وثوق (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وُثوق (به ضم واو) و
ثِقَة (به کسر ثاء و فتح قاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای اعتماد است.
موثق سه بار در
قرآن مجید آمده است.
مشتقات
وُثوق که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
مِیثاقَ (به کسر میم) به معنای پیمان اکید؛
واثَقَکُمْ (به فتح ثاء و قاف) به معنای پیمان؛
مِیثاقَهُ (به کسر میم و فتح قاف) به معنای پیمان اکید؛
وَثاقَهُ (به فتح واو و قاف) به معنای بستن؛
یُوثِقُ (به ضم یاء و کسر ثاء) به معنای بستن؛
الْوَثاقَ (به فتح واو) به معنای چیزی که با آن می‌بندند؛
مَوثِقًا (به فتح میم و کسر ثاء) به معنای پیمان اکید؛
مَوثِقَهُم (به فتح میم و کسر ثاء) به معنای تعهد مؤكد است.
وُثوق به معنای اعتماد است.
«وَثِقَ به وُثُوقاً و ثِقَةً» یعنی به او اعتماد کرد.
«
وَثَاقَةً» به معنای محکم و ثابت شدن است:
«وَثُقَ وَثَاقَةً: قوی و ثبت» فعل اوّلى از باب
حسب يحسب و فعل دوّمى از باب
كرم يكرم می‌باشد.
«
مُوَاثَقَه» به معنای معاهده محکم است.
ایثاق (به کسر همزه) به معنای بستن، است.
«اَوْثَقَهُ فی الوثاق اِیثَاقاً» یعنی او را با ریسمان بست.
وَثاق (به فتح واو) چنانکه
طبرسی گفته مصدر بوده و به معنی بستن است.
وِثاق (به کسر واو) به معنای چیزی است که با آن می‌بندند مانند زنجیر و ریسمان.
مَوْثِق (به فتح میم و کسر ثاء) به معنی پیمان اکید است.
میثاق (به کسر میم) به معنی پیمان محکم است.
به مواردی از
وُثوق که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثاقَهُ الَّذِی واثَقَکُمْ بِهِ) «یاد کنید پیمان اکید
خدا را که از شما پیمان گرفته است.»
(فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ اَحَدٌ- وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ اَحَدٌ) (در آن روز هيچ كس مانند او عذاب نمى‌كند. و هيچ كس همچون او كسى را به بند نمى‌كشد.)
ضمیر (عَذابَهُ- وَثاقَهُ) راجع به خدا است.
(حَتَّی اِذا اَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ) «چون
کافران را از کار‌انداخته و اسیر گرفتید ریسمان را محکم کنید.»
(قالَ لَن اُرسِلَهُ مَعَکُم حَتّی تُؤتونِ مَوثِقًا مِنَ اللَّهِ لَتَاتُنَّنی بِهِ اِلّا اَن یُحاطَ بِکُم فَلَمّا آتَوهُ مَوثِقَهُم قالَ اللَّهُ عَلی ما نَقولُ وَکیلٌ) (گفت: «من هرگز او را با شما نخواهم فرستاد، تا تعهد الهى مؤكدى بدهيد كه او را حتماً نزد من خواهيد آورد؛ مگر اين‌كه قدرت از شما سلب گردد. و هنگامى كه آن‌ها تعهد مؤكد خود را در اختيار او گذاردند، گفت: «
خداوند، نسبت به آنچه مى‌گوييم، ناظر و نگهبان است.»)
(قَد اَخَذَ عَلَیکُم مَوثِقًا مِنَ اللَّهِ وَ مِن قَبلُ ما فَرَّطتُم فی یوسُفَ) (پدرتان ازشما پيمان الهى گرفته و پيش از اين درباره
یوسف نيز، كوتاهى كرديد؟!)
(وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثاقَهُ الَّذِی واثَقَکُمْ بِهِ) «یاد کنید پیمان اکید خدا را که از شما پیمان گرفته است.»
(وَ اِذْ اَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی اِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ اِلَّا اللَّهَ) (زمانى را كه از
بنی‌اسرائیل پيمان گرفتيم كه جز خداوند يگانه را پرستش نكنيد.)
(الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ) (همان كسانى كه پيمان خدا را، پس از محكم ساختن آن، مى‌شكنند.)
گفته است.
راغب می‌گوید: میثاق پیمانی است که با سوگند و عهد تاکید شده باشد.
می‌شود گفت: میثاق مصدر نیز به کار می‌رود به معنی محکم کردن چنانکه در
جوامع الجامع و
کشاف در ذیل آیه ۲۷
سوره بقره گفته‌اند.
ضمیر «
مِیثاقِهِ» اگر به «عَهْدَ» برگردد معنی این است که پیمان خدا را بعد از استوار کردن آن می‌شکنند و اگر راجع به «
اللَّهِ» باشد منظور محکم کردن خدا است. به نظر نگارنده ضمیر راجع به «اللَّهِ» و مفعول میثاق که «عَهْدَ» باشد محذوف است یعنی عهد خدا را نقض می‌کنند پس از آن‌که خدا آن را به وسیله ارسال رسل محکم و استوار کرده است.
موثق سه بار در قرآن مجید آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «وثق»، ج۷، ص۱۸۰.
