یَثْنُونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
(اِنَّهُمْ یَثْنُونَ صُدُورَهُمْ) یَثْنُون: از ماده
«ثنی» (بر وزن سنگ) در اصل به معنى «نزديک ساختن قسمت‌هاى مختلف چيزى به يكديگر» است.
مثلا در مورد تا كردن لباس و پارچه گفته مى‌شود:
«ثنى ثوبه» و اين كه به دو نفر «اثنان» گفته مى‌شود به خاطر آن است كه يكى را در كنار ديگر قرار مى‌دهيم و اگر به مداحى كردن «ثناخوانى» گفته مى‌شود به خاطر آن است كه صفات برجسته طرف را يكى پس از ديگرى مى‌شمرند.
اين ماده به معنى «خم شدن» نيز آمده است، چرا كه
انسان با اين كار قسمت‌هايى از بدن خود را به يكديگر نزديک مى‌سازد. و نيز به معنى «در دل گرفتن كينه و عداوت» آمده است، چرا كه با اين كار انسان
عداوت شخص يا چيزى را به دل نزديک مى‌سازد. اين تعبير در ادبيات عرب ديده مى‌شود كه:
«اثنونى صدره على البغضاء» يعنى او كينه مرا به دل گرفت.
به موردی از کاربرد
یَثْنُونَ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَلا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُواْ مِنْهُ أَلا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيَابَهُمْ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ) (آگاه باشيد، آنها براى
نجوا، سينه‌هاشان را در كنار هم قرار مى‌دهند، تا خود و سخنان خويش را از او
پیامبر پنهان دارند. آگاه باشيد، آنگاه كه آنها لباس‌هايشان را به خود مى‌پيچند و خويش را در آن پنهان مى‌كنند،
خداوند آنچه را پنهان مى‌كنند و آنچه را آشكار مى‌سازند مى‌داند؛ چرا كه او، از اسرار درون سينه‌ها، آگاه است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه يثنون از باب ثنى الشي‌ء، يثناه، ثنيا است، بر وزن فتح، يفتح، فتحا ، و مصدر آن، يعنى ثنى به معناى عطف و پيچاندن است، و نيز به معناى رد بعضى بر بعض ديگر است. صاحب مجمع البيان مى‌گويد: اصل ثنى به معناى عطف است، وقتى بخواهى بگويى فلانى را از فلان يا فلان عمل منصرف كردم مى‌گويى: ثنيته عن كذا.
منظور از جمله
(يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُ) اين است كه
مشرکین با سينه‌هاى خود به طرف عقب متمايل مى‌شوند و سرهايشان را زير مى‌اندازند تا خود را از شنيدن
کتاب آسمانی پنهان بدارند، تا وقتى
قرآن خوانده مى‌شود به گوششان نخورد. و اين تعبير
کنایه است از اينكه كفار خود را در هنگام
تلاوت قرآن از
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و يارانى كه نزد آن جناب بودند پنهان مى‌كردند كه در آن محل ديده نشوند، و على الظاهر
حجت بر آنان تمام نگردد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَثْنُونَ»، ص۳۲۷.
