• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَلَّه - با تشدید لام (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَلَّه (به فتح واو و تشدید لام) از واژگان نهج البلاغه جمع «واله» و «والهه» و آن ناقه‌اى است كه عشقش به بچه‌اش زياد است.
مواردی از اين ماده در نهج‌البلاغه آمده است.



وَلَّه: ناقه‌ای است که عشقش به بچه‌اش زیاد است.


به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خطبه ۵۲

درباره ثواب اهل زهد فرموده: «فَوَ اللهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنينَ الْوُلَّهِ الْعِجالِ، وَدَعَوْتُمْ بِهَديلِ الْحَمام، وَجَأَرْتُمْ جُؤارَ مُتَبَتِّلي الرُّهْبانِ، وَخَرَجْتُمْ إِلَى اللهِ مِنَ الاَْمْوالِ وَالاَْوْلادِ، الِْتماسَ الْقُرْبَةِ إِلَيْهِ في ارْتِفاعِ دَرَجَة عِنْدَهُ، أوغُفْرانِ سِيِّئَة أَحْصَتْهَا كُتُبُهُ، وَحَفِظَتْها رُسُلُهُ، لَكانَ قَليلاً فَيَما أَرْجو لَكُم مِنْ ثَوابِهِ، وَأَخافُ عَلَيْكُمْ مِنْ عِقابِهِ.»«به خدا سوگند! اگر همانند شتران بچّه مرده ناله سر دهيد، و بسان كبوتران نوحه كنيد و همچون راهبان، زارى نماييد و براى نزديكى به حق و بالا رفتن درجات خود نزد او و آمرزش گناهانى كه ثبت شده و مأموران حق آن را نگهدارى مى‌كنند، دست از اموال و فرزندان بكشيد(اينها همه) در برابر ثوابى كه من برايتان انتظار دارم و عقابى كه از آن بر شما وحشتناكم؛ كم است.» (شرح‌های خطبه:)

۲.۲ - خطبه ۱۹۱

در مقام موعظه فرموده: «أَلا فَصونوها وَ تَصَوَّنوا بِها وَ کونوا عَنِ الدُّنْیا نُزّاهاً وَ إِلَی الْآخِرَهِ وُلاّهاً.» «به هوش باشيد! تقوا را حفظ كنيد و خويشتن را هم در پرتو آن حفظ نماييد در برابر دنیا خويشتن دار و در برابر آخرت دلباخته باشيد.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - خطبه ۱۸۲

در وصف ملائکه فرمود: «بَلْ إِنْ كُنْتَ صادِقاً أَيُّها الْمُتَكَلِّفُ لِوَصْفِ رَبِّكَ، فَصِفْ جَبْرَئيلَ وَميكائيلَ وَجُنودَ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبينَ، في حُجُراتِ الْقُدُسِ مُرْجَحِنّينَ، مُتَوَلِّهَةً عُقولُهُمْ أَنْ يَحُدّوا أَحْسَنَ الْخَالِقينَ.»«اى كسى كه خود را براى بيان اوصاف پروردگارت به زحمت افكنده‌اى! اگر راست مى‌گويى جبرئیل و میکائیل و لشكر فرشتگان مقربين را وصف كن، همان‌ها كه در بارگاه قدس به عبادت و خضوع مشغولند و عقولشان از اين كه خداوند احسن الخالقين را وصف كند در حيرت فرومانده است.» (شرح‌های خطبه:)

۲.۴ - خطبه ۹۱

درباره علم خداوند فرمود: «عالِمُ السِّرِّ مِنْ ضَمائِرِ الْمُضْمِرينَ، وَنَجْوَى الْمُتَخافِتينَ، وَخَواطِرِ رَجْمِ الظُّنونِ، وَعُقَدِ عَزيماتِ الْيَقينِ، وَمَسارِقِ إِيماضِ الْجُفونِ، وَما ضَمِنَتْهُ أَكْنانُ الْقُلوبِ، وَغَياباتُ الْغُيوبِ، وَما أَصْغَتْ لاِسْتِراقِهِ مَصائِخُ الاَْسْماعِ، وَمَصائِفُ الذَّرِّ، وَمَشاتي الْهَوامِّ، وَرَجْعِ الْحَنينِ مِنْ الْمُولَهاتِ.»«خداوند عالم اسرار است و می‌داند: راز رازداران و کلام نجوی‌کنندگان و خطورات و گمان‌های قلوب و اعتقادات یقینی دل‌ها را می‌داند نگاه دزدانه چشم‌ها را و آن‌چه را که پرده‌های قلوب و اعماق غیب‌ها در خود دارند. و آن‌چه را که گوش‌ها گوش می‌دهند و می‌شنوند، می‌داند محل‌های تابستانی مورچگان و محل‌های زمستانی حشرات و ناله‌های حزین عاشقان.» (شرح‌های خطبه: )


مواردی متعدد از اين ماده در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۶۲.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۳۱.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۳، ص۵۶۱.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۱۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۹۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۸۹، خطبه ۵۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۶.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۵۹۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۳۱۶.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۳۳۴.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۴۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۵۸.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۴، خطبه ۱۹۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۳.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۶۶.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۷۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۳۵.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۵۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۱۶.    
۲۲. سید رضی،محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۸.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲۸.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۲، خطبه ۱۸۲.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۸.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۵۳.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۲۳.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۸۹.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۴.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۷۹.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۴، خطبه ۹۱.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۳.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۹۸.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۸۲.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۳.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ولّه»، ج۲، ص۱۱۶۲.    






جعبه ابزار