ارید ان احکی لک حکایتی من مبتدا امری الی وقتی هذا کانک کنت رفیقی من الصغر، فقلت له: نعم.
فقال: کنت شاباً من دمشق، و کنت صانعاً، و کنا نجتمع یوماً فی الجمعه علی اللهو واللعب، و الخمر، فجاءنی التنبیه من
الله تعالی یوماً الهذا خُلِقْتُ؟ فترکت ما فیهم فیه، وهربت منهم فتبعوا ورائی فلم یدرکونی، فدخلت جامع بنی امیه، فوجدت شخصاً یتکلم علی الکرسی فی شان
المهدی علیه السلام، فاشتقت الی لقائه فصرت لا اسجد سجده الا وسالت
الله تعالی ان یجمعنی علیه فبینما انا لیله بعد صلاه المغرب اصلی صلاه السنه، واذا بشخصجلس خلفی، وحسس علی کتفی، وقال لی: قد استجاب
الله تعالی دعاءک یا ولدی مالک انا
المهدی. فقلت تذهب معی الی الدار، فقال نعم، فذهب معی، فقال: اخل لی مکاناً انفرد فیه فاخلیت له مکاناً فاقام عندی سبعه ایام بلیالیها، ولقننی الذکر، وقال: اعلمک وردی تدوم علیه ان شاء
الله تعالی تصوم یوماً، وتفطر یوماً، وتصلی کل لیله خمسمائه رکعه. فقلت: نعم فکنت اصلی خلفه کل لیله خمسمائه رکعه وکنت شاباً امرد حسن الصوره فکان یقول: لا تجلس قط الا ورائی فکنت افعل، وکانت عمامته کعمامه العجم، وعلیه جبه من وبر الجمال فلما انقضت السبعه ایام خرج، فودعته، وقال لی: یا حسن ما وقع لی قط مع احد ما وقع معک فدم علی وردک حتی
تعجز، فانک ستعمر عمراً طویلا انتهی کلام
المهدی.
از جمله آنها، شیخ عارف به خدا، آقای من حسن عراقی است که در کوم، بیرون باب شعریه نزدیک برکه رطلی و جامع بشیری
دفن شده است. من با آقایم ابوالعباس حریثی به نزد او می‌رفتیم، حسن عراقی گفت: از آن جایی که من از کودکی با تو رفیق بودم، می‌خواهم حکایت خودم را برایت بگویم گفتم: بگو. گفت: من جوانی از اهل
دمشق و صنعت‌گر بودم. روزی از روزهای جمعه همراه رفقایم مشغول کار بی‌هوده و نوشیدن شراب بودیم که پیام آگاه کننده و الهام گونه‌ای از جانب خداوند برایم آمد که آیا برای این کارها خلق شده‌ام؟ بعد از آن، از آن کارها دست کشیدم و رفقایم را ترک کردم، دوستان دنبال گشتند؛ اما مرا نیافتند. وارد
مسجد جامع بنی امیه شدم و دیدم که شخصی روی منبر درباره مهدی (علیه‌السّلام) سخن می‌گوید. بعد از شنیدن آن سخنان مشتاق دیدار مهدی شدم. پس در هر سجده‌ای که می‌کردم از خداوند می‌خواستم که دیدار او را نصیبم کند تا این که شبی بعد از
نماز مغرب،
نماز نافله می‌خواندم که شخصی پشت سر من نشست و دست روی شانه‌ام گذاشت و فرمود: فرزندم خداوند دعای تو را مستجاب کرد، تو را چه شده است، من مهدی هستم. گفتم: آیا به خانه‌ام می‌روی؟ فرمود: بلی. همراه من به خانه رفت و فرمود: جای خلوت برایم آماده کن. من جای خلوتی آماده کردم آن حضرت هفت شبانه روز ماند و مرا ذکر خدا یاد داد و فرمود: به تو ذکری یاد می‌دهم تا انشاء
الله بر آن مداومت کنی: یک روز
روزه بگیر و یک روز افطار کن و هر شب پانصد رکعت
نماز بگذار. گفتم: بلی. من هر شب پشت سر او پانصد رکعت نماز می‌کردم. و من جوان بی‌ریش و نیکو صورت بودم. می‌فرمود: فقط پشت سر من بنشین و من همین کار را می‌کردم.
عمامه او همانند مردم عجم بود و عبایش از کرک شتران بود. پس از گذشت هفت روز خدا حافظی کرد و رفت و به من فرمود: ای حسن، چیزی که بین من و تو اتفاق افتاده با کسی دیگر اتفاق نیفتاده، پس بر ذکری که یادت دادم، مستدام باش تا جائی که بتوانی؛ چرا که من عمر طولانی خواهم داشت.
عبدالملک عصامی مکی (متوفای ۱۱۱۱هـ) ضمن اشاره به
شهادت امام حسن عسکری (سلام‌الله‌علیه) و تاکید براینکه ایشان در جوار پدر گرامی‌شان
حضرت هادی (صلوات‌الله‌علیه) مدفون هستند، پیرامون
امام زمان (سلام
اللهعلیه) چنین می‌نویسد:و ابی محمد
الامام الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم وهو
الامام بعد ابیه وحادی عشر الائمة امه‌ام ولد اسمها سوسن. مات فی اوائل خلافة المعتمد مسموما فی یوم الجمعة لثمان خلونمن شهر ربیع الاول سنة ستین ومائتین ب سر من رای ودفن عند قبر ابیه الهادی. خلف ولده محمدا اوحده وهو
الامام محمد
المهدی بن الحسن العسکری بن علی التقی بن محمد الجواد ابن علی الرضا بن موسی الکاظمبن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب رضی
الله تعالی عنهم اجمعین. ولد یوم الجمعة منتصف شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین. ولما توفی ابوه کان عمره خمس سنین.
و ابومحمد
امام حسن عسکری فرزند علی الهادی ... او بعد از پدرش
امام بود و یازدهمین نفر از ائمه است. مادرش کنیزی بود که نامش
سوسن بود. در اوایل خلافت
معتمد مسموم گردید و در روز جمعه هشت رو از
ربیع الاول سال دویست و شصت گذشته بود که در
سامراء از دنیا رفت و در نزد پدرش علی الهادی دفن شد. فرزندش محمد را به‌تنهایی برجای گذاشت و او
امام محمد
المهدی فرزند حسن عسکری ... می‌باشد. روز
نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج به دنیا آمد و هنگامی که پدرش از دنیا رفت، سنش پنج سال بود.
عبدالله شبراوی شافعی (متوفای ۱۱۷۲ هـ) نیز در خصوص و لادت آن حضرت (علیه‌السّلام) چنین گفته است: الثانی عشر من الائمة ابوالقاسم محمد الحجة
الامام قیل هو
المهدی المنتظر. ولد
الامام محمد الحجة ابن
الامام الحسن الخالص بسر من رای لیلة النصف من شعبان سنة خمس و خمسین و مئتین قبل موت ابیه بخمس سنین. وکان ابوه قد اخفاه حین ولد، وستر امره لصعوبة الوقت وخوفه من الخلفاء فانهم کانوا فی ذلک الوقت یتطلبون الهاشمیین ویقصدونهم بالحبس والقتل. کان
الامام محمد الحجة یلقب ایضا بالمهدی والقائم والمنتظر والخلف الصالح وصاحب الزمان واشهرها
المهدی.
دوازدهمین نفر از ائمه ابوالقاسم محمد الحجة...
امام محمد الحجة فرزند
امام حسن
[عسکری
] در نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج، پنج سال قبل از فوت پدرش در سامراء به‌دنیا آمد. هنگامی که به‌دنیا آمد پدرش او را مخفی کرد و به‌جهت سختی آن زمان، و ترس از خلفاء امر ایشان را پوشاند چرا که آنان در آن زمان به دنبال هاشمیین بوده و آن را زیرنظر می‌گرفته که یا می‌کشتند و یا حبس‌شان می‌کردند.
امام محمد الحجة همچنین به مهدی و قائم و منتظر و خلف صالح و صاحب الزمان ملقب بود و مشهور ترینش، مهدی است.
جعفر بن حسن بن عبد الکریم برزنجی (متوفای ۱۱۷۷هـ)، از جمله شعرای اهل سنتی است که صراحتا نام
امام زمان (سلام
اللهعلیه) را خاتمه
اهل بیت (علیهم‌السّلام) ذکر می‌کند چنانچه می‌نویسد: وبختمـهِـمْ نـجْـل ِ الـرسـول ِمحـمـدٍ مهدیِّـنَـا الاتِــی
الامــامْ المنتـظَـر،
و به ختم آنان
[ائمه (علیهم‌السلام)
]، فرزند
[حضرت
] محمد
[یعنی
] مهدی که می‌آید و
امام منتظر است.
شیخ عبدالهادی نجاالابیاری در توضیح این بیت شعر چنین می‌نویسد:
ای ختم الائمه الاثنی عشر المذکورین‌ای اخرهم نجل‌ای ابن الرسول (صلی
اللهعلیهوسلم) بالواسطه اذهو ابو القاسم محمد بن ابی محمد الحسن الخالصبن علی الهادی بن محمد الجواد ابن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب یلقب بالمهدی والحجة والقائم والمنتظر وصاحب الزمان.
[منظور از مهدی
] یعنی ختم ائمه دوازده‌گانه که ذکر شدند یعنی آخرین نفر آنان فرزند با واسطه رسول خدا (صلی
اللهعلیه
[وآله
]و سلم) چرا که او ابو القاسم محمد بن ابی محمد حسن بن علی ... می‌باشد. به مهدی و
حجت و
قائم و منتظر صاحب الزمان ملقب شده است. وی همچنین در چند خط قبل تصریح می‌کند که
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) پدر حضرت مهدی (سلام
اللهعلیه) بوده و بر هر دو
امام معصوم ترضی می‌کند.
محمد بن احمد سفارینی حنبلی (متوفای ۱۱۸۸هـ)
امام زمان (سلام
اللهعلیه) را چنین نقل می‌کند: قلت: هو ابوالقاسم محمد بن الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق ابن محمد الباقر بن زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب رضوان
الله علیهم ومحمد بن الحسن هذا ثانی عشر الائمة الاثنی عشر علی اعتقاد الامامیه ویعرف بالحجة... کانت ولادته فی منتصف شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین.
من
[سفارینی
] می‌گویم: او ابوالقاسم، محمد بن حسن عسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق ابن محمد الباقر بن زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضوان
اللهعلیهماجمعین) می‌باشد این محمد بن الحسن دوازدهمین نفر از ائمه دوازده‌گانه براساس اعتقاد
شیعه است و به حجت شناخته شده است ... ولادت او
نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هجری بوده است.
ابی‌الفوز محمدامین بغدادی سویدی (متوفای ۱۲۴۶هـ) از
علمای اهل سنت در کتاب سبائک الذهب به ولادت آن حضرت تصریح کرده است: محمدالمهدی: وکان عمره عند وفاة ابیه خمس سنین.
محمدالمهدی که عمر او در هنگام وفات پدرش پنج ساله بود.
سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی (متوفای ۱۲۹۴هـ)، از علمای اهل سنت، ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) را نزد اشخاص ثقه معلوم و روشن می‌داند، وی در این‌باره می‌نویسد: فالخبر المعلوم المحقق عن الثقات، ان ولادة القائم کانت لیلة الخامس عشر من شعبان، سنة خمس و خمسین و مائتین فی بلدة سامراء.
خبر معلومی که از افراد مورد اعتماد محقق شده است، این است که ولادت قائم
[(
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف)
]، نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج در
سامرا بوده است.
محمدصدیق حسن‌خان قنوجی (متوفای ۱۳۰۷هـ) که یکی سلفیان مشهور است و کتاب او را محدث بزرگ
سلفی؛
محمد ناصرالدین البانی تلخیص کرده است به نام مادر
امام عصر (علیه‌السّلام) وقتی رسیده است چنین می‌گوید: انظر امهات العترة الطاهرة الذین هم قدوة السادة واسوة القادة فی کل خیر ودین من کن... و ام
الامام محمد بن حسن الملقب بالحجة والقائم والمهدی‌ام ولد اسمها نرجس.
به مادران عترت پاک اهل بیت (علیهم‌السّلام) نگاه کن، همان‌ها که الگوی دیگران در هر خیر و دین هستند، ... و مادر
امام محمد بن حسن ملقب به حجت و قائم و مهدی؛ کنیزی که
[نام ایشان
] نرجس می‌باشد.
یاقوت بن عبدالله حموی (متوفای ۶۲۶ هـ) پیرامون ذکر
امام هادی و
امام عسکری (صلوات
اللهعلیهما)، اشاره می‌کند که منتظر یعنی
امام زمان (سلام
اللهعلیه) از نسل این بزرگواران است چنانچه می‌نویسد: عسکر سامرا قد تقدم ذکر سامرا بما فیه کفایة وهذا العسکر ینسب الی المعتصم وقد نسب الیه قوم من الاجلاء منهم علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی ابن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضی
اللهعنه) یکنی ابا الحسن الهادی ولد بالمدینة ونقل الی سامرا وابنه الحسن بن علی ولد بالمدینة ایضا ونقل الی سامرا فسمیا بالعسکریین لذلک فاما علی فمات فی رجب سنة ۲۵۴ ومقامه بسامرا عشرین سنة واما الحسن فمات بسامرا ایضا سنة ۲۶۰ ودفنا بسامرا وقبورهما مشهورة هناک ولولدهما المنتظر هناک مشاهد معروفة.
پادگان سامراء: قبلا توضیحاتی به حد کفایت در مورد سامراء گذشت. این پادگان به
معتصم نسبت داده شده است و گروهی از بزرگان به آنجا منسوب هستند من جمله: علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی ابن الحسین بن علی بن ابی طالب (رضی
اللهعنه) که
کنیه او اباالحسن الهادی است در
مدینه متولد شد و به سامراء منتقل گردید و فرزندش حسن بن علی نیز در مدینه متولد و به سامراء منتقل شد فلذا به‌همین علت به
عسکریین نامیده شدند. اما علی
[منظور
امام هادی (سلام
اللهعلیه)
] در
ماه رجب سال دویست و پنجاه و چهار از دنیا رفت و مقام او بیست سال است که در سامرا وجود دارد و فرزندش حسن در سال دویست و شصت وفات یافتند و هر دو نفر در سامراء دفن شدند و قبور آنان در سامراء مشهور است و برای فرزندشان
[مهدی
] منتظَر در سامراء مشاهدی معروف وجود دارد.
یاقوت حموی، حضرت مهدی (
عجل
الله
فرجه
الشریف) را فرزند
امام حسن عسکری و
امام هادی (علیهماالسلام) می‌داند.
محمد ویس حیدری (متوفای۱۴۰۵هـ) از دیگر علمای اهل سنت ضمن ترجمه
امام هادی (علیه‌السّلام) اشاره به فرزندان ایشان و
حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌کند: اولاده: اعقب خمسة اولاد: ... فالحسن العسکری اعقب محمد
المهدی صاحب السرداب.
[حضرت
امام هادی (علیه‌السلام)
] پنج فرزند داشت..
[یکی از آنها
] حسن عسکری می‌باشد که دارای فرزندی به نام محمد مهدی صاحب سرداب می‌باشد.
خیرالدین زرکلی (متوفای ۱۴۱۰هـ)، یکی از دانشمندان اهل سنت است که تصریح به ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) کرده است: محمد بن الحسن العسکری الخالص بن علی الهادی ابو القاسم، آخر الائمة الاثنی عشر عند الامامیة، و هو المعروف عندهم بالمهدی، و صاحب الزمان، و المنتظر، و الحجة و صاحب السرداب، ولد فی سامراء، و مات ابوه و له من العمر نحو خمس سنین.
محمد فرزند حسن عسکری... آخرین
امام از ائمه دوازدگانه در نزد شیعه است. او از دیدگاه شیعیان به مهدی، صاحب الزمان، منتظر، حجت و صاحب سرداب مشهور است. او در سامرا به دنیا آمد و در هنگام وفات پدرش پنج سال داشته است.
مصطفی بن عبدالرحیم بن برقان هاشمی (معاصر): در کتاب تذکرة الهاشمی پیرامون
امام زمان (سلام
اللهعلیه) چنین می‌نویسد: ابوالقاسم محمد بن حسن بن علی بن محمد بن علی رضا ولقب وی نزد امامیه حجت و قایم و مهدی و منتظر....
شریف انس حسنی کتبی (معاصر): نسب‌شناس معروف عربستانی، ضمن اختصاص‌دادن عنوانی به
امام عصر (علیه‌السّلام)، پیرامون
غیبت و ولادت ایشان می‌نویسد: وتوفی الحسن العسکری فی اوائل ملک احمد بن المتوکل بسر من رای مسموما... وله من الولد: محمد
المهدی. محمد
المهدی وهومحمد
المهدی بن الحسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی بن ابی طالب علیهماالسلام. والقابه: الحجة، والخلف الصالح، والقائم، والمنتظر، والتالی، وصاحب الزمان، واشهرها
المهدی. وکان عمره حین توفی ابوه خمس سنین.
فالامام المهدی اختفی فی سن مبکر، والامر مسلم بین السنة والشیعة، علی اختفائه وغیاب اخباره وعدم ظهوره. فقد ولد
المهدی بسر من رای فی لیلة النصف من شعبان سنة خمس وخمسین ومائتین من الهجرة النبویة المبارکة، وهو وحید ابیه، لم یعقب الحسن غیره، وقد اعقبه فی آخر حیاته، وامه‌ام ولد یقال لها: نرجس. ومن المؤرخین من نفی عقب ابیه الزکی العسکری، وهذا اطلاق فی القول بما یوجب ان لا یعتد به، فالحسن العسکری بن علی الهادی عقبه مسلم فی ابنه محمد
المهدی.
و حسن عسکری در اوایل
[خلافت
] ملک احمد بن متوکل در
سامراء مسموم و از دنیا رفت ... و فرزند او، محمدالمهدی است.محمدی
المهدی او محمد
المهدی فرزند حسن العسکری بن علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی بن ابی طالب (علیهماالسلام) می‌باشد. القاب او چنین است:
حجت، خلف الصالح،
قائم، منتظر، تالی، صاحب الزمان و مشهورترین آنها، مهدی است. سن او هنگامی وفات پدرش، پنج سال بود.
امام مهدی در سن جوانی غایب شد و امری مسلم در بین
شیعه و
سنی می‌باشد بر خفاء و روایاتی پیرامون
غیبت او و عدم ظهور ایشان. مهدی در
نیمه شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هجری درسامراء به‌دنیا آمد. او تنها فرزند پدرش بوده و حسن
[امام حسن عسکری (سلام‌الله‌علیه)] فرزندی غیر از جز در اواخر عمرش برجای نگذاشت. مادر کنیزی بود که به آن
نرجس گفته می‌شود. برخی از مورخین نسل پدرش زکی العسکری را انکار کرده‌اند
[که او فرزندی ندارد
]. این اطلاق در کلام، اعتمادی به آن نمی‌شود چرا که حسن عسکری فرزند علی الهادی مسلما فرزندش محمدمهدی را برجای گذاشته است.
عارف احمد عبدالغنی (معاصر) پس از اینکه به نام
امام عسکری (علیه‌السّلام) رسیده‌اند،
کنیه آن حضرت را ابومحمد ذکر کرده‌اند و نام مادر
امام زمان را نیز بیان کرده است: الحسن بن علی (الهادی، العسکری) بن محمد (الجواد). .. یکنی ابامحمد. کان من الزهد والعلم علی امر عظیم وهو والد
الامام المهدی ثانی عشر الائمة عند الامامیة.
حسن بن علی العسکری، کنیه او ابامحمد است. در
زهد و
علم مقام والایی داشته است و پدر
امام مهدی دوازدهمین
امام در نزد شیعیان است.
عبدالله بن محمد حشلاف (معاصر) از معاصرین
اهل سنت نیز با صراحت ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) را بیان کرده است: و اما ولده محمد
المهدی فهو
الامام الثانی عشر وهو الخلیفة من بعد ابیه ولد سنة خمس وخمسین ومائتین وقیل ثمان وخمسین وقد قیل اقل من ذلک وله القاب منها المنتظر وصاحب الزمان واشهرها
المهدی.
و اما فرزند او
[امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه)
]، محمدمهدی، او
امام دوازدهم و خلیفه بعد از پدرش است. در سال دویست و پنجاه و پنج بدنیا آمد. و گفته شده در سال دویست و پنجاه و هشت و کمتر از این نیز گفته شده است. و ایشان القابی دارند از جمله منتظر و صاحب الزمان که مشهورترین آنان مهدی است.
محمد عمر سربازی (معاصر) نیز از جمله کسانی است که نسبت به ولادت
امام عصر (سلام
اللهعلیه) تصریح کرده است.
ابن تیمیه حرانی در
منهاج السنة، پیرامون حضرت مهدی (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) می‌نویسد:
قد ذکر محمد بن جریر الطبری وعبد الباقی بن قانع وغیرهمامن أهل العلم بالأنساب والتواریخ أن الحسن بن علی العسکری لم یکن له نسل ولا عقبوالإمامیة الذین یزعمون أنه کان له ولد یدعون أنه دخل السرداب بسامرا وهو صغیر منهم من قال عمرة سنتان ومنهم من قال ثلاث ومنهم من قال خمس سنین... .
محمد بن جریر طبری و
عبدالباقی بن قانع و دیگر دانشمندان علم انساب و تاریخ گفته‌اند که
[امام] حسن بن علی عسکری
[(علیه‌السلام)
] فرزندی نداشته است؛ اما
امامیه خیال می‌کنند که او دارای فرزند بوده و مدعی هستند که او داخل
سرداب سامرا شده؛ در حالی که خردسال بوده. برخی از شیعیان گفته‌اند که او دو ساله داشته، بعضی سه سال و عده‌ای دیگر گفته‌اند که پنج سال داشته است.
احسان الهی ظهیر نیز در کتاب الشیعة و أهل البیت همین سخن ابن تیمیه را تکرار کرده و می گوید: من أکاذیب الشیعة علی اهل البیت انهم نسبوا الیهم الأقوال والروایات التی تنبیء بخروج القائم من اولاد الحسن العسکری الذی لم یولد له مطلقا ...
از دروغ های شیعه بر اهل‌بیت
[علیهم‌السلام
] این است که به آنها سخان و روایاتی را نسبت می‌دهند مبنی بر خروج قائم از فرزندان حسن عسکری
[علیه‌السلام
]؛ در حالی که او هرگز فرزندی نداشته است.
بقیه وهابی‌ها همچون: احمد محمود صبحی در کتاب نظریة
الإمامة،
دکتر قفاری در اصول مذهب الشیعه،
نیز همین مطالب را تکرار کرده‌اند.
متأسفانه وهابی‌ها و سرکرده آن ها ابن تیمیه، برای زیر سؤال بردن عقائد شیعه به هر عملی؛ حتی بستن دروغ به علمای خودشان نیز متوسل می‌شوند.
این مطلبی که ابن تیمیه از طبری نقل کرده اصلا از اول تا آخر کتاب
تاریخ طبری یافت نمی‌شود و اصلا کلمه «العسکری» فقط یکبار در این کتاب
درباره «إبراهیم بن مهران النصرانی العسکری» آمده و جمله «نسل ولا عقب» اصلا در کل این کتاب نیامده است. محمد رشاد سالم محقق کتاب منهاج السنة، که متوجه این اشکال بوده و نتوانسته این‌مطلب را در تاریخ طبری پیدا کند، تلاش کرده است که به نحوی برای این سخن ابن تیمیه مصدری پیدا نماید؛ اما او هم دچار اشتباه شده است. وی می‌گوید که این جمله در کتاب صلة التاریخ الطبری،(تکمله تاریخ طبری) آمده؛ در حالی که این‌مطلب حتی در این کتاب نیز نیامده است و ایشان مطلب دیگری را با مطلب مورد نظر ابن تیمیه اشتباه گرفته است .
حقیقت مطلب این است که در کتاب صلة تاریخ الطبری، جمله «لم یعقب الحسن» آمده؛ اما هیچ ارتباطی به
امام عسکری و حضرت حجت (
عجل
اللهتعالی
فرجه
الشریف) ندارد؛ بلکه قضیه به این شکل است که در زمان
مقتدر عباسی، شخص به دربار مقتدر عباسی می‌آید و می‌گوید که کار مهمی با مقتدر دارم و اگر به زودی به گوش او نرسانم، اتفاقات ناگواری خواهد افتاد. بعد وقتی پیش مقتدر می‌رود مطالبی از گذشته و آینده مطرح می‌کند. از ایشان سؤال می‌شود که شما کی هستی؟ می‌گوید: من محمد بن حسن بن علی بن موسی بن جعفر الرضا هستم. یعنی من نوه
امام رضا هستم از فرزند او حسن. بعد مقتدر دستور می‌دهد که افرادی از
آل ابوطالب را بیاورند تا صحت گفته‌های او را تأیید کنند. شخصی به نام ابن طومار از آل ابوطالب در تکذیب گفته‌های این شخص می‌گوید: لم یعقب الحسن. حسن (فرزند
امام رضا (علیه‌السلام))، اصلا فرزندی نداشته است .
متأسفانه رشاد سالم محقق کتاب منهاج السنة دقت لازم را نکرده و خیال کرده است که این «حسن» همان
امام حسن عسکری (علیه‌السلام) است؛ در حالی که منظور حسن بن علی بن موسی الرضا (علیهماالسلام) است و هیچ ربطی به
امام عسکری و حضرت حجت (علیهماالسلام) ندارد. جالب این است که همین شخص که ادعا می‌کرد نوه
امام رضا (علیه‌السلام) است، رسوا می‌شود و در نهایت مشخص می‌شود که او به دروغ خود را به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) نسبت داده است و فرزند شخصی به نام ابن الضبعی است و حتی پدر او را پیدا می‌کنند و سپس به پای مقتدر می‌افتند و البته مقتدر نیز مجازات سختی برای او در نظر می‌گیرد و در
روز ترویه او را در میان مردم می‌چرخانند و رسوایش می‌کنند و سپس به زندان می‌اندازند.
از این گذشته کتاب صلة تاریخ الطبری نوشته خود طبری نیست؛ بلکه نوشته شخص مجهولی به نام عریب بن سعد القرطبی متوفای ۳۶۹هـ است که در هیچ یک از کتاب‌های تراجم اهل‌سنت، شرح‌حالی برای او ذکر نشده است. تنها
خیرالدین زرکلی از علمای وهابی در کتاب الأعلام، شرح‌حال کوتاهی از او ذکر کرده است : عریب بن سعد القرطبی: طبیب مؤرخ من أهل قرطبة من أصل نصرانی (اسبانیولی) أسلم آباؤه واستعربوا وعرفوا ببنی الترکی . استعمله الناصر (سنة ۳۳۱) علی کورة أشونة . واستکتبه المستنصر (الحکم) وارتفعت منزلته عند الحاجب المصور (أبی عامر) فسماه " خازن السلاح " واختصر " تاریخ الطبری " وأضاف إلیه أخبار إفریقیة والأندلس ، فسمی " صلة تاریخ الطبری.
عریب بن سعد قرطبی، پزشک و مورخ اهل
قرطبه اصالتا
نصرانی بوده است، پدران او
اسلام آوردند و عربی آموختند و به «بنی ترکی» مشهور شدند. ناصر (متوفای۳۳۱هـ) او را فرماندار بخش اشنونه کرد و
مستنصر او را کاتب خود قرار داد و مقام و منزت او را پیش حاجب نقاش أبی عامر بالا برد و «خازن السلاح» نامیده شد. او تاریخ طبری را تلخیص کرده و اخبار آفریقا و اندلس را به آن افزوده است و نام کتاب را «صلة تاریخ الطبری» گذاشته است .
اما
عبدالباقی بن قانع اموی که ابن تیمیه سخن او را نیز نقل کرده و مدعی شده که او گفته
امام حسن عسکری فرزندی نداشته است: متأسفانه ابن تیمیه هیچ سند و مدرکی برای این نقل خودش نیاورده است تا ببینیم که آیا ایشان چنین مطلبی را گفته یا همانند نقل قول از طبری نسبت دروغ به او داده شده است. بقیه وهابی‌ها نیز که همین‌مطلب ابن تیمیه را تکرار کرده‌اند، هیچکدام نتوانسته‌اند در این پنج
قرن بعد از ابن تیمیه سند و مدرکی برای اثبات این نسبت به عبدالباقی بن قانع پیدا کنند و متأسفانه همگی با اعتمادی که به این تیمیه داشته‌اند، بدون ذکر سند، این‌مطلب را مسلّم تصور کرده‌اند.
ما فرض را بر این می‌گیریم که عبدالباقی بن قانع این سخن را گفته باشد، آیا سخن شخصی مثل او که بزرگان اهل‌سنت او را تضعیف کرده‌اند می‌تواند برای اثبات مطلبی با این درجه از اهمیت، حجت باشد؟
شمس‌الدین ذهبی در
سیر اعلام النبلاء در شرح‌حال او می نویسد: قال البرقانی البغدادیون یوثقونه وهو عندی ضعیف وقال الدارقطنی کان یحفظ ولکنه یخطیء ویصر. وروی الخطیب عن الأزهری عن أبی الحسن بن الفرات قال کان ابن قانع قد حدث به اختلاط قبل موته بنحو من سنتین فترکنا السماع منه وسمع منه قوم فی اختلاطه.
برقانی، گفته است که بغدادی‌ها او را توثیق کرده‌اند؛ ولی از دیدگاه من او ضعیف است،
دارقطنی گفته: او روایات را حفظ می‌کرد؛ ولی اشتباه می‌کرد و برخطایش اصرار می‌ورزید (البته شاید جمله «یخطیء و یصر» غلط چاپی و اصل مطب «یخطیء و یصیب» باشد که به معنای «گاهی خطا می‌کرد و گاهی درست می‌گفت» می‌شود).
خطیب بغدادی از
ازهری از
ابوالحسن بن فرات نقل کرده است که برای ابن قانع نقل کرده‌اند که دو سال قبل از مرگش دیوانه شده بود؛ پس من شنیدن روایت از او را رها کردم؛ چرا که عده‌ای در زمان دیوانه‌گی‌اش از او روایت شنیده‌اند. بنابراین، حتی اگر او چنین مطلبی را نیز گفته باشد، با توجه به تضعیفاتی که درباره او نقل شده است، نمی‌شود به سخنان او استناد کرد .
با توجه به تصریحات بیش از یک صد عالم از علمای اهل‌سنت نسبت به ولادت
امام زمان (سلام
اللهعلیه)، و بنابر آنچه در پاسخ به این شبهه گذشت، معلوم می‌شود که چنین شبهه‌ای بی‌اساس بوده چرا که شبهه کننده بر اساس گزینش نادرست و ناقص خود، بخشی از یک حکایت که ناقل آن شخصی ناصبی است را به عنوان دلیلی مورد قبول
شیعه جلوه داده و به
احادیث متواتر و معتبر ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) و نیز نظر بخشی از علمای اهل‌سنت قائل به ولادت آن حضرت، توجه نکرده است. از این گذشته هیچ عالم شیعی قائل به ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) بعد از شهادت
امام حسن عسکری (سلام
اللهعلیه) نیست بلکه همه قائل‌اند ایشان در زمان حیات حضرت
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) متولد شده‌اند. لذا نبودن آثار حمل در همسران
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) پس از شهادت آن حضرت اساسا بی ارتباط با بحث ولادت
امام عصر (علیه‌السّلام) است. از سوی دیگر آشکار نبودن آثار حمل در مادر آن حضرت نیز مسئله‌ای محال و غیر ممکن نیست و دلیل بر عدم ولادت نیست چنانکه درباره مادر حضرت موسی و مادر حضرت رسول اکرم (صلی
اللهعلیهوآلهوسلّم) ثابت است که آثار بارداری در آنها نیز آشکار نبوده است. آنچه
ابن تیمیه از
طبری و
عبدالباقی بن قانع نقل کرده است که
امام عسکری بدون نسل و فرزند از دنیا رفته، دروغی است محض، در کتاب‌های آنها چنین مطلبی یافت نمی‌شود؛ بر فرض که این دو نفر این‌مطلب را گفته باشند، بی‌اطلاعی خود آنان را ثابت می کنند؛ چرا که ده ها نفر از برترین دانشمندان تاریخ اهل‌سنت به ولادت حضرت حضرت حجت (علیه‌السلام) تصریح کرده و تاریخ تولد آن حضرت را مشخص کرده‌اند.
•
موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، برگرفته از مقاله «اعتراف علمای اهل سنت به تولد حضرت مهدی (عج)». •
موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، برگرفته از مقاله «آیا بر اساس روایت کتاب کافی، امام عصر ارواحنا فداه متولد نشده است؟». •
موسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، برگرفته از مقاله «آیا امام عسکری (ع) بدون فرزند از دنیا رفته است؟».
