یَعْدِلُونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَعْدِلُونَ: (کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ) «یَعْدِلُونَ» از مادّه
«عِدل» (بر وزن حفظ) گرفته شده که به معنای «همتا»، «شریک» و «شبیه» است؛ بنابراین جمله «وَ هُمْ بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ» مفهومش این است که: آنها همتا، شریک و شبیه برای
خدا قائل می‌شوند.
«یَعْدِلُونَ» ممکن است از مادّه «عدول» به معنای انحراف و بازگشت از حق به سوی باطل باشد، بنابراین مفهومش این است که:آنها از خداوند واحد یکتا به غیر او عدول می‌کنند.
(قُلْ هَلُمَّ شُهَدَاءكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللّهَ حَرَّمَ هَذَا فَإِن شَهِدُواْ فَلاَ تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِينَ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا وَالَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ وَهُم بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ) (بگو: «گواهان خود را، كه گواهى مى‌دهند خداوند اينها را حرام كرده است، بياوريد!» اگر آنها به دروغ گواهى دهند، تو با آنان همصدا نشو. و گواهى نده؛ و از
هوا و هوس كسانى كه
آیات ما را تكذيب كردند، و كسانى كه به
آخرت ایمان ندارند و براى پروردگارشان همتا و شبيه قرار مى‌دهند، پيروى مكن.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا) عطف تفسير است براى جمله
(فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ) و معنايش اين است كه اگر تو هم با آنان
شهادت دهى شهادتت پيروى از اهواء ايشان است، هم چنان كه شهادت خود آنان پيروى اهواء است و چگونه نباشد؟ و حال آنكه ايشان مردمى هستند كه
آیات باهره خداى را تكذيب نموده، به آخرت ايمان نياوردند، و غير خدا را كه همان بت‌هايشان باشد معادل و برابر خدا قرار دادند، و كسى با كمال بيان و روشنى برهان به چنين انحرافى جرأت نمى‌كند مگر آنان كه اهواء خود را پيروى نمايند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَّا كَانَ لَكُمْ أَن تُنبِتُوا شَجَرَهَا أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ) (آيا بتهايى كه معبود شما هستند بهترند يا كسى كه آسمانها و زمين را آفريده؟! و براى شما از آسمان، آبى فرستاد كه با آن، باغهايى زيبا و سرورانگيز رويانديم؛ شما هرگز
قدرت نداشتيد درختان آن را برويانيد! آيا معبودى با خداست؟! چنين نيست، بلكه آنها گروهى هستند كه از روى نادانى، مخلوقات را همطراز پروردگارشان قرار مى‌دهند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ) يعنى بلكه آنان مردمى هستند كه از
حق به سوى باطل و از خداى سبحان به سوى غير او عدول مى‌كنند. بعضى از
مفسرین گفته‌اند: يعنى غير خدا را معادل و مساوى خدا مى‌دانند. در اين جمله نيز، التفاتى از خطاب
مشرکین به غيبت به كار رفته، چون قبل از اين جمله فرمود: شما نمى‌توانيد درختش را برويانيد و در اين جمله مى‌فرمايد آنان مردمى هستند كه عدول مى‌كنند كه در اين جمله روى سخن باز متوجه به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شده، و در اول آن كلمه بل را كه براى اعراض است آورده، تا بفهماند: اى رسول من! دنبال اينان را گرفتن و به حق وادار كردنشان هيچ فايده ندارد، چون از حق عدول خواهند كرد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَعْدِلُونَ»، ص۶۵۴.
