یُخَوِّف (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُخَوِّف:(يُخَوِّفُ أَوْلِياءهُ) «یُخَوِّف» از «تخويف» (خوّف، يخوّف، تخويف) به معنى «ترساندن» است و در اصل از مادّۀ «
خوف» گرفته شده است.
به موردی از کاربرد «یُخَوِّف» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّما ذَلِكُمُ الشَّيْطانُ يُخَوِّفُ أَوْلِياءهُ فَلا تَخافوهُمْ وَ خافونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنينَ) «اين فقط
شیطان است كه پيروان خود را با سخنان و شايعات بى‌اساس، مى‌ترساند. از آن‌ها نترسيد؛ و تنها از مخالفت من بترسيد اگر
ایمان داريد!.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) همواره مردم را بعد از آسيب ديدن (بعد از
محنت جنگ احد)
دعوت مى‌كرده به اين‌كه براى
جهاد با كفار بيرون شوند و مردمى در اين تلاش بوده‌اند كه مؤمنين را از شركت در جهاد و يارى رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) باز بدارند و به اين منظور شايعه‌پراكنى مى‌كردند، كه مشركين عليه شما لشگر جمع مى‌كنند.
توصيه به مؤمنين كه از جو سازان نترسند و فقط از خدا بترسند.
آن‌گاه خاطر نشان مى‌سازد كه اين ترساندن‌ها و شايعه‌پراكنى‌ها همه از ناحيه
شيطان است و سخن او است كه از
حلقوم اولياى او بيرون مى‌آيد و آن‌گاه بر مؤمنين
واجب مى‌كند كه از اين جوسازان نترسند و اگر به خداى تعالى
ایمان دارند، از او بترسند.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
اين
آیه دنبالۀ آياتى است كه دربارۀ
غزوه «
حمراء الاسد» نازل شد و كلمۀ «ذلكم» در آيه
اشاره به كسانى است كه مسلمانان را از
قدرت لشكر
قریش مى‌ترسانيدند تا روحيه آن‌ها را تضعيف كنند بنابراين معنى آيه چنين است:
عمل نعیم بن مسعود و يا كاروان
عبد القیس فقط يک
عمل شيطانى است كه براى ترساندن دوستان
شيطان صورت گرفته، يعنى اين گونه وسوسه‌ها تنها در كسانى
اثر مى‌گذارد كه از اوليا و دوستان
شيطان باشند و اما افراد با
ایمان و ثابت قدم هيچ‌گاه تحت تأثير اين وسوسه‌ها واقع نمى‌شوند، بنابراين شما كه از پيروان
شيطان نيستيد، نبايد از اين وسوسه‌ها متزلزل شويد.
تعبير از نعيم بن مسعود و يا كاروان عبد القيس به
شيطان، يا به خاطر اين است كه
عمل آن‌ها براستى
عمل شيطانى بود و با
الهام او صورت گرفت، زيرا در
قرآن و اخبار،
معمولا هر
عمل زشت و خلافى،
عمل شيطانى ناميده شده، چون با وسوسه‌هاى
شيطان انجام مى‌گيرد.
و يا منظور از
شيطان، خود اين اشخاص مى‌باشند و اين از مواردى است كه
شيطان بر مصداق انسانى آن، گفته شده، زيرا
شيطان معنى وسيعى دارد و همۀ اغواگران را اعم از انسان و غير انسان شامل مى‌شود.
در پايان، آيۀ مورد بحث مى‌فرمايد:
«اگر ايمان داريد، از من و مخالفت فرمان من بترسيد.» يعنى ايمان با ترس از غير خدا سازگار نيست.
بنابراين اگر در قلبى ترس از غير خدا پيدا شود، نشانۀ
عدم تكامل ايمان و نفوذ وسوسه‌هاى
شيطانى است، زيرا مى‌دانيم در عالم بيكران هستى تنها پناهگاه خداست و مؤثر با لذات اوست و ديگران در برابر قدرت او قدرتى ندارند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ترساندن»، ج۱، ص ۷۵۰.
