ولّه - با تشدید لام (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَلَّه (به فتح واو و تشدید لام) از
واژگان نهج البلاغه جمع «واله» و «والهه» و آن ناقه‌اى است كه عشقش به بچه‌اش زياد است.
مواردی از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَلَّه:
ناقه‌ای است که عشقش به بچه‌اش زیاد است.
به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
درباره
ثواب اهل
زهد فرموده:
«فَوَ اللهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنينَ الْوُلَّهِ الْعِجالِ، وَدَعَوْتُمْ بِهَديلِ الْحَمام، وَجَأَرْتُمْ جُؤارَ مُتَبَتِّلي الرُّهْبانِ، وَخَرَجْتُمْ إِلَى اللهِ مِنَ الاَْمْوالِ وَالاَْوْلادِ، الِْتماسَ الْقُرْبَةِ إِلَيْهِ في ارْتِفاعِ دَرَجَة عِنْدَهُ، أوغُفْرانِ سِيِّئَة أَحْصَتْهَا كُتُبُهُ، وَحَفِظَتْها رُسُلُهُ، لَكانَ قَليلاً فَيَما أَرْجو لَكُم مِنْ ثَوابِهِ، وَأَخافُ عَلَيْكُمْ مِنْ عِقابِهِ.»«به
خدا سوگند! اگر همانند شتران بچّه مرده ناله سر دهيد، و بسان كبوتران
نوحه كنيد و همچون راهبان، زارى نماييد و براى نزديكى به
حق و بالا رفتن درجات خود نزد او و آمرزش گناهانى كه ثبت شده و مأموران حق آن را نگهدارى مى‌كنند، دست از اموال و فرزندان بكشيد(اينها همه) در برابر ثوابى كه من برايتان
انتظار دارم و عقابى كه از آن بر شما وحشتناكم؛ كم است.»
(شرح‌های خطبه:
)
در مقام
موعظه فرموده:
«أَلا فَصونوها وَ تَصَوَّنوا بِها وَ کونوا عَنِ الدُّنْیا نُزّاهاً وَ إِلَی الْآخِرَهِ وُلاّهاً.» «به هوش باشيد!
تقوا را حفظ كنيد و خويشتن را هم در پرتو آن حفظ نماييد در برابر
دنیا خويشتن دار و در برابر آخرت دلباخته باشيد.»
(شرح‌های خطبه:
)
در وصف ملائکه فرمود:
«بَلْ إِنْ كُنْتَ صادِقاً أَيُّها الْمُتَكَلِّفُ لِوَصْفِ رَبِّكَ، فَصِفْ جَبْرَئيلَ وَميكائيلَ وَجُنودَ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبينَ، في حُجُراتِ الْقُدُسِ مُرْجَحِنّينَ، مُتَوَلِّهَةً عُقولُهُمْ أَنْ يَحُدّوا أَحْسَنَ الْخَالِقينَ.»«اى كسى كه خود را براى بيان اوصاف پروردگارت به زحمت افكنده‌اى! اگر
راست مى‌گويى
جبرئیل و
میکائیل و لشكر فرشتگان مقربين را وصف كن، همان‌ها كه در بارگاه قدس به
عبادت و
خضوع مشغولند و عقولشان از اين كه
خداوند احسن الخالقين را وصف كند در حيرت فرومانده است.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
علم خداوند فرمود:
«عالِمُ السِّرِّ مِنْ ضَمائِرِ الْمُضْمِرينَ، وَنَجْوَى الْمُتَخافِتينَ، وَخَواطِرِ رَجْمِ الظُّنونِ، وَعُقَدِ عَزيماتِ الْيَقينِ، وَمَسارِقِ إِيماضِ الْجُفونِ، وَما ضَمِنَتْهُ أَكْنانُ الْقُلوبِ، وَغَياباتُ الْغُيوبِ، وَما أَصْغَتْ لاِسْتِراقِهِ مَصائِخُ الاَْسْماعِ، وَمَصائِفُ الذَّرِّ، وَمَشاتي الْهَوامِّ، وَرَجْعِ الْحَنينِ مِنْ الْمُولَهاتِ.»«
خداوند عالم اسرار است و می‌داند:
راز رازداران و
کلام نجوی‌کنندگان و خطورات و گمان‌های قلوب و اعتقادات یقینی دل‌ها را می‌داند نگاه دزدانه چشم‌ها را و آن‌چه را که پرده‌های قلوب و اعماق غیب‌ها در خود دارند. و آن‌چه را که گوش‌ها گوش می‌دهند و می‌شنوند، می‌داند محل‌های تابستانی مورچگان و محل‌های زمستانی حشرات و ناله‌های حزین عاشقان.»
(شرح‌های خطبه:
)
مواردی متعدد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ولّه»، ج۲، ص۱۱۶۲.
