• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وثوق (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وُثوق (به ضم واو) و ثِقَة (به کسر ثاء و فتح قاف) از واژگان قرآن کریم به معنای اعتماد است.
موثق سه بار در قرآن مجید آمده است.
مشتقات وُثوق که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
مِیثاقَ‌ (به کسر میم) به معنای پیمان اکید؛
واثَقَکُمْ‌ (به فتح ثاء و قاف) به معنای پیمان؛
مِیثاقَهُ‌ (به کسر میم و فتح قاف) به معنای پیمان اکید؛
وَثاقَهُ‌ (به فتح واو و قاف) به معنای بستن؛
یُوثِقُ‌ (به ضم یاء و کسر ثاء) به معنای بستن؛
الْوَثاقَ‌ (به فتح واو) به معنای چیزی که با آن می‌بندند؛
مَوثِقًا (به فتح میم و کسر ثاء) به معنای پیمان اکید؛
مَوثِقَهُم (به فتح میم و کسر ثاء) به معنای تعهد مؤكد است.


وُثوق به معنای اعتماد است.
«وَثِقَ‌ به‌ وُثُوقاً و ثِقَةً» یعنی به او اعتماد کرد.
«وَثَاقَةً» به معنای محکم و ثابت شدن است: «وَثُقَ‌ وَثَاقَةً: قوی و ثبت» فعل اوّلى از باب حسب يحسب و فعل دوّمى از باب كرم يكرم می‌باشد.
«مُوَاثَقَه‌» به معنای معاهده محکم است.
ایثاق‌ (به کسر همزه) به معنای بستن، است. «اَوْثَقَهُ‌ فی الوثاق‌ اِیثَاقاً» یعنی او را با ریسمان بست‌.
وَثاق‌ (به فتح واو) چنان‌که طبرسی گفته مصدر بوده و به معنی بستن است.
وِثاق‌ (به کسر واو) به معنای چیزی است که با آن می‌بندند مانند زنجیر و ریسمان.
مَوْثِق‌ (به فتح میم و کسر ثاء) به معنی پیمان اکید است‌.
میثاق (به کسر میم) به معنی پیمان محکم است‌.


به مواردی از وُثوق که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - مِیثاقَهُ‌ (آیه ۷ سوره مائده)

(وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثاقَهُ‌ الَّذِی‌ واثَقَکُمْ‌ بِهِ‌)
«یاد کنید پیمان اکید خدا را که از شما پیمان گرفته است.»


۲.۲ - یُوثِقُ‌ (آیه ۲۶ سوره فجر)

(فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ اَحَدٌ- وَ لا یُوثِقُ‌ وَثاقَهُ‌ اَحَدٌ)
(در آن روز هيچ كس مانند او عذاب نمى‌كند. و هيچ كس همچون او كسى را به بند نمى‌كشد.)
ضمیر (عَذابَهُ‌- وَثاقَهُ‌) راجع به خدا است.


۲.۳ - الْوَثاقَ‌ (آیه ۴ سوره محمد)

(حَتَّی اِذا اَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ‌)
«چون کافران را از کار‌انداخته و اسیر گرفتید ریسمان را محکم کنید.»


۲.۴ - مَوثِقًا (آیه ۶۶ سوره یوسف)

(قالَ لَن اُرسِلَهُ مَعَکُم حَتّی تُؤتونِ مَوثِقًا مِنَ اللَّهِ لَتَاتُنَّنی بِهِ اِلّا اَن یُحاطَ بِکُم فَلَمّا آتَوهُ مَوثِقَهُم قالَ اللَّهُ عَلی ما نَقولُ وَکیلٌ)
(گفت: «من هرگز او را با شما نخواهم فرستاد، تا تعهد الهى مؤكدى بدهيد كه او را حتماً نزد من خواهيد آورد؛ مگر اين‌كه قدرت از شما سلب گردد. و هنگامى كه آن‌ها تعهد مؤكد خود را در اختيار او گذاردند، گفت: «خداوند، نسبت به آنچه مى‌گوييم، ناظر و نگهبان است.»)


۲.۵ - مَوثِقًا (آیه ۸۰ سوره یوسف)

(قَد اَخَذَ عَلَیکُم مَوثِقًا مِنَ اللَّهِ وَ مِن قَبلُ ما فَرَّطتُم فی یوسُفَ)
(پدرتان ازشما پيمان الهى گرفته و پيش از اين درباره یوسف نيز، كوتاهى كرديد؟!)


۲.۱ - مِیثاقَهُ‌ (آیه ۷ سوره مائده)

(وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثاقَهُ‌ الَّذِی‌ واثَقَکُمْ‌ بِهِ‌)
«یاد کنید پیمان اکید خدا را که از شما پیمان گرفته است.»


۲.۷ - مِیثاقَ‌ (آیه ۸۳ سوره بقره)

(وَ اِذْ اَخَذْنا مِیثاقَ‌ بَنِی اِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ اِلَّا اللَّهَ)
(زمانى را كه از بنی‌اسرائیل پيمان گرفتيم كه جز خداوند يگانه را پرستش نكنيد.)


۲.۸ - مِیثاقِهِ‌ (آیه ۲۷ سوره بقره)

(الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ‌)
(همان كسانى كه پيمان خدا را، پس از محكم ساختن آن، مى‌شكنند.) گفته است.
راغب می‌گوید: میثاق پیمانی است که با سوگند و عهد تاکید شده باشد.
می‌شود گفت: میثاق مصدر نیز به کار می‌رود به معنی محکم کردن چنانکه در جوامع الجامع و کشاف در ذیل آیه‌ ۲۷ سوره بقره گفته‌اند.
ضمیر «مِیثاقِهِ» اگر به‌ «عَهْدَ» برگردد معنی این است که پیمان خدا را بعد از استوار کردن آن می‌شکنند و اگر راجع به‌ «اللَّهِ» باشد منظور محکم کردن خدا است. به نظر نگارنده ضمیر راجع به‌ «اللَّهِ» و مفعول میثاق که‌ «عَهْدَ» باشد محذوف است یعنی عهد خدا را نقض می‌کنند پس از آن‌که خدا آن را به‌ وسیله ارسال رسل محکم و استوار کرده است.



موثق سه بار در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۸۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۸۵۳.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۲۴۳.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۸۵۳.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۱۸.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۱۸.    
۷. فیومی، احمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۶۴۷.    
۸. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۷۱۸.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۵۵.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۷.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۳۷۶.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۳۱.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۳۲.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۶۰.    
۱۵. فجر/سوره۸۹، آیه۲۶.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۴.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۷۷.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۸۵.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۶۲.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۲.    
۲۱. محمد/سوره۴۷، آیه۴.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۴۰.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۲۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۳.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۴۷.    
۲۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۶.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴۳.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۲۹۵.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۲۱۶.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۵۷.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۷۹.    
۳۲. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۰.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴۵.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۳۱۲.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۲۲۸.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۷۵.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۹۰.    
۳۸. مائده/سوره۵، آیه۷.    
۳۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۳۷۶.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۳۱.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۳۲.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۶۰.    
۴۳. بقره/سوره۲، آیه۸۳.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۲۸.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۱۸.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۳۸.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۹۸.    
۴۹. بقره/سوره۲، آیه۲۷.    
۵۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۱۴۴.    
۵۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۹۳.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۰۹.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۶۹.    
۵۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۵۳.    
۵۶. طبرسی، فضل بن حسن، جوامع الجامع، ج۱، ص۸۹.    
۵۷. زمخشری، جارالله، الکشاف، ج۱، ص۱۲۰.    
۵۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۰.    
۵۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «وثق»، ج۷، ص۱۸۰.    






جعبه ابزار