• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وِعاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وِعاء (به کسر واو) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای ظرف است. از این مادّه موارد زیادی در نهج‌البلاغه آمده است.



وِعاءبه معنای ظرف است. این تسمیه از آن جهت است که مال در ظرف جمع و حفظ می‌شود. به سینه انسان گویند: «وِعَاء علمه و عقیدته» یعنی سینه‌اش ظرف دانش و عقیده اوست، جمع آن اوعیه است.


بعضی از موارد که در نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - حکمت ۲۰۵

امیر‌المومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۰۵ فرمود: «كُلُّ وِعاء يَضيقُ بِما جُعِلَ فيهِ إِلاّ وِعاءَ الْعِلْمِ، فَإِنَّهُ يَتَّسِعُ.»«هر ظرفى با ريختن چيزى در آن از وسعت فراگيريش كاسته مى‌شود، مگر پيمانه علم، كه هر چه از دانش در آن جاى دهى وسعتش افزون مى‌گردد.» (شرح های حکمت:)

۲.۲ - حکمت ۱۴۷

امیر‌المومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۱۴۷ به کمیل بن زیاد فرمود: «يا كُمَيْل إِنَّ هذهِ الْقُلوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُها أَوْعاها فَاحْفَظْ عَنّي ما أَقولُ لَكَ.» «اى كميل اين دل‌ها همانند ظرف‌هاست، كه بهترين آن‌ها ظرفى است كه حفظ و نگهداری‌اش بيش‌تر باشد.» شرح‌های حکمت:()

۲.۳ - خطبه ۴

در مذمّت مردم فرموده: «وُقِرَ سَمْعٌ لَمْ يَفْقَهِ الواعِيَةَ، كَيْفَ يُراعي النَّبْأَةَ مَنْ أَصَمَّتْهُ الصَّيْحَةُ؟ رُبِطَ جَنانٌ لَمْ يُفارِقْهُ الخَفَقانُ.» «کر شود گوشی که فریاد (موعظه‌ها) را نشنود، چطور می‌شنود و مراعات می‌کند صدای خفی را آنکه صیحه او را کر کرده است. (چطور مواعظ مرا گوش می‌کند کسیکه مواعظ قرآن و خدا او را کر کرده و آنها را نمی‌شنود) ثابت و استوار باد قلبی که خفقان و اضطراب خوف خدا از آن دور نمی‌شود.» (شرح‌های خطبه: )


از این مادّه مواردی متعدد در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۴۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۷۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۴۴۴.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۸۲۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۹.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۵، حکمت ۲۰۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۸۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۵۸۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۷۶.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۵.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۸.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۶.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۵، حکمت ۱۴۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۱-۷۷۳، حکمت ۱۴۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۴-۵۴۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۵-۵۵۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۳، ص۱۸۹-۲۱۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۹-۲۲۴.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۶.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۸.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۳.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱، خطبه ۴.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه ۴.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۹.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۱۵.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۲۶.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۰۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعاء»، ج۲، ص۱۱۴۹.    






جعبه ابزار