کلمات غریب قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلمات غریب
قرآن به کلمات نامانوس به کار رفته در قرآن اطلاق می‌شود.
منظور از کلمات غریب (مشکل) قرآن، کلماتی است که آشنایان به
زبان عربی به سادگی معنای آن را درنمی یابند این واژه‌ها به دلایلی همچون عادات، سابقه ذهنی، تحولات احتمالی در زبان و… مشکل و پیچیده جلوه کرده است. از این رو می‌توان گفت غریب بودن واژه‌ها امری نسبی است.
نخستین کسی که در
غریب القرآن تالیفی از خود بر جا گذاشت
عبدالله بن عباس بود که سیوطی کتاب او را به
روایت علی بن ابی طلحه به طور کامل در کتاب الاتقان آورده است. کتاب المجاز ابوعبیده؛ یاقوتة الصراط ابو عمرو محمد بن عبدالواحد غلام ثعلب، معروف به زاهد (م۳۴۵ق)؛ غریب القرآن
ابن عزیز،
محمد بن عزیز سجستانی (م۳۳۰ق)؛ الغریبین (غریب القرآن والحدیث)
احمد بن محمد هروی (م۴۰۱ق)؛ المفردات
راغب اصفهانی سایر آثار معتبر در این بخش می‌باشند.
کلمات غریب قرآن در کتاب دراسات فی القرآن الکریم دکتر حفناوی به چهار گونه «خفی،
متشابه ،
مشکل و
مجمل » تقسیم شده است. در توضیح «مشکل» گفته شده که مشکل بودن یک واژه به دو دلیل است:
۱. اشتراک
لفظ میان دو یا چند معنا بدون وجود
قرینه در متن
کلام ؛ مثل «قروء» در آیه (والمطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثة قروء)
که «قرء» مشترک میان
حیض و
طهارت است؛
۲.
تعارض میان آن چه از نصی فهمیده می‌شود با آن چه از
نص دیگر فهمیده می‌شود؛ مانند: (ما اصابک من حسنة فمن الله وما اصابک من سیئة فمن نفسک)
و (قل کل من عند الله).
البته دلیل دوم، ناظر به غرابت محتوایی بوده و از محل بحث (لفظ غریب) خارج است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «کلمات غریب قرآن».
