رَغْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَغْب ( به فتح راء و سکون غین) و
رَغْبَت ( به فتح راء و سکون غین و فتح باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای وسعت است.
هنگامی که با حروف «
فی» و «
الی» بیاید به معنى دوست داشتن، مايل بودن و حريص بودن است؛ و چون با حرف «
عن» بیاید معنى
اعراض، كناره‌گيرى و بى‌اعتنایى مى‌دهد.
رَغيبَة (به فتح راء و فتح باء) یعنی شى‌ء مايل شده و جمع آن
رَغائِب (به فتح راء و سکون یاء) است.
از اين ماده موارد زيادى در
نهج البلاغه آمده است.
رَغْب و
رَغْبَت در اصل به معنى وسعت است.
گويند: «
رغب الشى‌ء: اتّسع»
«
رَغْب» و «
رَغَب» بر وزن عقل و شرف در نقل
جوهری هر دو به يک معنى است.
ولى در
قاموس و
اقرب الموارد «
رَغَب» بر وزن شرف به معنى ابتهال آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده:
«يَا أَسْرى الرَّغْبَةِ أَقْصِروا فَإِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلى الدُّنْيا لاَ يَروعُهُ مِنْها إِلاّ صَريفُ أَنْيابِ الْحِدْثانِ» یعنی: «اى اسيران
طمع و
حرص، كم كنيد زيرا مايل به
دنیا را نمى‌ترساند مگر صداى دندان‌هاى حوادث ناگوار.»
و نيز فرموده:
«إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ التُّجّارِ، وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ الْعَبيدِ، وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدوا اللهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبادَةُ الاَْحْرارِ» (گروهى
خدا را از روى رغبت و ميل به
بهشت پرستش مى‌كنند، اين
عبادت تجّار است و گروهى او را از روى ترس مى‌پرستند، اين عبادت بردگان است و گروهى خدا را به خاطر شكر
نعمت‌ها و اين كه شايسته عبادت است مى‌پرستند، اين عبادت آزادگان است.)
رَغْيبه یعنی شى‌ء مايل شده و جمع آن
رَغائِب است كه در
خطبه ۲۲۰ و
نامه ۳۱ آمده است.
از اين ماده موارد زيادى در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رغب»، ج۱، ص۴۵۶-۴۵۷.
