• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





کَتْم (به فتح کاف و سکون تاء) و کِتْمان‌ (به کسر کاف و سکون تاء) از واژگان قرآن کریم به معنای پنهان کردن است.



کَتْم و کِتْمان‌: به معنی پنهان کردن است، «کَتَمَ‌ الشی‌ء کَتْماً و کِتْمَاناً: اخفاه».


(وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ‌ یَکْتُمُ‌ اِیمانَهُ‌) «مردی از آل فرعون که ایمان خویش را مخفی می‌داشت، گفت...».
(اِنَّ الَّذِینَ‌ یَکْتُمُونَ‌ ما اَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الْهُدی‌ مِنْ بَعْدِ ما بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتابِ اُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ • اِلَّا الَّذِینَ تابُوا وَ اَصْلَحُوا وَ بَیَّنُوا...) (كسانى كه دلايل روشن، و هدايتى را كه نازل كرده‌ايم، پس از آن‌كه آن را در كتاب آسمانى آنها براى مردم بيان نموديم، كتمان كنند، خدا آنها را لعنت مى‌كند؛ و همه لعن‌كنندگان نيز، آنها را لعن مى‌كنند، مگر كسانى كه توبه كردند، و اعمال بد خود را جبران نمودند...).
آیه شریفه راجع به کتمان علم و بی‌خبر گذاشتن مردم شدیدا تهدید می‌کند؛ به قول ابن عباس و بعضی دیگر آن درباره علماء یهود و نصاری است که رسالت رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را که در تورات و انجیل بود کتمان کردند. طبرسی بعد از نقل این، فرموده به قولی آیه شامل هر کسی است که ما انزل الله را کتمان دارد و این قول اقوی و اختیار بلخی است.
نگارنده نیز اطلاق و عموم را اختیار می‌کنم، زیرا کتمان ما انزل الله سدّ راه خدا و راه سعادت است، خواه به وسیله مسلمان باشد یا غیر مسلمان؛ آنان‌که وصایت رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را کتمان کرده و خلافت را از مسیر اسلامی منحرف کردند مگر ضررش کم بود؟!
در کافی باب البدع از رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نقل شده: «اِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِی اُمَّتِی فَلْیُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ یَفْعَلْ فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ».
در مجمع از آن حضرت منقول است‌: «مَنْ سُئِلَ عَنْ عِلْمٍ یَعْلَمُهُ‌ فَکَتَمَهُ‌ اُلْجِمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِلِجَامٍ مِنْ نَارٍ».
در تفسیر عیاشی روایاتی نقل شده که امام باید امام بعدی را معرفی کند و مراد از هدایت در آیه علی (علیه‌السّلام) است و نظیر آن اینها همه از باب بیان مصداق‌اند.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۹۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۰۲.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۵۰.    
۴. غافر/سوره۴۰، آیه۲۸.    
۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۲۸.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۴۹۸.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۸۱۰.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۲۵۷.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۱۵۹-۱۶۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۳۸۸.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۵۸۵.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۴۱.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۳۵.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۴۱.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۳۴.    
۱۷. شیخ کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۴.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۴۲.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۳۷.    
۲۰. عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی‌، ج۱، ص۷۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "کتم"، ج۶، ص۹۰.    






جعبه ابزار