یُنْفِقونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُنْفِقونَ:(وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يُنفِقونَ) «یُنْفِقونَ» از مادّه «
انفاق» به معنای
اخراج مال است.
به موردی از کاربرد «یُنْفِقونَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(الَّذينَ يُؤْمِنونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمونَ الصَّلاةَ وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يُنفِقونَ) «همان كسانى كه به
غیب ([حقايقى كه از
حس پوشيده و پنهان است)
ایمان مى‌آورند و
نماز را برپا مى‌دارند و از نعمت‌هايى كه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌كنند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
در
تفسیر عیاشی از
امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده كه در ذيل جمله:
(وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقونَ)، فرموده: يعنى از آن‌چه ما بايشان تعليم كرده‌ايم، بديگران تعليم مى‌كنند، و علم را گسترش می‌دهند.
و نيز در كتاب
معانی الاخبار از آن جناب، و در ذيل همان جمله روايت آمده، كه فرمود: يعنى از آن‌چه ما بايشان تعليم داده‌ايم بديگران داده، علم را گسترش می‌دهند، و از آن‌چه از
قرآن بايشان آموختيم،
تلاوت مى‌كنند.
مؤلف: اين دو روايت مبنى بر اين هستند كه انفاق، اعم از انفاق مالى باشد، و همين طور هم هست، هم چنان كه قبلا گفتگويش گذشت.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
آيۀ مورد بحث به يكى ديگر از ويژگی‌هاى پرهيزگاران پرداخته، مى‌گويد:
(وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ)«و از تمام مواهبى كه به آن‌ها روزى داده‌ايم انفاق مى‌كنند.»
قابل توجه اين كه قرآن نمي‌گويد: من اموالهم ينفقون. «از اموالشان انفاق مى‌كنند.» بلكه مى‌گويد:
(مِمّا رَزَقْناهُمْ) «از آن‌چه به آن‌ها روزى داديم.» و به اين ترتيب مسألۀ «انفاق» را آن‌چنان تعميم مى‌دهد كه تمام مواهب مادى و معنوى را دربر مى‌گيرد، بنابر اين مردم پرهيزگار آن‌ها هستند كه نه تنها از اموال خود، بلكه از علم و
عقل و دانش و نيروهاى جسمانى و مقام و موقعيت اجتماعى خود و خلاصه از تمام سرمايه‌هاى خويش، به آن‌ها كه نياز دارند مى‌بخشند، بى‌آن‌كه
انتظار پاداشى داشته باشند.
در حديثى از امام صادق (علیه‌السلام) در
تفسیر آيۀ مذكور مى‌خوانيم كه مفهوم آن اين است از علوم و دانش‌هايى كه به آن‌ها تعليم داده‌ايم
نشر مى‌دهند و به نيازمندان مى‌آموزند.
بديهى است مفهوم اين سخن آن نيست كه انفاق مخصوص به علم است، بلكه چون غالبا نظرها در مسألۀ انفاق متوجه انفاق مالى مى‌شود، امام با ذكر اين
نوع انفاق معنوى، مى‌خواهد گستردگى مفهوم انفاق را روشن سازد.
به‌هرحال، انفاق در صورتى در پيشگاه
پروردگار مورد قبول واقع مى‌شود كه به دنبال آن منّت و چيزى كه موجب آزار و رنجش شود، در كار نباشد، چرا كه در حقيقت با اين عمل ناپسند
اجر و پاداش از بين مى‌رود.
كسى كه چيزى به ديگرى مى‌دهد و منّتى بر او مى‌گذارد و يا با آزار خود، او را شكسته‌دل مى‌سازد مانند آن است كه چيزى به او نداده، زيرا اگر سرمايه‌اى به او داده سرمايه‌اى هم از او گرفته است و چه‌بسا آن تحقيرها و شكستهاى روحى به مراتب بيش از مالى باشد كه به او بخشيده است.
در
تفسیر نور الثقلین از پيامبر گرامى اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) حديثى نقل شده است، در اين حديث پيامبر (ص) گوشه‌اى از آداب انفاق را روشن ساخته، مى‌فرمايد:
هنگامى كه نيازمندى از شما چيزى بخواهد گفتار او را
قطع نكنيد تا مقصود خويش را شرح دهد، سپس با وقار و
ادب و ملايمت به او پاسخ بگوييد، يا چيزى كه در
قدرت داريد در اختيار او بگذاريد و يا به طرز شايسته‌اى او را بازگردانيد، زيرا ممكن است سؤال‌كننده «فرشته‌اى» باشد كه مأمور آزمايش شماست تا ببيند در برابر نعمت‌هايى كه خداوند به شما ارزانى داشته چگونه عمل مى‌كنيد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ینفقون»، ج۴، ص ۵۰۶.
