• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اِهْتَزَّتْ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اِهْتَزَّتْ: (الْمَاء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ)
اِهْتَزَّتْ: از مادّه «هز» (بر وزن خط) به معنى «جنبش و تحريک شديد» است.
نزول قطره‌هاى حيات‌بخش آب باران بر زمين خشک و بى‌حركت، موجب جنبش و نمو و افزايش آن مى‌شود.
(فَإِذٰا أَنْزَلْنٰا عَلَيْهَا اَلْمٰاءَ اِهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ‌)
زمين خشک و مرده و بى‌حركت كجا و اين همه آثار حيات و جلوه‌هاى گوناگون آن كجا؟ كدام قدرت است كه با نزول چند قطره باران از خاک مرده اين همه حركت و جنبش و حيات مى‌آفريند؟ اين يكى از نشانه‌هاى علم و قدرت بى‌پايان پروردگار و علايم وجود ذی‌جود اوست.



به موردی از کاربرد اِهْتَزَّتْ در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - اِهْتَزَّتْ (آیه ۳۹ سوره فصلت)

(وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْيَاهَا لَمُحْيِي الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)
(و از آيات او اين است كه زمین را خشک و بى‌جان مى‌بينى، امّا هنگامى كه آب باران بر آن مى‌فرستيم به جنبش در مى‌آيد و رشد مى‌كند؛ همان كس كه آن را زنده كرد، مردگان را نيز زنده مى‌كند؛ به یقین او بر هر چيز تواناست.)

۱.۲ - اِهْتَزَّتْ در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه خاشعة از خشوع است كه به معناى اظهار ذلت است. و كلمه اهتزت از مصدر اهتزاز است كه به معناى حركت شديد است. و كلمه ربت از مصدر ربوه است كه به معناى نشو و نما و علو است. و منظور از اهتزاز زمين و ربوه آن، به حركت در آمدنش به وسيله گياهانى است كه از آن سر درمى‌آورند و بلند مى‌شوند.
در اين آيه شريفه استعاره‌اى تمثيلى به كار رفته، يعنى خشكى و بى‌گياهى زمين در زمستان و سپس سرسبز شدن و بالا آمدن گياهانش، به كسى تشبيه شده كه قبل افتاده حال و داراى لباس‌هاى پاره و كهنه بوده، خوارى و ذلت از سر و رويش مى‌باريده و سپس به مالى رسيده كه همه نارسايی‌هاى زندگيش را اصلاح كرده و جامه‌هاى گرانب‌ها بر تن نموده و داراى نشاطى و تبخترى شده است كه خرمى و ناز و نعمت از سر و رويش هويداست. و اين آيه شريفه همان‌طور كه گفتيم در مقام اثبات معاد و احتجاج بر آن است كه‌ چون بحث در پيرامون مضمون آن مكرر شده، ديگر به تفسير بيشتر آن نمى‌پردازيم.

۱. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۸۴۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۴۰.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۱۴، ص۱۹.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۰، ص۲۹۲.    
۶. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۸۱.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۹۷.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۹۳.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۶۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۲.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اِهْتَزَّتْ»، ج۴، ص۵۸۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره فصلت | لغات قرآن




جعبه ابزار