• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سوره ص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سوره ص، سوره سی و هشتم قرآن کریم بوده و در مکه نازل شده است.



۱ - محور سوره

[ویرایش]

محور این سوره، دعوت پیامبر به توحید و اخلاص در عبودیت است. از این طریق نیز به موضع موافقان و مخالفان و رویارویی جبهه حق و باطل و سرانجام دو گروه اشاره شده است. قیامت و مسئله خلقت از مسائل دیگر این سوره است.

۲ - نام گذاری سوره

[ویرایش]

(ص والقرآن ذی الذکر)
[۱] ص/سوره۳۸، آیه۱.    
«ص» در آیه اول سوره بوده و نام سوره برگرفته از آن است. نام دیگر آن «داوود» است؛ چون از آیه ۱۷ به بعد، به بخشی از تاریخ زندگی حضرت داود علیه‌السّلام پرداخته است.

۳ - محتوای سوره

[ویرایش]

در این سوره گفتار پیرامون رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دور می‌زند و اینکه آن جناب با ذکری از ناحیه خدا که بر او نازل شده مردم را انذار می‌کند و به سوی توحید و اخلاص در بندگی خدای تعالی دعوت می‌کند. و لذا مطلب را از اینجا شروع می‌کند که کفار به عزت خیالی خود می‌بالند و به همین جهت دست از دشمنی با تو برنداشته از پیروی و ایمان به تو استکبار می‌ورزند، و مردم را هم از این که به تو ایمان بیاورند جلوگیری کرده، به این منظور سخنانی باطل می‌گویند، و آن گاه آن سخنان را در فصلی جداگانه رد می‌کند.
پس از آن رسول گرامی خود را امر به صبر نموده و سرگذشت بندگان اواب خود را در یک فصل به یادش می‌آورد، و آن گاه عاقبت کار مردم با تقوا و سرانجام طاغیان را در فصلی خاطرنشان نموده. سپس آن جناب را دستور می‌دهد به اینکه ماموریت خود را در انذار انجام دهد و مردم را به سوی توحید دعوت کند. و نیز در فصلی دیگر می‌فرماید: که خدا از همان روز نخست که به ملائکه امر کرد تا برای آدم سجده کنند و شیطان امتناع کرد، این قضای حتمی را راند که سرانجام پیروان شیطان و خود او به آتش منتهی شود. گفته شده: این سوره به شهادت سیاق آیاتش در مکه نازل شده است.


۴ - ویژگی‌های سوره ص

[ویرایش]


۱. دارای ۸۸ آیه به عدد کوفی، ۸۶ آیه به عدد حجازی، شامی و بصری، ۷۳۲ یا ۷۳۵ کلمه و ۳۰۲۹ یا ۳۰۶۱ حرف است.
۲. در ترتیب نزول و در مصحف شریف، سی و هشتمین سوره است که پس از سوره قمر و پیش از سوره اعراف نازل شد.
۳. پیش از هجرت در مکه فرود آمد.
۴. از سور مثانی و شامل حدود یک حزب قرآن است.
۵. گفته شده است دو آیه و بنا به قولی هفت آیه منسوخ دارد.
۶. چهاردهمین سوره دارای حروف مقطعه است و آیه ۲۴
[۲] ص/سوره۳۸، آیه۲۴.    
آن سجده مستحبی دارد.


۵ - مطالب سوره ص

[ویرایش]


۱. نزول قرآن، احوال منکران قرآن، و لزوم تدبر در قرآن؛
۲. خداشناسی؛
۳. بخش‌هایی از تاریخ اقوام و ملل گذشته همچون قوم عاد، ثمود، لوط، فرعون، و اصحاب ایکه ، و لزوم عبرت گیری از سرنوشت آنان؛
۴. فرازهایی از تاریخ زندگی حضرت داوود و حضرت سلیمان علیه‌السّلام و تجلیل از انبیای بزرگ همچون ابراهیم، اسحاق، یعقوب، اسماعیل، الیسع و ذوالکفل علیه‌السّلام و قسمت‌هایی از تاریخ زندگی حضرت ایوب علیه‌السّلام ؛
۵. خلقت آدم و حوا.
[۳] سخاوی، علی بن محمد، ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۴۵۱.    
[۴] طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۱۸۱.    
[۵] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۳.    
[۶] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۱.    
[۷] رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۸۶.
[۸] جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
[۹] زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۲۰۳.    
[۱۱] هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، ص۳۲۳.
[۱۲] حمد، غانم قدوری، رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه، ج۱، ص۳۹۹.


۶ - کاربرد فقهی

[ویرایش]

از آن در صلات سخن گفته‌اند. «ص» از سوره‌هایی است که سجده مستحب دارد.
[۱۳] جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۱۰-۲۱۱.    


۷ - فضیلت قرائت سوره

[ویرایش]

خواندن سوره «ص»، بویژه در شب جمعه مستحب است. در حدیثی از امام باقر علیه السّلام آمده است: «هرکس شب جمعه سوره «ص» را تلاوت کند، به او از خیر دنیا و آخرت به اندازه‌ای عطا می‌شود که به احدی از مردم جز پیامبر مرسل یا فرشته مقرب عطا نشده باشد».
[۱۴] وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۱۲.    


۸ - پانویس

[ویرایش]
 
۱. ↑ ص/سوره۳۸، آیه۱.    
۲. ↑ ص/سوره۳۸، آیه۲۴.    
۳. ↑ سخاوی، علی بن محمد، ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۴۵۱.    
۴. ↑ طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۱۸۱.    
۵. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۳.    
۶. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۱.    
۷. ↑ رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۸۶.
۸. ↑ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
۹. ↑ زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۲۰۳.    
۱۱. ↑ هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، ص۳۲۳.
۱۲. ↑ حمد، غانم قدوری، رسم المصحف دراسة لغویه تاریخیه، ج۱، ص۳۹۹.
۱۳. ↑ جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۱۰-۲۱۱.    
۱۴. ↑ وسائل الشیعة، ج۷، ص۴۱۲.    


۹ - منبع

[ویرایش]

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۷۷، برگرفته از مقاله «سوره ص».    
فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سوره ص».    


رده‌های این صفحه : خواص آیات و سور | سوره‌های قرآن | قرآن شناسی
جعبه ابزار