هَضْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هَضْم (به فتح هاء و سکون ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
شکستن،
غضب کردن و
ظلم کردن است.
سه مورد از اين مادّه در
نهج‌البلاغه آمده است.
هَضْم:
به معنای شکستن، غضب کردن و ظلم کردن است.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
در موقع
دفن حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) خطاب به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«وَ سَتُنَبِّئُکَ ابْنَتُکَ بِتَضافُرِ أُمَّتِکَ عَلَی هَضْمِها فَأَحْفِها السُّؤالَ وَ اسْتَخْبِرْها الْحالَ.» «به زودی خبر می‌دهد تو را دخترت از همکاری و
جمع شدن
امّت بر
ظلم او، از او مشروحاً
سوال کن و از احوالش
خبر بگیر.»
(شرح‌های خطبه:
)
در وصف «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)» فرموده:
«قَضَمَ الدُّنْيا قَضْماً وَ لَمْ يُعِرْها طَرْفاً أَهْضَمُ أَهْلِ الدُّنْيا كَشْحاً وَ أَخْمَصُهُمْ مِنَ الدُّنْيا بَطْناً.» «
دنیا را فقط به
دندان گرفت و
دهان از آن پر نكرد و نگاه خود را به دنيا
عاریه نداد (به دنيا ننگريست) لاغرترين اهل دنيا در پهلو بود، (پهلويش از همه لاغرتر بود) و
شکمش از همه خالى‌تر (صلوات‌الله عليه‌وآله).»
(شرح‌های خطبه:
)
در مقام
نصیحت به
خوارج فرمود:
«فَأَنا نَذيرٌ لَكُمْ أَنْ تُصْبِحوا صَرْعَى بِأَثْناءِ هذا النَّهَرِ، وَبِأَهْضامِ هذا الْغائِطِ، عَلَى غَيْرِ بَيِّنَة مِنْ رَبِّكُمْ وَلا سُلْطان مُبين مَعَكُمْ، قَدْ طَوَّحَتْ بِكُمُ الدّارُ، وَاحْتَبَلَكُمُ الْمِقْدارُ.»«شما را از اين بيم مى‌دهم: نكند بدون دليلى از پروردگارتان، و با دستى تهى از مدرک روشن،
جسد شما در كنار اين
نهر و در اين گودال بيفتد دنيا شما را در گمراهى پرتاب كرده و مقدّراتى (كه به دست خودتان فراهم شده) شما را آماده
مرگ ساخته است.»
(شرح‌های خطبه:
)
سه مورد از اين ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «هضم»، ج۲، ص۱۰۹۹.
