گستره انذار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقصود از گستره انذار گروه هایی است که مشمول
انذار می باشند .
برابر
آیات بسیاری انذار همه امّتها و همه افراد را در بر می‌گیرد: «واِن مِن اُمَّة اِلاّ خَلا فیها نَذیر»
، «اَن اَنذِرِ النّاس»
به گفته
مفسران مفاد آیه فوق آن است که برای هر امتی فرستاده ای
و برای هر زمانی پیشوایی خواهد بود.
عمومیت انذار به آدمیان اختصاص ندارد، بلکه
جنیان را نیز شامل می‌شود: «یمَعشَرَ الجِنِّ والاِنسِ اَلَم یَأتِکُم رُسُلٌ مِنکُم... و یُنذِرونَکُم»،
«واِذ صَرَفنا اِلَیکَ نَفَرًا مِنَ الجِنِّ... ولّوا إلی قومهم منذرین»
به گفته برخی
مفسران کلمه «مِنْکُم» در
آیه ۱۳۰
انعام به معنای «من جنسکم» بوده و این آیه نشان مبعوث شدن
فرستادگان الهی در میان
انس و
جن از جنس خود آنان است.
برخی به استناد آیات فوق فرستادگان الهی در میان آدمیان را «رسول» و برانگیختگان میان جنیان را با عنوان «منذر» معرفی کرده اند.
به گفته المیزان عمومیّت انذار به این معناست که در میان همه امّتها انذارگر برانگیخته می‌شود و هیچ امّتی بدون منذر نمی‌ماند
و این عمومیّت در حدّ اقتضاست؛ یعنی فعلیّت آن در مورد همگان و رسیدن آن به یکایک افراد منوط به این است که در مسیر آن مانعی پدید نیاید، زیرا با توجّه به این‌که جهان ماده محل برخورد و تزاحم علل و اسباب با یکدیگر است، ممکن است پیام انذار به برخی انسانها نرسد و
حجّت الهی بر آنان تمام نگردد. از این افراد در قرآن با عنوان «مستضعف» یاد و امر ایشان به خداوند واگذار شده است، بر این اساس انذار، گرچه عام است؛ ولی مستلزم دریافتن یکایک افراد یک امّت نیست.
گرچه انذار برای همگان لازم و سودمند است؛ امّا گروههای خاصی بر اثر برخورداری از زمینه های تأثیرپذیری بهتر، انذار در حق آنان سودمندتر است یا به علّت وجود مانع قوی تر نیاز بیشتری به انذار دارند، بدین روی انذار این دو گروه به صورت خاص مورد تأکید قرار گرفته است:
گروه نخست همچون خداترسان: «اِنَّما تُنذِرُ الَّذینَ یَخشَونَ رَبَّهُم بِالغَیب»
و کسانی که از برپایی
قیامت و
حسابرسی خداوند ترسناک اند:«اِنَّما اَنتَ مُنذِرُ مَن یَخشها»،
«واَنذِر بِهِ الَّذینَ یَخافونَ اَن یُحشَرُوا اِلی رَبِّهِم»،
زندگان (زنده دلان):«لینذر من کان حیًّا»،
پیروان
قرآن :«اِنَّما تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکرَ»
و بر پا دارندگان
نماز : «اِنَّما تُنذِرُ... واَقاموا الصَّلوة»
دسته دوم مانند
غافلان : «لِتُنذِرَ قَومًا ما اُنذِرَ ءاباؤُهُم فَهُم غفِلون»،
لجبازان و جدال پیشگان: «وتُنذِرَ بِهِ قَومًا لُدّا»،
ستمگران:«لِیُنذِرَ الَّذینَ ظَلَموا»،
و کسانی که برای خدا
فرزند قائل شده اند: «ویُنذِرَ الَّذینَ قالوا اتَّخَذَ اللّهُ وَلَدا»
بدون تردید این گونه آیات با عمومیت انذار منافات نداشته، از موارد ذکر خاص پس از عام محسوب می‌گردد.
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «انذار».
