• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَجَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَجَر (به فتح حاء و جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای سنگ است.
جمع آن عبارت است از:
حِجارة (به کسر حاء) و اَحْجار (به فتح الف و سکون حاء) که به معنی سنگ‌ها است.
این واژه پانزده بار در نهج البلاغه آمده است.



حَجَر به معنای سنگ است.
حِجارة و اَحْجار جمع آن می‌باشند که به معنی سنگ‌ها آمده است.


بعضی از مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل است:

۲.۱ - حَجَراً - خطبه ۱۶۰ (پیروی از سیره نبوی)

امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با پیروی از سیره نبوی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) فرموده است: «خَرَجَ مِنَ الدُّنْيا خَميصاً، وَ وَرَدَ الاْخِرَةَ سَليماً، لَمْ يَضَعْ حَجَراً عَلى حَجَر، حَتّى مَضى لِسَبيلِهِ»
«او با شکم گرسنه از این جهان رحلت کرد و با سلامت (روح و ایمان) به سرای دیگر وارد شد. او تا آن زمان که از جهان رخت بربست و دعوت حق را اجابت کرد سنگی روی سنگ ننهاد (و خانه محکمی برای خود نساخت).»


۲.۲ - بأَحْجار - خطبه ۱۹۲ (خانه کعبه)

همچنین در رابطه با خانه کعبه می‌فرماید: «أ لاَ تَرَوْنَ أَنَّ اللهَ سُبْحانَهُ، اخْتَبَرَ الاَْوَّلينَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ صَلّى اللهِ عَلَيْهِ، إِلى الاخِرينَ مِنْ هذا الْعالَمِ، بأَحْجار لا تَضُرُّ وَ لا تَنْفَعُ»
«آیا نمی‌بینید خداوند انسان‌های نخستین را از زمان آدم تا آخرین آن‌ها را در این عالم با سنگ‌هایی (منظور خانه کعبه است) آزمایش نموده که نه زیان می‌رساند نه سودی می‌بخشد.»



این واژه پانزده بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۱.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۵۸.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ص۵۹۵.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۰، خطبه ۱۶۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۶، خطبه ۱۵۵.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۲۹، خطبه۱۶۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۱، خطبه ۱۶۰.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۰.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۲۴-۵۲۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۲۵۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۹۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۳.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۹، خطبه ۱۹۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۰، خطبه ۱۸۷.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۲، خطبه۱۹۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۵، خطبه ۱۹۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۷۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۷، ص۴۲۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۳۹.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۵۶.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۰، خطبه ۱۶۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۹، خطبه ۱۹۲.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۱۵، خطبه ۱۸۳.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۴، خطبه ۱۶۲.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۰، خطبه ۱۸۵.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۵۸، خطبه ۲۲۵.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۵۲، حکمت ۳۰۵.    
۲۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۷، خطبه ۱۶۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حجر»، ج۱، ص۲۵۱.    






جعبه ابزار