هزز (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَزُّ (به فتح‌هاء و زاء مشدده مضموم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تکان دادن و
حرکت دادن است.
اِهْتِزَاز (بر وزن افتعال؛ به کسر همزه و سکون‌هاء و کسر تاء و فتح زاء) به معنای تکان خوردن است.
دو مورد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَزُّ:
به معنای تکان دادن و حرکت دادن است.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
درباره تعريف لشكريان به
مالک اشتر مى‌نويسد:
«فَإِنَّ كَثْرَةَ الذِّكْرِ لِحُسْنِ أَفْعالِهِمْ تَهُزُّ الشُّجاعَ، وَتُحَرِّضُ النّاكِلَ، إِنْ شاءَ اللهُ.» «يادآورى كارهاى
نیک آن‌ها شجاعانشان را به
حرکت بيشتر، وادار مى‌كند، و آنان را كه در كار كندى مى‌ورزند به كار تشويق مى‌نمايد، إن شاء
اللّه.»
(شرح‌های نامه:
)
درباره
کعبه فرمود:
«ثُمَّ أَمَرَ آدَمَ وَوَلَدَهُ أَنْ يَثْنوا أَعْطافَهُمْ نَحْوَهُ، فَصارَ مَثابَةً لِمُنْتَجَعِ أَسْفارِهمْ، وَغايَةً لِمُلْقَى رِحالِهِمْ، تَهْوي إِلَيْهِ ثِمارُ الاَْفْئِدَةِ مِنْ مَفاوِزِ قِفار سَحيقَة، وَمَهاوي فِجاج عَميقَة، وَجَزائِرِ بِحار مُنْقَطِعَة، حَتَّى يَهُزّوا مَناكِبَهُمْ ذُلُلاً يُهَلِّلونَ لله حَوْلَهُ.» «سپس
آدم (علیه‌السلام) و فرزندانش را فرمان داد كه به آن سو توجّه كنند و آن را مركز تجمّع و سر منزل مقصود و بار اندازشان گردانيد، تا افراد از اعماق
قلب به
سرعت از ميان فلات و دشت‌هاى دور و از درون وادی‌ها و درّه‌هاى عميق و جزاير از هم پراكنده درياها، به آن‌جا روى آوردند، تا به هنگام سعى شانه ها را حركت دهند و «لا اله الّا اللَّه» گويان، اطراف خانه
طواف كنند.»
(شرح‌های نامه:
)
دو مورد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هزز»، ج۲، ص۱۰۹۵.
