• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

چکاوک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


چکاوک پرنده‌اى است خوش آواز که کمى بزرگ‌تر از گنجشک است و تاج بر سر دارد. کشتن و نیز خوردن گوشت چکاوک مکروه است.


چکاوک (قُبرَّه؛ قُنْبَرَه) یا همان کاکلى پرنده‌اى است خوش آواز که کمى بزرگ‌تر از گنجشک است و تاج بر سر دارد
[۱] لغت نامۀ دهخدا، واژه چکاوک
و از آن به مناسبت در باب حج و اطعمه و اشربه نام برده‌اند.

کشتن و نیز خوردن گوشت چکاوک مکروه است.
[۲] مستند الشیعه، ج۱۵، ص۹۱.    
[۳] جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۱۳.    

امام خمینی در تحریرالوسیله در بیان حکم پرندگان از حیث حلیت و کراهت و حرمت، ابتدا در بیان پرندگان حلال گوشت می‌نویسد: «یحلّ من الطیر الحمام‌ بجمیع اصنافه، کالقماری و هو الازرق، والدباسی و هو الاحمر، والوَرَشان و هو الابیض، والدرّاج و القبج و القطا والطیهوج و البطّ و الکروان و الحباری و الکرکی، والدجاج بجمیع اقسامه، والعصفور بجمیع انواعه، ومنه البلبل و الزرزور، والقبّرة، و هی التی علی راسها القزعة.»
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۶.    
از پرنده، تمام اقسام کبوتر حلال است مانند قمری که کبود است و دباسی که (یک نوع) کبوتر سرخ است و ورشان که (یک نوع) کبوتر سفید است و دُرّاج و کبک و مرغ سنگ خوار و تیهو و مرغابی و کروان و هوبره و درنا و همه اقسام مرغ خانگی و همه اقسام گنجشک که از جمله آن‌ها است بلبل و سار و چکاوک و آن پرنده‌ای است که کاکل بر سر دارد.
ایشان در ادامه به بیان پرندگان مکروه پرداخته و اظهار می‌دارند: و از پرندگان هدهد و پرستو که در خانه‌ها لانه می‌گذارد و مانوس‌ترین پرنده به مردم است و صرد (ورکاک) که دارای سر و نوک کلفت است و گنجشک‌ها را شکار می‌کند و نصف آن سیاه و نصف دیگرش سفید است و صوام و آن پرنده‌ای است که رنگ خاکی دارد و دارای گردن دراز است و اکثراً در درخت خرما بیتوته می‌کند. و شقراق و آن پرنده سبزی است و نمکی می‌باشد و به‌اندازه کبوتر است و سبز بودن آن خوب و پر است و در بال‌هایش سیاهی است و به رنگ سرخ و سبز و سیاه خط‌کشی شده است، مکروه می‌باشند و چیزی از این‌ها حتی پرستو بنابر اقوی، حرام نمی‌باشد.
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۶.    

به نظر امام خمینی حلال بودن پرندگان مذکور، منصوص است نه بر اساس تطبیق با معیارهای حلیت. حضرت امام در فرع دیگر بر این نکته تصریح نموده و می‌فرماید: پرنده حلال از پرنده حرام به دو امر تشخیص داده می‌شود که هر کدام از آن‌ها در موردی که بر حلیّت و بر حرمت آن تصریح نشده باشد، شرعاً علامت حلال بودن و حرام بودن قرار داده شده، نه در موردی که نصّ بر حکم آن از حیث حلیّت و حرمت باشد؛ مانند انواع گذشته.
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۸، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۸.    
از این‌که ایشان چکاوک را در شمار پرندگان مکروه ذکر نکرده‌اند معلوم است که آن را از پرندگان مکروه نمی‌دانند.
در بعضى روایات- از آن جهت که این پرنده در تسبیح خود بر دشمنان اهل بیت علیهم السّلام لعن مى‌فرستد- از ناسزا گویى و بازیچه قرار دادن آن براى کودکان نهى شده است.
[۷] وسائل الشیعه، ج۲۳، ص۳۹۵.    

کشتن چکاوک در حال احرام موجب ثبوت کفّاره، و کفّارۀ آن بنابر مشهور یک مُدّ طعام است. مقابل مشهور قول به وجوب یک گوسفند است.
[۸] المبسوط، ج۱، ص۳۴۰.    
[۹] جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۴.    


۱. ↑ لغت نامۀ دهخدا، واژه چکاوک
۲. ↑ مستند الشیعه، ج۱۵، ص۹۱.    
۳. ↑ جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۱۳.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۶.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۶.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۸، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۸.    
۷. ↑ وسائل الشیعه، ج۲۳، ص۳۹۵.    
۸. ↑ المبسوط، ج۱، ص۳۴۰.    
۹. ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۴.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،جلد۳ صفحه۱۸۳-۱۸۴.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : احکام خوردنی و آشامیدنی ها | پرندگان | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه
جعبه ابزار