• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالاشدین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوالأشدّین کلدة‌بن‌ اسیدبن خلف جمحی قریشی از دشمنان تنومند و سرسخت پیامبر - صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- بود.




کنیه و نام ابو الاشدین به اختلاف آمده است. منابعِ نسب شناختی، کنیه او را «ابوالاشدین» آورده‌اند
[۱] النسب، ابوعبید، ص۲۱۲.
[۲] جمهرة انساب‌العرب، ص‌۱۶۱.
ولی در منابع تفسیری، ابوالأشد،
[۳] قرطبی، ج۱۵، ص۴۷.
[۴] قرطبی، ج۱۹، ص۱۶۱.
[۵] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص‌۲۱۶.
[۶] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
[۷] روح‌المعانی، مج‌۱۳، ج‌۲۳، ص‌۱۱۱.
ابوالأسد،
[۸] مجمع البیان، ج ۱۰، ص۵۸۶.
[۹] مجمع البیان، ج ۱۰، ص۷۴۸.
[۱۰] مجمع البیان، ج ۱۰، ص۷۴۸.
ابوالأسود
[۱۲] قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۵۳‌.
و نام او أسیدبن‌کلدة
[۱۳] کشف‌الاسرار، ج۱۰، ص۴۹۸.
[۱۴] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص۲۱۶.
[۱۵] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
آمده که گویا در استنساخ‌ها تغییر یافته است. وی از آن رو به این کنیه خوانده شد که مردی دلیر، نیرومند، مغرور و بسیار تنومند بود.
[۱۶] جامع‌البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰، ص‌۲۴۸.
[۱۷] قرطبی، ج۱۵، ص۴۷.
[۱۸] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص‌۲۱۶.
[۱۹] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
[۲۰] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۴۷۴.
چنان که نوشته‌اند: روی چرم عکاظی می‌ایستاد و برای کسانی که چرم را از زیر پایش بیرون بکشند، جایزه تعیین می‌کرد.
[۲۱] کشف‌الاسرار، ج‌۱۰، ص‌۴۹۸.
ده مرد نیرومند، با هم و با تمام نیرو چنان چرم را می‌کشیدند که پاره پاره می‌شد؛ ولی از زیر پای او بیرون نمی‌آمد.
[۲۲] مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
[۲۳] قرطبی، ج‌۲۰، ص‌۴۲.
[۲۴] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص‌۲۴۳.
این مطلب اغراق آمیز است؛ امّا زورمندی او را نشان می‌دهد.
ابوالاشدّین از دشمنان سرسخت پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- بود و در این راه از مال و جان و آبرویش بسیار مایه گذاشت
[۲۵] جامع‌البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰، ص‌۲۴۸.
[۲۶] کشف‌الاسرار، ج‌۱۰، ص۴۹۸.
[۲۷] مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
و حتّی یک بار با پرتاب نیزه‌ای درصدد کشتن حضرت برآمد که ناکام ماند.
[۲۸] بحارالانوار، ج‌۱۸، ص‌۶۵.
[۲۹] بحارالانوار، ج‌۱۸، ص۶۶.
او پیوسته قریش را با رفتار و گفتار خود به پایداری در مقابل پیامبر و مبارزه با وی تشویق می‌کرد
[۳۰] مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۸۶‌.
[۳۱] قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۵۳.
[۳۲] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۳۳۳.
و چون رسول خدا - صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- سران قریش را از عذاب دردناک دوزخ و نوزده مأمور آن خبر داد، وی پیروزی بر نگهبانان دوزخ را وعده داد
[۳۵] قرطبی، ج۱۹، ص۵۳‌.
[۳۶] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۳۳۳.
[۳۷] البدایة والنهایه، ج‌۳، ص‌۱۲۹.
و چون به نیروی خود مغرور بود، بدان شرط با پیامبر کشتی گرفت که اگر مغلوب شود، اسلام را بپذیرد؛
[۳۸] سیره ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۴۰۹
ولی با آن‌که شکست خورد، مسلمان نشد و سرانجام کافر از دنیا رفت.
[۳۹] جمهرة انساب‌العرب، ص۱۶۱.
[۴۰] الاکمال، ج۱، ص۶۶.
بیش از این از شرح حال وی اطلاعی در دست نیست.



۱. به گفته مفسّران چون آیات ۱۸ تا ۳۰ سوره مدثر نازل و ابلاغ شد، ابوجهل در میان قریش فریاد کرد که مادرانتان به عزایتان بنشینند! از ابن‌ابی‌کبشه (پیامبر) شنیدم که نگهبانان دوزخ نوزده نفرند. شما دلاوران عرب هستید. آیا هر ده تن از شما حریف یکی از آنان نخواهد شد؟ ابوالأشدّین با استهزای کلام الهی گفت: نگهبانان دوزخ را به من بسپارید. به تنهایی از عهده آنان برمی‌آیم و شما می‌توانید به بهشت بروید.
[۴۲] قرطبی، ج۱۹، ص۵۳‌.
[۴۳] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌.۳۳۳.
به نقل روایات دیگر، هفده
[۴۴] مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۸۶‌.
[۴۵] روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص۲۱۶.
یا ده تن
[۴۶] الدّرالمنثور، ج‌۸‌، ص‌.۴۷۵
به عهده من، و‌دیگران به عهده شما.
گفته‌اند: خداوند در پاسخ ابوالأشدّین که گمان داشت نگهبانان دوزخ بشرند، آیه «وَ‌ما جَعَلنا أَصحبَ النّارِ إلاّ مَلئکةً و ما جَعَلنا عِدَّتَهم إلاَّ فِتنةً لِلَّذینَ کَفرُوا...» را فرو فرستاد
[۴۸] مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۸۶‌.
[۴۹] روح المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹،ص ۲۱۶.
[۵۰] روح المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص۲۱۷.
و اعلام داشت که آنان ملائکه هستند و نوزده تن بودن آنان، آزمونی برای کافران است. شاید از آن جهت آزمون است که هر عددی می‌بود، کافران به آن ایراد می‌گرفتند.
۲. در همین زمینه از عکرمه نیز نقل است که آیه ۵ سوره طارق (فَلیَنظُرِ الإنسنُ ممَّ خُلِقَ. انسان باید بنگرد که از چه آفریده شده است) درباره ابوالأشدّین نازل شده؛ زیرا او به نیرو و قوّت خود بسیار مغرور بود و ادّعا داشت که از عهده نگهبانان دوزخ برمی‌آید.
[۵۲] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۴۷۴.
[۵۳] الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص۴۷۵.

۳. قرطبی و آلوسی بر پایه روایتی، آیه ۱۱ سوره صافات را درباره ابوالاشدین دانسته‌اند؛
[۵۵] قرطبی، ج‌۱۵، ص‌۴۷.
[۵۶] روح‌المعانی، مج‌۱۳، ج‌۲۳، ص‌۱۱۱.
زیرا فقط او به نیرومندی و تنومندی خود بسیار می‌بالید:«فَاستفتِهم أَهُم أَشدُّ خَلقاً أم مَّن خَلَقنا إنّا خَلَقنهم مِن طین لازب. از مشرکان بپرس که آیا آفرینش آنان سخت‌تر است یا آفرینش آن‌چه ( آسمان ، زمین ، فرشتگان، تنومندان پیشین) ما آفریدیم. ما آنان را از گلی چسبنده‌آفریدیم.»
۴. قرطبی براساس نقلی، آیه ۶ سوره انفطار را درباره ابوالأشدّین دانسته است
[۵۸] قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۱۶۱.
:«یأیّها الإنسنُ ما غَرَّکَ بِربِّکَ‌الکَریمِ. ای انسان! چه چیزی تو را در برابر پروردگار کریمت مغرور ساخت؟» امّا خود، نزول آیه را در شأن دیگری می‌داند.
۵‌. برخی، آیات ۴ تا ۶ سوره بلد (لَقَد خَلَقنا الإنسنَ فی کَبَد • أَیَحسبُ أَن لَّن یَقدِرَ عَلیهِ أَحدٌ • یَقولُ أَهلَکتُ مالا لُبَداً)
را درباره ابوالأشدّین دانسته‌اند که گمان می‌کرد هیچ‌کس بر او پیروز نمی‌شود و به دروغ مدعی بود که در راه دشمنی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) دارایی بسیاری خرج کرده‌است.
[۶۰] جامع البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰.
[۶۱] مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
[۶۲] قرطبی، ج‌۲۰، ص‌۴۲.





الاکمال؛ بحارالانوار؛ البدایة و النهایه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لأحکام القرآن، قرطبی؛ جمهرة انساب‌العرب؛ الدرّالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ السیرة النبویّه، ابن‌کثیر؛ کتاب النسب، ابوعبید؛ کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار؛ مجمع‌البیان فی‌تفسیر القرآن؛ المیزان فی‌تفسیر القرآن




۱. النسب، ابوعبید، ص۲۱۲.
۲. جمهرة انساب‌العرب، ص‌۱۶۱.
۳. قرطبی، ج۱۵، ص۴۷.
۴. قرطبی، ج۱۹، ص۱۶۱.
۵. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص‌۲۱۶.
۶. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
۷. روح‌المعانی، مج‌۱۳، ج‌۲۳، ص‌۱۱۱.
۸. مجمع البیان، ج ۱۰، ص۵۸۶.
۹. مجمع البیان، ج ۱۰، ص۷۴۸.
۱۰. مجمع البیان، ج ۱۰، ص۷۴۸.
۱۱. المیزان، ج‌۲۰، ص‌۸۸.    
۱۲. قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۵۳‌.
۱۳. کشف‌الاسرار، ج۱۰، ص۴۹۸.
۱۴. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص۲۱۶.
۱۵. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
۱۶. جامع‌البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰، ص‌۲۴۸.
۱۷. قرطبی، ج۱۵، ص۴۷.
۱۸. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص‌۲۱۶.
۱۹. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۳۰، ص‌۲۴۳.
۲۰. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۴۷۴.
۲۱. کشف‌الاسرار، ج‌۱۰، ص‌۴۹۸.
۲۲. مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
۲۳. قرطبی، ج‌۲۰، ص‌۴۲.
۲۴. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج‌۲۹، ص‌۲۴۳.
۲۵. جامع‌البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰، ص‌۲۴۸.
۲۶. کشف‌الاسرار، ج‌۱۰، ص۴۹۸.
۲۷. مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
۲۸. بحارالانوار، ج‌۱۸، ص‌۶۵.
۲۹. بحارالانوار، ج‌۱۸، ص۶۶.
۳۰. مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۸۶‌.
۳۱. قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۵۳.
۳۲. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۳۳۳.
۳۳. مدثر/سوره۷۴، آیه۳۰.    
۳۴. مدثر/سوره۷۴، آیه۳۱.    
۳۵. قرطبی، ج۱۹، ص۵۳‌.
۳۶. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۳۳۳.
۳۷. البدایة والنهایه، ج‌۳، ص‌۱۲۹.
۳۸. سیره ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۴۰۹
۳۹. جمهرة انساب‌العرب، ص۱۶۱.
۴۰. الاکمال، ج۱، ص۶۶.
۴۱. مدثر/سوره۷۴، آیه۱۸-۳۰.    
۴۲. قرطبی، ج۱۹، ص۵۳‌.
۴۳. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌.۳۳۳.
۴۴. مجمع‌البیان، ج‌۱۰، ص‌۵۸۶‌.
۴۵. روح‌المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص۲۱۶.
۴۶. الدّرالمنثور، ج‌۸‌، ص‌.۴۷۵
۴۷. مدثر/سوره۷۴، آیه۳۱.    
۴۸. مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۸۶‌.
۴۹. روح المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹،ص ۲۱۶.
۵۰. روح المعانی، مج‌۱۶، ج۲۹، ص۲۱۷.
۵۱. طارق /سوره۸۶، آیه۵.    
۵۲. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص‌۴۷۴.
۵۳. الدرّالمنثور، ج‌۸‌، ص۴۷۵.
۵۴. صافات/سوره۳۷، آیه۱۱.    
۵۵. قرطبی، ج‌۱۵، ص‌۴۷.
۵۶. روح‌المعانی، مج‌۱۳، ج‌۲۳، ص‌۱۱۱.
۵۷. انفطار /سوره۸۲، آیه۶.    
۵۸. قرطبی، ج‌۱۹، ص‌۱۶۱.
۵۹. بلد/سوره۹۰، آیه۴-۶.    
۶۰. جامع البیان، مج‌۱۵، ج‌۳۰.
۶۱. مجمع البیان، ج‌۱۰، ص‌۷۴۸.
۶۲. قرطبی، ج‌۲۰، ص‌۴۲.



مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله « ابواالاشدین ».    




جعبه ابزار