• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کَتْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





کَتْم (به فتح کاف و سکون تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای پنهان كردن است.
این کلمه نه بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



کَتْم به معنای پنهان كردن است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - كَتَمَ - حکمت ۱۵۲ (راز)

حضرت علی (علیه‌السلام) چنان كه فرمايد:
«مَنْ كَتَمَ سِرَّهُ كانَتِ الْخِيرَةُ بِيَدِهِ»
«كسى كه رازش را بپوشاند، اختيارش هميشه در دست اوست.»

۲.۲ - كَتَمْتُ - خطبه ۱۵ (درباره خلافت خود)

حضرت بعد از بيعت شدن در مدینه در ضمن كلامى فرمود:
«وَ اللهِ ما كَتَمْتُ وَشْمَةً وَ لا كَذَبْتُ كِذْبَةً وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهذا المَقامِ وَهذَا اليَوْمِ.»
«به خدا قسم كلمه‌اى را كتمان نكرده‌ام، دروغى بر زبانم جارى نشده است، اين مقام (خلافت) و اين روز را خبر داده شده‌ام» (رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) به من از اوّل خبر داده بود.»

۲.۳ - بِاسْتِكْتامِها - حکمت ۹۵ (موعظه)

حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«لا يَسْتَقيمُ قَضاءُ الْحَوائِجِ إِلاّ بِثَلاث بِاسْتِصْغارِها لِتَعْظُمَ وَ بِاسْتِكْتامِها لِتَظْهَرَ و بِتَعْجيلِها لِتَهْنَؤ.»
«اين سخن ظاهرا نسبت به كسى است كه حاجت ديگران را قضا مى‌كند، سه شرط در آن هست اوّل آن كه قاضى حاجت آن را كوچک شمارد، تا در نظر ديگران بزرگ جلوه كند، دوم اين كه: آن را مخفى دارد تا آشكار شود، زيرا مردم براى آشكار كردن چيزى كه صاحبش مى‌خواهد پنهان كند، سرعت عمل‌ نشان مى‌دهند، و يا اين‌ كه: خدا آن را آشكار مى‌كند، سوم اينكه در قضاى حاجت عجله كند، تا براى طرف گوارا باشد، زيرا هر قدر به تأخير اندازد، آن قدر در نظر طرف آميخته به تكدّر خواهد بود.»

۲.۴ - مَكْتومُ - حکمت ۴۰۹ (انسان)

حضرت درباره انسان فرموده:
«مِسْكينٌ ابْنُ آدَمَ مَكْتومُ الاَْجَلِ.»
«بيچاره فرزند آدم! سرآمد زندگيش نامعلوم است.» كه در «سكن» گذشت.



این کلمه نه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۹۴.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۱۵۰.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۷۰۲.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۵، حکمت ۱۵۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۹۲، حکمت ۱۶۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۰، حکمت ۱۶۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۷، حکمت ۱۶۲.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۵    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۵    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۳۲۱    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۴۳    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۰.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۹، خطبه ۱۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۴۳، خطبه ۱۶.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۷، خطبه ۱۶.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵، خطبه ۱۶۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۹۴    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۹۹    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۶    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۲۶    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۷۲.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۹۲، حکمت ۹۵.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۷۲، حکمت ۱۰۱.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۵، حکمت ۱۰۱.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۷، حکمت ۱۰۱.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج، ص    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج، ص    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۵۸.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۸۱، حکمت ۴۰۹.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۵۳، حکمت ۴۱۹.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۰، حکمت ۴۱۹.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۱، حکمت ۴۱۹.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۳    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۳    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۳۷۹    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۹    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۶۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کتم»، ج۲، ص۸۹۴.    






جعبه ابزار