• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَذَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَذَر (به فتح حاء و ذال) و حِذْر (به کسر حاء و سکون ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای پرهیز است.
تَحْذير (به فتح تاء و سکون حاء) به معنی وادار كردن به پرهيز و احتراز است.
از اين ماده به طور وفور در «نهج البلاغه» آمده است.



حَذَر (بر وزن شَرَف) و حَذْر (بر ون علم) به معنای پرهیز آمده است.
راغب آن را احتراز از شى‌ء مخوف گفته است.
تَحْذير به معنی وادار كردن به پرهيز و احتراز است.



برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - یَحْذَرُها - حکمت ۱۱۴ (دنیا)

امام (صلوات‌اللّه‌علیه) در رابطه با دنیا فرموده:
«مَثَلُ الدُّنْیا کَمَثَلِ الْحَیَّهِ لَیِّنٌ مَسُّها وَ السُّمُّ النّاقِعُ فی جَوْفِها یَهْوی إِلَیْها الْغِرُّ الْجاهِلُ وَ یَحْذَرُها ذو اللُّبِّ الْعاقِلُ.»
« مثل دنيا حكايت مار است دست زدنش نرم و زهر كشنده در جوف دارد، نادان فريفته به آن ميل مى‌كند و عاقل مغزدار از آن احتراز مى‌كند.»


۲.۲ - حَذَّرَکَ - حکمت ۵۴ (نصیحت)

امام (علیه‌السلام) فرموده:
«مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ»
(كسى كه تو را بترساند (از چيزى كه خطرناک است)، همچون كسى است كه تو را بشارت مى‌دهد (به چيزى كه مايه سرور و خوشحالى است).)



این واژه در موارد بسیاری، در «نهج البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
۲. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، ج۲، ص۳۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۶۲.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۲۲۳.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۷۹۹، حکمت ۱۱۴.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۷۸، حکمت ۱۱۹.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۹، حکمت ۱۱۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۵.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۵.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۷۱۱.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۸۱.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۸۴.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۷۸۳، حکمت ۵۴.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۴، حکمت ۵۹.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۸، حکمت ۵۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۳۶۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۷-۹۸.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۹۵.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۷۹۹، حکمت ۱۱۴.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۷۸۳، حکمت ۵۴.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۶۴۴، نامه ۳۱.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۳۵۳، خطبه ۱۶۱.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ج۱، ص۷۷۳، حکمت۲۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حذر»، ص۲۵۹.    






جعبه ابزار