إِرْبَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِرْبَة: (غَیْرِ اُولِی الْاِرْبَة)«اربة» در اصل از مادّه
«ارَب» (بر وزن عرب) چنان که
«راغب» در «
مفردات» می‌گوید: به معنای شدّت احتیاج است که انسان برای بر طرف ساختن آن چاره‌جوئی می‌کند؛ گاهی نیز به معنای
حاجت به طور مطلق استعمال می‌شود.
و منظور از
«اُولِی الاِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ» در اینجا کسانی هستند که
میل جنسی و نیاز به
همسر دارند. بنابراین
«غیر اولی الاربة» کسانی را شامل می‌شود که این تمایل در آنها نیست.
(وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) (و به زنان با ايمان بگو چشم‌هاى خود را از نگاه هوس‌آلود فرو گيرند، و دامان خويش را از بى‌عفتى حفظ كنند و
زینت خود را جز آن مقدار از آن كه نمايان است آشكار ننمايند، و اطراف روسرى‌هاى خود را بر سينه خود افكنند تا گردن و سينه با آن پوشانده شود، و زينت خود را آشكار نسازند مگر براى شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدران شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران همسرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان هم كيششان، يا بردگانشان
[كنيزانشان
]، يا مردان
سفیه وابسته به آنها كه تمايلى به زن ندارند، يا كودكانى كه از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نيستند؛ و به زنان با ايمان بگو: هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمين نزنند تا زينتِ پنهانيشان دانسته شود و صداى
خلخال كه برپا دارند به گوش رسد؛ و اى
مؤمنان همگى به سوى خدا بازگرديد، تا
رستگار شويد).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه «
اربه» به معنای
حاجت است، و منظور از این حاجت شهوتی است که مردان را محتاج به
ازدواج می‌کند، و کلمه «من الرجال» بیان «تابعین» است و مراد از این «رجال تابعین» افراد سفیه و ابلهی هستند که تحت قیمومت دیگران هستند و
شهوت مردانگی ندارند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إِرْبَة»، ص۳۵.
