کِسْوَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کِسْوَة:(أَهْليكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ) «کِسْوَة» به معنى «پوشش و پوشاندن
لباس» است.
به موردی از کاربرد «کِسْوَة» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لا يُؤاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ في أَيْمانِكُمْ وَ لَكِن يُؤاخِذُكُم بِما عَقَّدتُّمُ الأَيْمانَ فَكَفّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمونَ أَهْليكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْريرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ ذَلِكَ كَفّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظواْ أَيْمانَكُمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرونَ) «
خداوند شما را بخاطر سوگندهايى كه بدون توجه ياد مى‌كنيد مؤاخذه نمى‌كند؛ ولى در برابر سوگندهايى كه از روى
اراده محكم كرده‌ايد، مؤاخذه مى‌نمايد.
کفّاره اين‌گونه سوگندها،
اطعام ده
نفر مستمند، از غذاهايى است كه غالباً به خانواده خود مى‌دهيد؛ يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر؛ و يا آزاد كردن يک برده؛ و هركس كه نمى‌تواند، بايد سه روز
روزه بگيرد؛ اين، كفّاره سوگندهاى شماست به هنگامى كه
سوگند ياد مى‌كنيد و مخالفت مى‌نماييد). و سوگندهاى خود را
حفظ كنيد و نشكنيد. خداوند آيات خود را اين چنين براى شما بيان مى‌كند، شايد
شکر به جا آوريد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمونَ أَهْليكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْريرُ رَقَبَةٍ ...) بيان خصال سه‌گانه كفارات است كه چون با
لفظ أو كه براى ترديد است
عطف شده و دلالت دارد بر اين‌كه يكى از آن سه،
وجوب دارد نه هر سه، و از اين هم كه فرمود:
(فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيّامٍ) استفاده مى‌شود كه خصال مذكور تخييرى است، و چنان نيست كه سومى در صورت
عجز از دومى و دومى در صورت
عجز از اولى
واجب باشد، بلكه هر سه در
عرض هم واجبند، و ترتيبى در بينشان نيست چه اگر ترتيبى در ذكر آن‌ها بود اين تفريع كه در جمله
(فَمَنْ لَمْ يَجِدْ ...) است
لغو بود، و بطور متعين سياق اقتضاى اين را داشت كه بفرمايد:
او صيام ثلاثة ايام در اين آيه ابحاث و فروع فقهى زيادى است كه مرجع آن‌ها
علم فقه است و بايد آن‌جا بحث شود.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
در آيۀ مورد بحث به عنوان يكى از كفاره‌هاى سوگند از آن ياد شده: نخست اطعام ده نفر مسكين از نوع غذاى
حد وسط كه معمولا در خانواده تغذيه مى‌شود.
دوم پوشاندن لباس بر ده نفر نيازمند است
(أَوْ كِسْوَتُهُمْ) كه البته بايد لباسى باشد كه به‌طور معمول تن را بپوشاند، چنان‌كه در بعضى از روايات مى‌خوانيم كه
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود منظور از «كسوة» در اين آيه دو قطعه لباس است (
پیراهن و
شلوار) و اگر در بعضى از روايات مانند روايتى كه از
امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده مى‌خوانيم كه به يک جامه نيز مى‌توان
قناعت كرد، شايد به خاطر آن باشد كه پيراهن‌هاى بلند
عربی به تنهايى مى‌تواند همۀ بدن را بپوشاند - البته در مورد زنان تنها يک پيراهن هرچند بلند باشد كافى نيست، بلكه
روسری براى پوشاندن
سر و
گردن نيز لازم است، زيرا حداقل لباس مورد نياز يک
زن كمتر از اين نيست - و با اين حال بعيد نيست لباسى كه به عنوان كفاره داده مى‌شود
برحسب فصول و مكان‌ها و زمان‌ها تفاوت پيدا كند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کسوة»، ج۴، ص ۷۷.
