ولایت شیطان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شیطان بر افراد و گروه‌هایی سلطه و ولایت دارد. در این مقاله آیات مرتبط با ولایت شیطان معرفی می‌شوند.
پذيرش ولايت
شیطان، سبب سلطه او بر آدمى:
فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ.
پذيرش
ولایت شيطان و نسل او، كارى ناپسند و سزاوار
سرزنش:
... فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كانَ مِنَ الْجِنِ ... أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِي وَ هُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا.
مؤمنان متوكّل، خارج از سيطره و
حکومت شيطان:
... مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ.
مؤمنان داراى
اعمال صالح، خارج از نفوذ ولايت شيطان:
... وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا ... أُولئِكَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ ... وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي ....
محدوديّت ولايت شيطان به
دنیا:
تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ.
بنا بر اين احتمال كه مقصود از «اليوم» دنيا باشد.
ولایت به دو گونه ولایت خدا و ولایت شیطان کاربرد دارد و این واژه ولایت مقول به تشکیک و دارای مراتب و مظاهر متعدد و متصف به شدت و ضعف و کمال و نقص است.
امام خمینی ذیل آیه
(اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ اِلَی النُّوُرِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ اَوْلِیَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ اِلَی الظُّلُمَاتِ) ولایت را به دو گونه ولایت خدا و اولیای او و ولایت شیطان و اولیای او تقسیم می‌کند
و معتقد است ولایت خداوند و اولیای الهی او دارای درجات گوناگون است. ولایت خداوند سبب بیرون کشاندن مؤمنان از ظلمت‌ها به سوی نور، هدایت‌گری و رحمت و غفران می‌باشد. این ولایت، ولایت مطلقی است که از ایمان به خدا و رسول و اولیای الهی حاصل می‌شود و متکفل رجوع
سالک و مؤمن از عالم طبیعت به سوی دار کرامت می‌باشد.
اما ولایت شیطان و مظاهر شیطانی در عالم همچون
طاغوت از آن یاد می‌شود که با تدبیر و تصرف شیطانی همراه است. چنان‌که بیرون راندن از نور به سوی ظلمت، سلطنت طاغوت و انحراف، از آثار و نمودهای ولایت شیطانی است.
به اعتقاد امام خمینی در این دو نوع ولایت، دو جهت و دو راه و دو جبهه هستند، جبهه ولایت خداوند، مؤمنان را از همه ظلمت‌ها اخراج و به نور می‌رساند و این نور، نور حق‌تعالی است اما جبهه طاغوت، مردم را از نور به راه طاغوت و ظلمت می‌کشاند.
ایشان شرط رهایی از تصرف شیطان و ولایت طاغوت و رسیدن به ولایت الهی را ریاضت نفس، خلوت و صفای قلب می‌داند اگر قلب از تصرفات شیطانی خالی شود، نور
ایمان و
توحید در قلب جای می‌گیرد.
آزر بت‌پرست، تحت ولايت شيطان:
... يا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ ما لا يَسْمَعُ وَ لا يُبْصِرُ وَ لا يُغْنِي عَنْكَ شَيْئاً يا أَبَتِ إِنِّي أَخافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ فَتَكُونَ لِلشَّيْطانِ وَلِيًّا.
منظور از «فتكون للشّيطان وليّا» بنا بر قولى ولايت و
نصرت شیطان است.
مشرکان، تحت ولايت شيطان:
... فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ.
پذيرش ولايت شيطان، مايه
زیان و
خسران:
... وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً.
ضلالت و
گمراهی، پيامد قطعى قرار گرفتن در قلمرو ولايت شيطان:
۱. ... وَ فَرِيقاً حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ ....
۲. ... شَيْطانٍ مَرِيدٍ كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ ....
گرفتارى به
عذاب دوزخ،
سرنوشت محتوم قرار گرفتن در قلمرو ولايت شيطان:
۱. وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً أُولئِكَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ لا يَجِدُونَ عَنْها مَحِيصاً.
۲. ... شَيْطانٍ مَرِيدٍ كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَ يَهْدِيهِ إِلى عَذابِ السَّعِيرِ.
شرک‌ورزی، مايه قرار گرفتن در تحت ولايت شيطان:
إِذْ قالَ لِأَبِيهِ يا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ ما لا يَسْمَعُ وَ لا يُبْصِرُ وَ لا يُغْنِي عَنْكَ شَيْئاً يا أَبَتِ إِنِّي أَخافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذابٌ مِنَ الرَّحْمنِ فَتَكُونَ لِلشَّيْطانِ وَلِيًّا.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۱۷۲، برگرفته از مقاله «ولایت شیطان». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
