یُدَبِّرُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُدَبِّرُ: (یُدَبِّرُ الاَمْرَ) «یُدَبِّرُ» از مادّه
«تدبیر»، در اصل از
«دبر» (بر وزن ابر)، به معنای پشت سر و عاقبت چیزی است. بنابراین، «تدبیر» به معنای بررسی کردن عواقب کارها، و سنجیدن مصالح، و بر طبق آن
عمل نمودن است.
(إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الأَمْرَ مَا مِن شَفِيعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ) (
پروردگار شما، خداوندى است كه آسمانها و زمين را در شش روز (شش دوران) آفريد؛ سپس بر
تخت قدرت قرار گرفت، و به تدبير كار جهان پرداخت؛ هيچ
شفاعت كننده‌اى، بى اذن او نيست؛ اين است خداوند، پروردگار شما! پس او را
پرستش كنيد. آيا متذكّر نمى‌شويد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اى مردم! پروردگار شما همان اللَّه است، كه همه اين
عالم محسوس- از زمين و آسمانش- را در شش روز بيافريد، و سپس (به عالم غير محسوس پرداخت) بر
کرسی قدرتش و مقام تدبيرش كه همه تدبيرها به آن مقام منتهى مى‌شود، قرار گرفت، و شروع به تدبير
امر عالم نمود، وقتى پروردگار شما چنين كسى است و وقتى همه تدبيرها به او منتهى مى‌شود، بدون اينكه كسى را به يارى و پشتيبانى خود بخواند و بدون اينكه كسى باشد كه در تدبير امور عالم دخالت و وساطت (شفاعت) داشته باشد، و اگر شفيعى باشد، به اذن خود او شفاعت مى‌كند، پس، خداى سبحان سبب اصلى است، و كسى است كه غير او هيچ سببى
اصالت و
استقلال ندارد، و اسبابى كه هستند همه را او
سببیت داده و او آن اسباب را واسطه و شفيع قرار داده است. و چون چنين است پس پروردگار شما همين اللَّه است كه امور شما را تدبير مى‌كند، نه غير او، و نه اين
رب‌های موهومى كه شما براى خودتان درست كرده‌ايد، و به
خیال خودتان آنها را شفيع و واسطه بين خود و خداى تعالى گرفته‌ايد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یُدَبِّرُ»، ص۶۴۱.
