کنایات قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کنایات قرآن به
استعمال لفظ ، و
اراده لازم معنای آن در
قرآن اطلاق می‌شود.
«
کنایه» یکی از اسلوب‌های بیانی
قرآن و عبارت است از به کار بردن لفظی در غیر معنای حقیقی آن؛ چنان چه
قرینه ، مانع از اراده معنای اصلی نشود؛ و عبارت به دیگر، بیان ملزوم و اراده لازم
لفظ را «
کنایه» گویند.
علمای بیان در
حقیقت یا
مجاز بودن
کنایه اختلاف دارند. کسانی که
کنایه را مجاز دانسته و منکر مجاز در قرآنند، وجود
کنایه در
قرآن را نیز منکر شده‌اند. دلیل آنها در انکار وجود مجاز در
قرآن این است که مجاز، مرادف با
دروغ است، و
قرآن منزه از
کذب است.
اما قائلان به وجود مجاز در
قرآن، وجود
کنایه در
قرآن را نیز می‌پذیرند. از سوی دیگر، کسانی که معتقدند
کنایه ، استعمال لفظ در موضوع له خود است و اراده لازم معنا، آن را از حقیقت بودن خارج نمی‌کند، از طرفداران
کنایات قرآن هستند.
پس دو دسته وقوع
کنایه در
قرآن را پذیرفته‌اند:
۱. قائلان به وقوع
مجاز در
قرآن؛
۲. قائلان به حقیقت بودن
کنایه.
کنایه به اعتبار وضوح و خفا بر سه قسم است:
رمز ؛
ایما ؛
تلویح . و به اعتبار
مکنی عنه (معنای باطنی که مراد گوینده است) نیز سه گونه است:
کنایه از
صفت ؛
کنایه از موصوف؛
کنایه از نسبت.
شرح هر کدام جداگانه آمده است.
اسباب کنایه.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «کنایات قرآن».
