• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترتیب (فقه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: ترتیب (ابهام‌زدایی).

به قرار دادن هریک از چند چیزى که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جاى خود ترتیب گفته می شود.از آن در بسیارى از بابها نظیر طهارت، صلات، حج، کفارات، ارث و دیات سخن رفته است.



رعایت ترتیب در تیمم و اعضاى وضو ، جز در مسح پاى راست و چپ، واجب است. و رعایت ترتیب بین آن دو، به تقدیم مسح پاى راست بر چپ بنابر مشهور واجب نیست.

۱.۱ - ترتیب در غسل

در غسل ترتیبی رعایت ترتیب به تقدیم سر و گردن بر دیگر اعضاى غسل، واجب است. همچنین بنابر قول مشهور، بین سمت راست و چپ بدن.
و در غسل میت رعایت ترتیب به شستن با آب سدر، سپس با آب کافور و پس از آن با آب خالص، واجب است.
[۵] التنقیح -الطهارة- ج۸، ص۲۲۱.





۲.۱ - ترتیب در اذان

از شرایط صحت اذان و اقامه، رعایت ترتیب بین فصول آن دو است.و در صورت بروز اشتباه در ترتیب، از همان فصلى که اشتباه در آن رخ داده است به صورت صحیح اعاده مى‌شود.

۲.۲ - ترتیب در نماز

رعایت ترتیب در نمازهاى یومیه به خواندن نماز ظهر قبل از نماز عصر و نماز مغرب قبل از نماز عشا واجب است؛ همچنین در افعال نماز مانند تکبیر، قرائت، رکوع و سجود و تشهد و نیز در آیات حمد و سوره.
[۶] العروه الوثقی ج۱، ص۶۵۲.
و فرازهاى تشهّد.
[۷] العروه الوثقی ص۶۹۰.


۲.۳ - ترتیب در نماز های قضا

در قضاى نمازهاى فوت شده‌اى که در اداى آنها ترتیب شرط است- مانند نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا- رعایت ترتیب واجب است؛ لیکن وجوب ترتیب به معناى تقدیم قضاى نمازى که اوّل فوت شده، محل اختلاف است


۲.۴ - ترتیب در نماز جمعه

رعایت ترتیب بین اجزاى خطبه نماز جمعه- به تقدیم حمد الهى، سپس صلوات بر پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و اهل بیت آن حضرت؛ پس از آن موعظه و در پایان خواندن سوره‌اى از قرآن- بنابر تصریح برخى واجب است، بلکه وجوب آن به مشهور نسبت داده شده است.


رعایت ترتیب بین اعمال روز عید قربان- به تقدیم رمی جمره عقبه، سپس قربانی و پس از آن حلق یا تقصیر- بنابر قول گروهى، واجب است.همچنین بین رمی جمرات سه‌گانه در روزهاى یازدهم و دوازدهم ذیحجّه در منی.


از اقسام کفارات، کفاره مرتبه است که در آن رعایت ترتیب بین خصال کفاره واجب است. کفّاره ظهار و بنابر قول مشهور کفّاره قتل خطا و کفّاره افطار روزه قضاى ماه رمضان پس از زوال، کفّاره مرتّبه است .


در استحقاق ارث، رعایت ترتیب بین طبقات ارث، لازم است و با وجود طبقه پیشین، طبقه بعدى ارث نمى‌برد.


بنابر مشهور، دیه در قتل خطا، برحسب ترتیب طبقات ارث از عاقله گرفته مى‌شود و با وجود عصبه توانمند در پرداخت دیه در طبقه اوّل، از طبقه دوم گرفته نمى‌شود.


۱. جواهر الکلام ج۵، ص۱۷۳.    
۲. جواهر الکلام ج۲، ص۲۲۶.    
۳. جواهر الکلام ج۳، ص۸۵-۹۵.    
۴. جواهر الکلام ج۴، ص۱۲۳-۱۲۵.    
۵. التنقیح -الطهارة- ج۸، ص۲۲۱.
۶. العروه الوثقی ج۱، ص۶۵۲.
۷. العروه الوثقی ص۶۹۰.
۸. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۱۷.    
۹. جواهر الکلام ج۱۹، ص۲۴۷-۱۴۸.    
۱۰. جواهر الکلام ج۲۰، ص۱۶.    
۱۱. جواهرالکلام ج۳۳، ص۱۶۹.    
۱۲. جواهرالکلام ج۳۳، ص۱۷۳.    
۱۳. جواهر الکلام ج۴۳، ص۴۳۷.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۴۳.    


رده‌های این صفحه : ارث | حج | دیات | طهارت | فقه | کفارات | نماز




جعبه ابزار