وقت ظهور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وقت ظهور، گاه ظهور آخرین
حجت الهی برای برپایی
حکومت واحد عدل جهانی است.
یکی از موضوعات مهم در مباحث مهدویت، وقت
ظهور است؛ به گونه‌ای که حتی سال‌ها پیش از
ولادت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، دربارۀ آن، از
معصومان (علیهم‌السلام) پرسش می‌شد.
امامان معصوم (علیهم‌السلام) نیز همواره مسائل مربوط به حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) - به ویژه زمان ظهور آن حضرت - را از رازهای الهی دانسته و وقت‌گذاران را
تکذیب کرده‌اند.
با گذری کوتاه در سخنان
ائمۀ اطهار (علیهم‌السلام) دربارۀ وقت ظهور، به مطالب ذیل بر خواهیم خورد:
۱. آگاهی به زمان دقیق ظهور، فقط از آن
خداوند سبحانه و تعالی است.
۲. معصومان (علیهم‌السلام) همواره مردم را از تعیین وقت دربارۀ ظهور
حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) برحذر داشته، وقت‌گذاران را تکذیب کرده‌اند.
۳.
روایات فراوانی ظهور را ناگهانی دانسته و احادیثی اصلاح امر
فرج را یک شبه
ذکر کرده است.
۴. اگرچه پنهان بودن زمان ظهور از رازهای الهی است و
حکمت الهی اقتضا کرده این وقت نزد مردم نامعلوم و پوشیده باشد، در بعضی روایات به پاره‌ای از حکمت‌های آن
اشاره شده و تا اندازه‌ای محدودۀ زمانی آن معین شده است.
۵. با نگاهی به
کلام معصومان (علیهم‌السلام) می‌توان چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) از هنگام
ظهور را به راحتی به دست آورد.
همان‌گونه که بیان شد، در روایات فراوانی، از ظهور آن حضرت، حادثه‌ای ناگهانی یاد شده و روشن است ناگهانی بودن آن، با تعیین قبلی وقت منافات دارد؛ چراکه وقتی برای امری زمان مشخص شد، دیگر دفعی و ناگهانی بودن آن معنا نخواهد داشت.
به طور مسلم، کسانی که تعیین وقت می‌کنند، سخنشان خلاف این گروه روایات است. پاره‌ای از این
روایات را این‌گونه می‌توان دسته‌بندی کرد:
اصلاح امر ظهور در یک شب
اصلاح می‌شود.
امام علی (علیه‌السلام) فرمود:
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود:
«المهدی منّا اهل البیت یصلح اللّه له امره فی لیلة»؛ «
مهدی از ما
اهل بیت است که خداوند سبحانه و تعالی امر (فرج) او را در یک شب اصلاح می‌فرماید».
ظهور همانند شهاب فروزان رخ می‌دهد.
امام باقر (علیه‌السلام) پس از بیان
غیبت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) فرمود:
«ثمّ یبدو کالشّهاب الوقّاد فی ظلمة اللّیل»؛ «او همانند شهابی شعله‌ور در تاریکی شب،
آشکار خواهد شد».
البته در برخی روایات، به صورت محدود، زمان‌هایی برای رخداد این حادثه بزرگ
ذکر شده است. این گونه روایات به چند دسته
تقسیم می‌شود:
روایاتی که
جمعه را
روز ظهور معرفی کرده است؛
روایاتی که
روز ظهور را مصادف با
روز عاشورا ذکر کرده است؛
روایاتی که ظهور
حضرت مهدی (علیه‌السلام) را در سال فرد ذکر کرده است؛
برخی روایات نیز روز ظهور را شنبه ذکر کرده است.
اگرچه قرائنی چند بر ظهور حضرت مهدی (علیهم‌السلام) در روز جمعه وجود دارد؛ این
روایت و امثال آن را می‌توان به این صورت توجیه کرد که نخستین روز ظهور، جمعه است و از آن‌جا که قیام آن حضرت پس از ظهور است، قیام آن حضرت، روز شنبه رخ خواهد داد.
دربارۀ چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) از وقت ظهور نیز
روایات فراوانی ذکر شده است؛ مانند:
بدون
شک،
معصومان (علیهم‌السلام) مورد الهام خداوند سبحانه و تعالی قرار می‌گیرند.
وحی، به صورت رسمی با رحلت
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پایان گرفت؛ ولی در موارد فراوانی به
اهل بیت (علیهم‌السلام) الهاماتی می‌شده و خواهد شد. برخی روایات چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی (علیه‌السلام) از زمان
ظهور را از راه الهام
ذکر کرده است.
در روایاتی
اشاره شده است که وقتی ظهور آن حضرت نزدیک شد، پرچمی که آن حضرت هنگام ظهور در دست خواهد داشت، به
اذن و
اراده الهی برافراشته شده،
امام (علیه‌السلام) را به فرمان قیام آگاه خواهد کرد.
رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود:
برای او شمشیری است در
غلاف؛ هنگامی که وقت ظهورش فرا رسید، آن شمشیر از غلافش خارج می‌شود.
خداوند سبحانه و تعالی آن شمشیر را به سخن در می‌آورد و
شمشیر به حضرتش می‌گوید: «ای ولی خدا! خارج شو که دیگر نشستن مقابل (ستم) دشمنان
خدا جایز نیست. پس او ظهور می‌کند.»
در پایان، گفتنی است مخفی بودن زمان ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف)، دارای حکمت‌های فراوانی است؛ از جمله:
۱. زنده نگه داشتن
روح امید و
انتظار در جامعه در طول
غیبت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)؛
۲. معنا پیدا کردن
امتحان شیعیان در عصر
غیبت؛
۳. غافلگیر کردن مخالفان و دشمنان.
از آن‌جا که یکی از دلیل‌های غیبت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) تلاش دشمنان برای نابودی آن حضرت بود، روشن بودن زمان ظهور، دشمنان را برای از بین بردن و مقابله با حضرت آماده می‌سازد؛ در حالی که نامعلوم بودن و ناگهانی بودن زمان ظهور، باعث غافلگیری دشمنان خواهد شد.
در این زمینه دیدگاه برخی بزرگان را بیان می‌کنیم:
امام خمینی رهبر انقلاب نه فقط تعیین ادعای نزدیک بودن ظهور را نپذیرفته‌اند، بلکه به نوعی چنین ذهنیتی را نیز مردود دانسته‌اند:
از
غیبت صغرا تاکنون که بیش از هزار سال می‌گذرد و ممکن است صد هزار سال دیگر بگذرد و
مصلحت اقتضا نکند که حضرت تشریف بیاورد، در طول این مدت مدید
احکام اسلامی باید
زمین بماند و اجرا نشود؟ !....
مرحوم آیت اللّه
شیخ جواد تبریزی - یکی
مراجع معاصر
تقلید - نیز در این‌باره می‌گوید:
باید زمینه را مساعد کنید که اگر غیبت، صد هزار سال هم طول بکشد، عقاید مردم خراب نشود.
فردی بود هرروز می‌گفت: «حضرت می‌آید؛ ظهور نزدیک شده» یک بار گفت:«سه ماه دیگر حتما آقا می‌آید.» سه ماه بعد گفتیم: «چه شد؟» گفت: «بداء حاصل شد!».
برخی با مطرح کردن ظهور صغرا، بر این باورند
ظهور آن حضرت بسیار نزدیک است.
همگان بر این
امید هستیم که چنان باشد؛ اما هیچ دلیل روایی محکمی بر آن وجود ندارد. و
تشبیه آن، با غیبت صغرا نیز نادرست است.
فرهنگ‌نامه مهدویت، سلیمیان، خدامراد، ص۴۶۱، برگرفته از مقاله «وقت ظهور».
