وَصْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَصْل (به فتح واو و سکون صاد) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای متصل کردن است.
وُصُول (به ضم واو و صاد) به معنای رسیدن است.
موارد زیادی از این مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَصْل به معنای متصل کردن و
وُصُول (به ضم واو و صاد) به معنای رسیدن است.
گويند: «
وَصَل اِلَىّ الخَبَر
وَصولا» يعنى خبر به من رسيد، آن در واقع متصل شدن چيزى به چيزى كه «
صله رحم» در واقع اتصال به
رحم به
وسیله احسان و غيره مى‌باشد.
برخی از مورادی که در نهج‌البلاغه به کار رفته است، به شرح ذیل می باشد:
آن‌حضرت در
حکمت ۹ فرمود:
«إِذا وَصَلَتْ إِليْكُمْ أَطْرافُ النِّعَمِ فَلا تُنْفِروا أَقْصاها بِقِلَّةِ الشُّكْرِ.» «چون طليعه و اوائل نعمتهاى خداوند به شما رسيد، آخر آنها را به كمى شكر از خود نرانيد.»
كلام حضرت حاكى است كه شكر نعمت
سبب بقا و ادامه
نعمت است.
تواصل بين الاثنين است چنانكه درباره صفات دانشمندان فرمود:
«وَ اعْلَموا أَنَّ عِبادَ اللهِ الْمُسْتَحْفَظينَ عِلْمَهُ، يَصونونَ مَصونَهُ، وَ يُفَجِّرونَ عُيونَهُ، يَتَواصَلونَ بِالْوِلايَةِ، وَ يَتَلاَقَوْنَ بالْـمَحَبَّةِ.» «بدانيد بندگانی‌كه
حفظ علم خدا از آنها خواسته شده، آن را حفظ مى‌كنند، چشمه‌هاى آنها مى‌شكافند، و با دوستى با هم مى‌پيوندند و با محبّت يک‌ديگر را ملاقات مى‌كنند.»
«مستحفظين» به صيغه مفعول است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در تعلیم
جنگ صفین به یاران خود فرموده است:
«وَ قَلْقِلوا السُّيوفَ في أَغْمادِها قَبْلَ سَلِّهَا... وَ نافِحوا بِالظُّبا، وَصِلوا السُّيوفَ بَالْخُطا، وَ اعْلَموا أَنَّكُمْ بِعَيْنِ اللهِ، وَ مَعَ ابْنِ عَمِّ رَسولِ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم).»«پیش از آنکه شمشیرها را از غلاف برکشید، آنها را در غلاف
حرکت دهید، و با دم آنها بزنید و شمشیرها را با قدم‌ها نزدیک کنید، بدانید که شما زیر نظر
خدا و با پسر عموی
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هستید.»
يعنى شمشيرها را با قدم برداشتن به
دشمن برسانيد كه در «
ظب (مفردات‌نهج‌البلاغه)» گذشت.
وصل به كسر و ضمّ اوّل هر عضوى است به تنهايى كه نه شكسته مى‌شود و نه به ديگرى
وصل مى‌گردد، جمع آن
اوصال آيد،
جوهرى در صحاح «
اوصال» را مفاصل گفته است.
آن‌حضرت راجع به گذشتگان فرموده:
«قَدْ تَزايَلَتْ أَوْصالُهُمْ وَ زالَت أَبصارُهُم وَ أَسماعُهُم.» يعنى «اعضاء (يا مفاصل) آنها متفرّق گرديد و چشم‌ها و گوش‌هايشان از بين رفت.»
موارد زیادی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وصل»، ج۲، ص۱۱۴۰.
