رساله اجوبه مسائل میرزا محمد حفیظ (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب«رسالة اجوبة مسائل میرزا حفیظ» از جمله رساله‌های فارسی عالم بزرگوار
ملا محمد بن حسین مشهور به
اسماعیل مازندرانی خواجویی (م ۱۱۷۳ ق) است که در پاسخ به سؤال‌های یکی از فضلای هم
عصر خود، به نام میرزا محمد حفیظ تبیین شده است.
نگارنده پاسخ گویی به سؤال‌های شرعی را بر خود لازم می‌داند و به درخواست یکی از فضلای هم عصر خود به جواب این سؤال‌ها همت نموده است.
بدون ذکر مقدمه و طرح سؤال‌ها به پاسخ گویی پرداخته و فتاوای خود را درباره آداب و
واجبات و
مستحبات نماز و برخی از ابواب فقهی دیگر بیان کرده است. متن ارائه شده به شیوه
نثر قرن یازدهم نوشته شده است.
۱. در این رساله مختصر چند مسئله فقهی متفرقه در باره
نماز ،
زکات ،
غسل و
خمس بیان شده است. نگارنده برخلاف فقهای عصر حاضر معتقد است همان‌طور که
استغفار بعد از
تسبیحات اربعه واجب نیست، قرائت
سوره بعد از
حمد و
سلام آخر نماز نیز واجب نمی‌باشد؛ ولی
احتیاط در
قرائت سوره و
سلام آخر نماز است.
۲. مسئله دیگر در باره مسایل اختلافی بین فقهاست که از نظر ایشان بر
مقلدان لازم است به
مرجع تقلید خود مراجعه کنند و حتی اگر دست رسی نداشتند عده‌ای باید
سفر کنند و مسایل را بپرسند و به دیگران نیز ابلاغ نمایند.
۳. در باب
تیمم اختلاف است که آیا دو بار باید
دست بر
خاک زد؛ یا یک بار کفایت می‌کند؟ ایشان
فتوا می‌دهد دو بار باید دست به
صورت کشیده شود؛ ولی بدین شکل که در مرتبه اول به
نیت کشیدن به صورت و در مرتبه دوم به نیت
استحباب دست به
زمین می‌زند.
۴. مسایل دیگر در باره نحوه شکل گیری صفوف
نماز جماعت ،
غسل ارتماسی ، شیوه تطهیر گردی که از عین نجاست برمی خیزد، تعریف حق سلطان در باب زکات، تاکید بر پرداخت
خمس به
فقیه جامع الشرایط و بری ء الذمه نشدن در صورت پرداخت به غیر و لو اینکه از
سادات باشند.
این رساله از روی
نسخه خطی مؤلف، موجود در کتاب خانه
آستان قدس رضوی ، توسط سید مهدی رجایی تصحیح گردیده و به همت مؤسسه
دائره المعارف فقه اسلامی بر
مذهب اهل بیت علیهم‌السلام در مجموعه «رساله‌های خطی فقهی» به چاپ رسیده است. این نوشتار، گرچه از نظر محتوا مسایل مهمی را مطرح نکرده است؛ ولی از آن جهت که از نخستین
استفتائات فارسی تدوین شده به شمار می‌آید از اهمیت خاصی برخوردار است.
نرم افزار جامع فقه اهل البيت۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
