وعث (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَعْث (به فتح واو و سکون عین) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای مشقت و فساد است. از این مادّه پنج مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
وَعْثبه معنای مشقت فساد است.
مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.
در مقام
دعا فرموده:
«اللَّهُمَّ إِنَّي أَعوذُ بِكَ مِنْ وَعْثاءِ السَّفَرِ، وَكَآبَةِ المُنْقَلَبِ، وَسوءِ المَنظَرِ في الاَْهْلِ وَالمالِ والْوَلَدِ.» «خدايا من به تو پناه مى‌برم از مشقّت سفر و اندوه برگشتن و منظر زشت در مال و بد حالى اهل و فرزند.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
اسلام فرموده:
«ثُمَّ جَعَلَهُ لا انْفِصامَ لِعُرْوَتِهِ، وَلا فَكَّ لِحَلْقَتِهِ، وَلا انْهِدامَ لاَِساسِهِ وَلا زَوالَ لِدَعائِمِهِ، وَلا انْقِلاعَ لِشَجَرَتِهِ، وَلا انْقِطاعَ لِمُدَّتِهِ، وَلا عَفاءَ لِشَرائِعِهِ، وَلا جَذَّ لِفُروعِهِ، وَلا ضَنْكَ لِطُرُقِهِ، و َلا وُعُوثَةَ لِسُهولَتِهِ.» «(
خداوند)
اسلام را طورى قرار داده كه هرگز پيوندهايش شكسته نشود؛ حلقه هايش گسسته نگردد، اساس و ريشه‌اش ويرانى نپذيرد، در پايه هايش زوال راه نيابد،
درخت وجودش بركنده نشود، مدّتش پايان نگيرد، قوانينش غبار كهنگى به خود راه ندهد، شاخه‌هايش قطع نگردد، ضيق و تنگى در راههايش يافت نشود، سهولت آن دشوارى نپذيرد.»
(شرح‌های خطبه:
)
و در تعقيب آن فرمود:
«وَلا وَعَثَ لِفَجَّهِ، وَلا انْطِفاءَ لِمَصابيحِهِ، وَلا مَرارَةَ لِحَلاوَتِهِ.» «و در جاده‌هاى وسيع آن لغزندگى نباشد، در چراغ‌هايش خاموشى و در شيرينيش تلخى پيدا نشود.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره اهل
دنیا به
امام حسن (علیه‌السلام) مى‌نويسد:
«فَإِنَّما أَهْلُها كِلابٌ عاوِيَةٌ، وَسِباعٌ ضارِيَةٌ، يَهِرُّ بَعْضُها بَعْضاً،يَأْكُلُ عَزِيزُها ذَلِيلَها، وَيَقْهَرُ كَبيرُها صَغِيرَها، نَعَمٌ مُعَقَّلَةٌ، وَأُخْرَى مُهْمَلَةٌ، قَدْ أَضَلَّتْ عُقولَها، رَكِبَتْ مَجْهولَها، سُروحُ عاهَة بِواد وَعْث.» «دنيا پرستان همچون سگانى هستند كه بى صبرانه همواره
صدا مى‌كنند و درندگانى كه در پى دريدن يک‌ديگرند بعضى بر بعضى ديگر فرياد مى‌كشند، زورمندان ضعيفان را مى‌خورند و بزرگترها كوچكترها را؛ يا همچون چهارپايانى كه گروهى از آنان پاهايشان بسته و گروهى ديگر رها شده‌اند، راه‌هاى
صحیح را گم كرده و به راه‌هاى نامعلوم گام گذارده‌اند، در
وادی پر از آفات رها شده‌اند.»
(شرح‌های نامه:
)
از این مادّه دو مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعث»، ج۲، ص۱۱۴۶.
